Lokale Armoedebarometer 2022

De 14de Armoedebarometer, die werd voorgesteld op 20/1/2022, zet armoede terug in de “spotlights”: over armoede mag men niet meer zwijgen. Armoede vraag degelijk beleid en effectieve uitwerking van het armoedebeleid. Armoede blijft in Vlaanderen hangen rond 10%. Ook op Belgisch niveau verandert er amper iets. De 14de Armoedebarometer toont aan dat de samenleving niet gul is, integendeel. Het “tekort hebben” is voor gezinnen in of nabij armoede een dagelijks verhaal. Er is een Vlaanderen/België waar het goed gaat, er is een Vlaanderen/België dat probeert te overleven. Over armoede mag niemand meer zwijgen. Decenniumdoelen vraagt degelijk en effectief beleid.

Investeren in sociale en private huurmarkt

Begin januari 2022 werd een aantal voorstellen gelanceerd om de wooncrisis in Vlaanderen op te lossen. Het Netwerk tegen Armoede vindt de voorstellen om verschillende redenen problematisch. Om de wooncrisis op te lossen, moet niet minder maar meer in sociale woningen geïnvesteerd worden. En het recht op wonen van sociale huurders beperken zal misschien de wachtlijsten op papier inkorten, maar in de realiteit geen enkel woonprobleem oplossen. De ‘werkbekwame huurder’ die terug naar de private markt wordt gestuurd, beschikt vaak niet over voldoende middelen om een degelijke woning op de private markt te huren. Veel mensen in een kwetsbare situatie zijn afhankelijk van tijdelijke, precaire jobs met een laag loon. De kans is groot dat veel huurders die terug naar de private markt moeten, toch terug in de problemen komen.

We willen de voorstellen aangrijpen als een kans om het debat te voeren over investeringen in sociale en private huurmarkt. Het Netwerk tegen Armoede is al langer vragende partij, samen met andere organisaties, voor meer en ambitieuzere investeringen in de private huurmarkt. We verzamelden een aantal aanbevelingen in de nota "Investeren in sociale en private huurmarkt"

Verlaging BTW-tarief energie geen oplossing op lange termijn

“De verlaging van het btw-tarief kan in het beste geval op korte termijn financiële ademruimte geven aan mensen met een laag inkomen, maar brengt op lange termijn niets bij”, zeggen het Vlaams Netwerk tegen Armoede en SAAMO in een gezamenlijke reactie op 13/1/2022. Die verlaging veroorzaakt een indexsprong doordat de index minder snel stijgt. De energieprijzen worden afgeremd, maar andere prijzen niet, waardoor mensen met een uitkering op termijn zelfs aan koopkracht dreigen te verliezen. De uitbreiding van het sociaal tarief is de enige manier om mensen met een laag inkomen stabiliteit te geven en te beschermen tegen de onbeheersbare energieprijzen.

Structurele verankering van uitgebreid sociaal energietarief dringt zich op

Eind 2021-begin 2022 zijn de energieprijzen enorm gestegen. Gas en elektriciteit zijn basisbehoeften, maar steeds meer gezinnen kunnen hun energiefactuur niet of nauwelijks betalen. Tot en met 31/3 is er een uitbreiding van het sociaal tarief voorzien voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming. Daarna dreigen serieuze problemen. Een structurele verankering van het uitgebreid sociaal energietarief dringt zich op.

Leven op de achtergrond

Onze vereniging Filet Divers en Pax Christi Vlaanderen stippelde een wandelroute uit langsheen overbekende plaatsen in Antwerpen, maar dan door de ogen van mensen zonder papieren. Velen van hen verschuilen zich anoniem in de grootsteden.

Nieuw coronabeleid wordt aanslag op portemonnee

Door de versoepelde quarantaineregels met meer zelftesten zullen mensen dieper in de buidel moeten tasten. In Vlaanderen leeft 1 op de 10 in armoede. Voor mensen in armoede is elke euro die ze extra moeten uitgeven een euro te veel, ook al betalen mensen met een verhoogde tegemoetkoming maar 1 euro voor een zelftest. Heidi Degerickx, coördinator van het Netwerk tegen Armoede, reageert in Het Nieuwsblad en De Standaard van 6/1/2022.

Nieuw jaar, nieuwe regels: deze 4 maatregelen kunnen mensen in armoede voelen in hun portemonnee

Algemeen coördinator Heidi Degerickx had het op 2/1/2022 in De Ochtend op Radio 1 over wat er verandert vanaf 1 januari 2022. Sommige wijzigingen zullen mensen in armoede hard treffen.

Versterken van de solidariteit, een essentiële basis voor de samenleving

Op de Internationale Dag van de Solidariteit op 20/12/2021 heeft het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting zijn 11de tweejaarlijkse Verslag ‘Solidariteit en armoede’ voorgesteld. Het interfederaal Steunpunt organiseerde – midden in de COVID-19-crisis – gedurende anderhalf jaar een overleg rond het thema van solidariteit, met mensen in armoede en hun verenigingen en netwerken, terreinorganisaties, instellingen en wetenschappers.

Woonzaak on tour

Vanaf 13 t/m 17/12/2021 ging Woonzaak de boer op! Met een caravan bezocht Woonzaak on tour een aantal plaatsen doorheen Vlaanderen, om vervolgens op weg te gaan naar Straatsburg om de klacht tegen het Vlaamse woonbeleid neer te leggen. Ze zetten het vergrootglas op de Vlaamse woonproblematiek, en gebruikten de tocht om de verschillende aspecten ervan in beeld te brengen.

Verplichte gemeenschapsdienst is géén hefboom voor tewerkstelling

Het Vlaams Netwerk tegen Armoede is opgetogen met de ambitie van de Vlaamse Regering om de werkzaamheidsgraad op te trekken tot 80 procent. Werk is geen garantie om uit armoede te geraken, maar in de meeste gevallen is het een goede start: in België leeft minder dan 5 procent van de werkende mensen in armoede. Bovendien willen mensen in armoede niets liever dan het vinden van duurzaam, werkbaar werk. Er bestaan verschillende benaderingen om mensen naar werk toe te leiden. In het Vlaams regeerakkoord wordt de invoering van een verplichte gemeenschapsdienst aangekondigd. In een beleidsnota kaderen we waarom verplichte gemeenschapsdienst voor langdurig werkloze mensen geen duurzame toeleiding naar werk betekent. Velen zetten zich al actief in en willen graag werken. Verplichte gemeenschapsdienst is daarom een onrechtvaardige, stigmatiserende maatregel die niet tot het gewenste effect zal leiden.

Evaluatienota bij ontwerpdecreet individueel maatwerk

Op 9/12/2021 keurde de Commissie Werk en sociale economie van het Vlaams Parlement het ontwerpdecreet individueel maatwerk goed. De parlementsleden konden zich bij de bespreking baseren op beleidsnota’s van het Vlaams Netwerk tegen Armoede. Met onze armoedetoets op het ontwerpdecreet individueel maatwerk pleiten we ervoor dat het individueel maatwerk geen afromingseffect in de hand mag werken, waarbij de meest kwetsbare werknemers uit de boot vallen. Reguliere werkgevers beschikken vaak over onvoldoende kennis, handvaten en ruimte om de nodige integrale begeleiding te bieden aan werknemers in armoede.

Reactie van armoedenetwerken op berichtgeving over Poverello

Als organisaties actief op het vlak van armoedebestrijding en hulp aan dakloze mensen, reageren we met verbijstering op de artikels die vandaag in de pers verschenen zijn m.b.t. de werking en het financieel beheer van Poverello.

Koningin Mathilde ontmoet het Brugfigurenproject op Sinterklaasdag

Zoals ieder jaar vieren vele gezinnen In België op 6 december Sinterklaas. Voor gezinnen die in armoede leven, is dit echter vaak een moeilijke en stresserende dag. Zij hebben immers niet de middelen om hun kinderen op deze dag extra te verwennen. Zij willen niets liever dan dat hun kinderen zich op deze dag niet uitgesloten voelen en dat ze net zoals de andere kinderen niet vergeten werden door de Sint. Dit is jammer genoeg niet altijd mogelijk.
Daarom ging Koningin Mathilde vandaag, samen met UNICEF België en de regionale netwerken tegen armoede verenigd in het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN), in gesprek met families en jongeren in armoede. In navolging van dit bezoek roepen BAPN en UNICEF België beleidsmakers op om structurele oplossingen te bieden voor de hoge kinder- en gezinsarmoede in ons land.
(foto: UNICEF België)

Vanaf 1 januari 2022 twee jaar uitsluiting van aanvullende ziekteverzekering voor wie lidgeld ziekenfonds niet betaalt

Vanaf 1 januari 2022 zorgt een wijziging binnen de wetgeving van de mutualiteiten ervoor dat leden maar liefst 2 jaar lang kunnen worden geschorst in 2022 en 2023 voor een recht op aanvullende verzekering, zoals een tand- of hospitalisatieverzekering. Dat gebeurt als ze sinds 2019 geen aanvullende bijdrage (lidgeld) hebben betaald voor de voorbije 24 en 36 maanden. De impact is gigantisch. “De maatregel treft het hele gezin, ook kinderen ten laste. Tandzorg, een beugel, (dag)opname in het ziekenhuis en voor- en nazorg, een specialist raadplegen, een bril … voor deze zorgen zal enkel nog wettelijke minimum terugbetaald worden door hun huidige ziekenfonds. Het is een onrechtvaardige maatregel die voor zwarte sneeuw kan zorgen in kwetsbare gezinnen, met zware gezondheidsproblemen en schrijnende toestanden tot gevolg”, aldus Heidi Degerickx, algemeen coördinator van het Vlaams Netwerk tegen Armoede.

Jaarboek Armoede 2021: 30 jaar beleidsparticipatie vanuit armoede-ervaring

Het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting bestaat dertig jaar, net als beleidsparticipatie van mensen in armoede. Vanuit de visie dat mensen in armoede het best zelf spreken over die beleidsparticipatie, ging het Vlaams Netwerk tegen Armoede in gesprek met negen ervaringsdeskundigen. We vroegen hen waarom zij zich actief engageren in de strijd tegen armoede, naar hun visie op participatie, wat de meerwaarde is van het delen van ervaringskennis, het spreken vanuit ervaringskennis en naar evoluties in de armoedebestrijding. Hun reflecties vormen de ruggengraat van deze bijdrage.

Het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 2021 van Universiteit Antwerpen werd voorgesteld tijdens een online colloquium op 1/12/2021.

Buitenschoolse Opvang en Activiteiten als sterke schakel van geïntegreerd lokaal beleid

Het Vlaams Netwerk tegen Armoede, LEVL, de Gezinsbond en Demos hebben een gezamenlijks adviesnota uitgewerkt waar ze lokale besturen en hun partners willen aanmoedigen om buitenschoolse kinderopvang in te zetten als armoedebestrijder. Het nieuwe Decreet op de Buitenschoolse Opvang en Activiteiten (BOA) biedt lokaal kansen om bestaande (en nieuwe) activiteiten en diensten beter op mekaar af te stemmen in functie van optimale ontwikkelingskansen van kinderen en met extra aandacht voor kwetsbare kinderen. De strijd tegen gezinsarmoede lukt het best wanneer BOA een sterk onderdeel vormt van een geïntegreerde werking die de verbinding maakt tussen verschillende levensdomeinen zoals welzijn, werk/inkomen, gezin, vrije tijd, onderwijs en wonen. In de adviesnota, geïnspireerd op praktijken van Verenigingen Waar armen het Woord Nemen en andere basiswerkingen, stellen ze aan de lokale besturen en lokale aanbieders voor om een aantal belangrijke ambities na te streven ter realisatie van zo’n geïntegreerde aanpak voor kwetsbare kinderen en gezinnen.

Effecten van het “actieplan re-integratie langdurig zieken” op mensen in armoede

De Vlaamse Regering wil tegen het einde van de legislatuur 2019-2024 80 % van de 20-64 jarigen aan het werk om zo de sociale zekerheid betaalbaar te houden. Om meer mensen aan het werk te krijgen, wordt er onder meer gekeken naar langdurig zieke mensen. Het afgelopen jaar trad een actieplan in werking met 15 acties voor de re-integratie van langdurig zieke mensen. Het Vlaams Netwerk tegen Armoede maakte een evaluatie van het actieplan en verzamelde de bijhorende aanbevelingen in een beleidsnota.

Het GPMI werkt niet. Schaf het af en maak tijd voor kwaliteitsvolle begeleiding

Het Platform GPMI, dat over de taalgrens heen armoedebestrijdingsorganisaties verenigt met vakbonden en beroepsverenigingen van maatschappelijk werkers in OCMW’s, gelooft niet dat kleine aanpassingen in het Geïndividualiseerde Project Maatschappelijke Integratie (GPMI) soelaas bieden. De uitgangspunten achter het GPMI zijn fout. Daarom vragen ze minister Karine Lalieux om het systeem af te schaffen en te investeren in kwaliteitsvolle begeleiding. Het Platform vraagt dat de overheid de structurele oorzaken van armoede aanpakt, niet de mensen die een beroep op het leefloon moeten doen.

Geen blijvende lockdown voor kwetsbare ouderen

47 organisaties, waaronder de armoedenetwerken maken zich zorgen over aanpassingen aan het controlesysteem voor mensen met Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO). Ze reageerden in een opiniestuk in Knack op 19/11/2021 op de plannen i.v.m. de IGO.

De Vrolijke Kring wint publieksprijs Matexi-Award

Tijdens de vijfde editie van de Matexi-Award in Vilvoorde werden de meest verbindende buurtinitiatieven van België bekroond. Uit 120 inzendingen werden 20 projecten geselecteerd. De publieksprijs voor het meest verbindende particuliere buurtinitiatief ging naar De Kompanie in Ronse, de klusjesdienst van De Vrolijke Kring.

Zorg ook voor mensen in armoede voor een menswaardige uitvaart

Zanger Tom Helsen heeft een inzamelactie opgestart om een kennis te helpen met de kosten van de begrafenisfactuur van haar partner. Daarmee wou hij vermijden dat ze opnieuw in armoede zou belanden. Dit initiatief stelt aan de kaak dat mensen in armoede vaak geen of weinig geld hebben voor begrafeniskosten. Mensen in armoede verdienen ook een menswaardige uitvaart. Algemeen coördinator Heidi Degerickx reageerde in Het Journaal Laat op één op 15/11/2021.

Netwerk tegen Armoede op bezoek bij Lions Clubs Oost- en West-Vlaanderen

Op 8/11/2021 was het Netwerk tegen Armoede te gast bij District 112A van Lions Clubs International Oost- en West-Vlaanderen. Algemeen coördinator Heidi Degerickx en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp stelden er het Netwerk voor.

Vlaams klimaatplan is stap vooruit, maar ook gemiste kans

De Vlaamse Regering heeft op de valreep een klimaatakkoord gesloten. “Wat daarin staat over de huurmarkt, is een stap vooruit. Maar tegelijk is het klimaatplan een gemiste kans omdat te weinig ambitie aan de dag gelegd wordt. Voor de koopmarkt hopen we dat er een volwaardig noodkoopfonds komt”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Vlaams Netwerk tegen Armoede. Wat mobiliteit betreft, slaat het klimaatplan de bal volledig mis. Er is nauwelijks sprake van openbaar vervoer. Het Netwerk tegen Armoede reageerde op het Vlaams klimaatplan met een persbericht op 4/11/2021.

Inzetten op een armoedebewust HR-beleid loont

Werken wordt vaak beschouwd als dé manier om armoede tegen te gaan. De armoedecijfers maken echter snel duidelijk dat dat niet altijd het geval is. In 2020 leefden 4,2% van de werkende mensen in armoede. Daarenboven is er nog een groter aantal mensen dat werkt en maar net het hoofd boven water weet te houden. Werk is met andere woorden een belangrijke schakel in de weg uit de armoede, maar er is meer nodig. Naast de toegang tot duurzame jobs is een integrale benadering noodzakelijk die ook het welzijnsaspect in rekening neemt, zowel bij de toeleiding naar werk als op de werkvloer.

Tine Claes en Christine Castille schreven een artikel over het belang van een armoedebewust HR-beleid op de website van het Sterpunt Inclusief Ondernemen

Netwerk tegen Armoede en De Ruimtevaart gingen in gesprek met kabinet minister Demir over energiecrisis

Het Netwerk tegen Armoede en De Ruimtevaart gingen op 19/10/2021 in gesprek met het kabinet van Vlaams minister van Energie Zuhal Demir. Uiteraard kwam de huidige energiecrisis ruim aan bod. Het werd een constructief gesprek. De minister volgt ons in ons pleidooi om zowel op korte als lange termijn maatregelen te nemen die energie terug betaalbaar moeten maken voor mensen met een laag inkomen. We kijken daarbij in de eerste plaats naar woningkwaliteit, maar ook naar de energiefactuur zelf.

Over leven in armoede: twee straffe getuigenissen van Tessa en Peter

Op de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober vragen verschillende organisaties aandacht voor de 2,3 miljoen Belgen die een risico op armoede of sociale uitsluiting lopen. De Morgen interviewde Tessa en Peter over wat dat betekent en welke impact armoede heeft. Lees de twee straffe getuigenissen van Tessa en Peter in de Morgen van 17/10/2021. "Velen denken dat het onze eigen schuld is."

Plak op kinderen in armoede niet al op voorhand een stigma

Naar aanleiding van de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober 2021 legde ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp in Libelle Mama uit wat kinderarmoede betekent en welk effect het heeft op het leven en de toekomst van kinderen.

Acties van armoedenetwerken op 17 oktober over heel het land vragen aandacht voor groeiende armoedeproblematiek

Op 17 oktober, de Werelddag van Verzet tegen Armoede, stellen de regionale netwerken
armoedebestrijding verenigd binnen het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) het onrecht aan de kaak dat armoede nog steeds is Volgens de laatste armoedecijfers leven in België maar liefst bijna 2 miljoen mensen in armoede of lopen zij een zeer groot armoederisico (18.9% van de ganse bevolking). Dit cijfer houdt nog geen rekening met de impact van de coronacrisis en de overstromingen in juli. Deze crisissen hebben net mensen in armoede het hardst getroffen. De grootste oversterfte door het coronavirus was bij mensen in armoede. Werknemers in precaire jobs waren het minst goed beschermd door de sociale zekerheid, door de grote stijging van de uitgaven voor basisgoederen (voeding, elektriciteit, gas,…) raakten vooral zij in de problemen om hun facturen en huur te betalen. De overstromingen hebben vooral lelijk huisgehouden in de wijken waar mensen in armoede leven. Dit hoeft ons niet te verbazen. Zij wonen immers in goedkope huurhuizen die vaak in minder goede staat zijn en zich bevinden in de wijken die het minst goed gelegen zijn.

Luister ook naar oplossingen van mensen in armoede

Algemeen coördinator Heidi Degerickx en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp pleiten in Apache voor meer maatschappelijke participatie van mensen in armoede aan de vooravond van de Werelddag tegen Armoede op 17 oktober. Ze pleiten ervoor dat mensen hun stem meer kunnen laten horen. Mensen in armoede kunnen zelf ook mee nadenken over oplossingen voor de problemen waarmee ze te maken hebben.

Tien jaar CEBUD: Een menswaardig inkomen voor iedereen

Op 14 oktober 2021 vierde CEBUD zijn tiende verjaardag met een feestelijke studiedag. Ze stonden plenair stil bij het belang van een menswaardig inkomen voor iedereen en doken in de namiddag in sociaal werkpraktijken van de toekomst. Het Netwerk tegen Armoede nam deel aan de studiedag, zowel aan het panelgesprek in de voormiddag als een workshop in de namiddag.