Deelname aan vrije tijd is een grondrecht. Toch kan bijna de helft van de Vlamingen in een kwetsbare positie zich niet veroorloven om wekelijks een klein bedrag uit te geven aan persoonlijke behoeftes van ontspanning of om regelmatig te participeren aan vrijetijdsactiviteiten zoals sport, film, concerten. Wij eisen een aanbod voor mensen in armoede, ongeacht waar ze wonen. Momenteel hangen participatiekansen nog te veel af van de plaats waar je woont.

Het Netwerk tegen Armoede vraagt dat de Vlaamse overheid blijvend inzet op de verspreiding van de UiTPAS die mensen in armoede in heel Vlaanderen en Brussel lokaal, bovenlokaal, én buiten de eigen regio kunnen gebruiken. Bovendien moet de korting van 80% voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming gevrijwaard blijven. Dat kan via verschillende solidaire kortingssystemen waarbij de Vlaamse overheid 40% tot 80% korting geeft, afhankelijk van het percentage leden met verhoogde tegemoetkoming. Bovendien zijn wij voorstander om mensen met bepaalde precaire statuten, zoals mensen in schuldhulpverlening en mensen met leefloon, automatisch recht te geven op een UiTPAS met kansentarief. Tot slot benadrukken wij dat het uitrollen van de UiTPAS niet zonder werkingsmiddelen voor toeleiding van kwetsbare groepen naar vrije tijd kan. Mensen in armoede moeten verschillende participatiedrempels overwinnen voor ze kunnen deelnemen aan vrije tijd. Het is de verantwoordelijkheid van de overheid om ook hierop in te zetten.

"Wat ik onrechtvaardig vind, is dat niet iedereen kan gaan zwemmen aan verminderd tarief ook al hebben ze er recht op. In bepaalde steden in Vlaanderen kan je korting krijgen via de UiTPAS, maar in andere steden is dit nog niet het geval. Mijn vriend heeft bijvoorbeeld geen UiTPAS, omdat hij in een deelgemeente woont. Hij moet dus altijd de volle pot betalen terwijl hij daar ook recht op heeft”” - een vrouw, 25 jaar

Deze aanbeveling betreft het Vlaamse beleidsniveau.

Ondanks het belang van ontspanning door vakantie, blijft op vakantie gaan een groot struikelblok voor mensen in armoede. 20,8% van alle Belgen kan geen week op reis gaan omwille van financiële redenen. Voor huurders, eenoudergezinnen en mensen met de laagste inkomens liggen de cijfers nog veel hoger.

Het Netwerk tegen Armoede pleit voor een structureel verhoogde korting van minimaal 80% op het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie voor iedereen met een verhoogde tegemoetkoming. Het Netwerk vraagt een solidair kortingstarief van minstens 40% vanuit de Vlaamse overheid en minstens 25% vanuit de vakantieaanbieder. We moedigen vakantieaanbieders aan om ook de eigen structurele solidaire korting op te trekken naar 40% (mits eventuele samenwerking of fondsenwerving uit de private sector). Dit naar analogie met de solidaire kostendeling in de UiTPAS. Het is aangewezen dat een deel van de bezetting van vakantieverblijven voorbehouden blijft aan mensen met een verhoogde tegemoetkoming. Het Netwerk tegen Armoede streeft voluit voor 80% korting voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming, zodat iedereen werkelijk een week op vakantie kan gaan elk jaar.

“Ik merk dat de bedragen na korting op het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie nog steeds te hoog zijn voor veel mensen in armoede. Anderzijds zijn vakantieaanbieders soms wel bereid om een hogere korting te geven als ik de situatie van een individuele case uitleg. Die grotere kortingen zouden structureel mogelijk moeten zijn voor iedereen die er recht op heeft.” - een vrijwilliger van een Rap op Stap-kantoor

Deze aanbeveling betreft het Vlaamse beleidsniveau.

Een deel van de middelen van het Participatiedecreet wordt overgebracht in het bovenlokaal cultuurdecreet. Als reactie heeft het Netwerk tegen Armoede zeven aanbevelingen geformuleerd. Het is wachten op het officiële ontwerpdecreet, waarvoor het Netwerk tegen Armoede een officieel advies zal geven. Naast het wegwerken van de financiële drempels naar vrije tijd, is het nodig te blijven investeren in volwaardige participatie en toeleiding van mensen in armoede naar vrije tijd. Kunnen deelnemen aan vrije tijd is essentieel voor het welbevinden van elk individu. Specifiek voor mensen in armoede betekent vrijetijdsbesteding nog zoveel meer, namelijk afstand kunnen nemen van chronische stress, zelfvertrouwen opbouwen, talenten ontwikkelen en het uitbouwen van een sociaal netwerk. Deelnemen aan georganiseerde vrije tijd kan bovendien een katalysator zijn voor het bereiken van bredere maatschappelijke doelstellingen (o.a. toeleiding naar onderwijs, werk).

Het Netwerk tegen Armoede pleit ervoor dat een structureel deel van de subsidies van het bovenlokaal cultuurdecreet besteed wordt aan initiatieven die vrijetijdsparticipatie mogelijk maken voor mensen in armoede. In het structureel budget van de werkingssubsidies moeten zowel de kosten voor toeleiding, de uitbouw en het toegankelijker maken van het vrijetijdsaanbod voor mensen in armoede, als samenwerking met armoedepartners voorzien worden.

“In de vereniging vroegen ze om mee op culturele uitstap te gaan. Maar ik wou dat niet, want ik kon dat niet betalen. Ze zeiden dat er een UiTPAS was. Maar ik bleef tegen drempels stoten. Ik wist niet wat ik moest kiezen en hoe. Maar de vereniging bleef aandringen om mee te gaan. Ik ben uiteindelijk wel meegegaan. In het begin heb ik mij volledig afgeschermd. Maar stilaan bloeide ik open. Soms ging ik mee. Niet altijd uit interesse voor de voorstelling, maar voor het gezelschap. Ik voelde me op mijn gemak. Wat ik echt leerde was plannen, iets durven vragen, vragen waar ik mijn jas moest gaan hangen. Wat andere mensen makkelijk vinden, vond ik moeilijk. Uiteindelijk heb ik werk gevonden. En dankzij die basisvaardigheden. Want die vaardigheden heb ik thuis niet geleerd. Dat moet ik leren. Bijvoorbeeld assertief te zijn. Nu heb ik al 8 jaar werk, zonder onderbreking.” - een alleenstaande moeder, 42 jaar, 1 zoon

Deze aanbeveling betreft het Vlaamse beleidsniveau.