Dossier sociale kloof in Vlaanderen

De krant De Morgen publiceerde in de eerste week van december 2023 een dossier over de sociale kloof in Vlaanderen. Dagelijks verschenen artikels en interviews met (armoede-)experts en mensen in een kwetsbare positie. Het dossier belicht verschillende levensdomeinen waar de sociale kloof zich manifesteert, zoals wonen, werk, inkomen, onderwijs, erfenis ... Ook het Netwerk tegen Armoede werkte mee aan het dossier door interviews te geven en kennis uit te wisselen. Hoe groot is de ongelijkheid in Vlaanderen? Waarom wordt de kloof tussen arm en rijk alleen maar groter? Conclusie: we weten exact wat we moeten doen om armoede aan te pakken, maar het gebeurt niet.

Het DNA van kinderamoede

Op 30/11/2023 heeft het Kinderarmoedefonds, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, het boek 'Het DNA van kinderarmoede' voorgesteld voor de 10e verjaardag van het Fonds. De huidige en vorige voorzitters van het Fonds Noël Slangen en Peter Adriaenssens namen het initiatief en vroegen het Netwerk tegen Armoede om de stem van mensen in het boek te brengen. Ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp werkte mee aan een interview in het voorwoord van het boek. We verwerkten verder ervaringen van mensen uit onze verenigingen doorheen de verschillende hoofdstukken van het boek. Het boek geeft weer dat het harde etiket ‘armoede’ voor kinderen en gezinnen een extra last is om te dragen. Een last boven op de beproevingen die in armoede leven al met zich meebrengt. Niemand loopt te koop met het etiket ‘armoede’. Niemand verdient het om gereduceerd te worden tot het probleem waartegen hij vecht. Algemeen coördinator Heidi Degerickx en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp pleitten voor een globale aanpak van kinderamoede op verschillende levensdomeinen tijdens de voorstelling bij onze vereniging De Lage Drempel in Mechelen.

100.000 Vlaamse gezinnen wonen armen en arm en autoloos op het platteland

Onze vereniging t'Hope uit Roeselare won onlangs de Federale Prijs Armoedebestrijding 2023 met het project VINGER AAN DE POLS over de toegankelijkheid van gezondheidszorg en vervoersarmoede in de regio. Veel kapitaalkrachtige Vlamingen kiezen er bewust voor om autoloos door het leven te gaan. Maar voor de 100.000 huishoudens die krap bij kas zitten en autoloos op het platteland wonen is het minder evident. Anouk en Goedele van de vereniging getuigen over hun beperkte mobiliteit zonder auto en goed openbaar vervoer. Volgens Eva Van Eenoo, mobiliteitsdeskundige van de VUB, blijkt vooral het gezinsinkomen een belangrijke factor die bepaalt of mensen een auto hebben. Hoe armer een gezin, hoe kleiner de kans op een eigen auto. De studie roept vragen op bij het plan van De Lijn om vanaf januari meer dan 3.000 bushaltes in Vlaanderen te schrappen.

“Ook ik heb jarenlang met de schaamte van het arm-zijn rondgelopen. Maar nu mag iedereen mijn verhaal kennen.”

Johnny en zijn gezin uit onze vereniging Welzijnsschakel Ommekeer vzw in Erpe-Mere getuigen op 28/11/2023 in Het Laatste Nieuws over leven met schulden waardoor ze in armoede terechtgekomen zijn. Ze zien stilaan licht aan het einde van de tunnel. Daarom wil hij ook graag zijn verhaal doen. Het interview past in het kader van de solidariteitsactie Pakje van je Hart van JOE.

Campagne Wees Warmhartig groot succes

Tijdens de energiecrisis van 2022 zagen we de energieprijzen de pan uitswingen. De federale overheid nam steunmaatregelen om de hoge energieprijzen te verzachten, zoals het basispakket energie. Dit pakket was echter voor iedereen hetzelfde. Alle Belgische huishoudens, uitgezonderd wie recht heeft op het sociaal tarief, kregen dezelfde financiële steun. Zo kwam er veel geld terecht bij mensen die dit misschien niet nodig hebben, en niet daar waar de nood het hoogst is. Daarom heeft Ecopower de solidariteitscampagne 'Wees Warmhartig' in samenwerking met het Netwerk tegen Armoede opgestart. Ecopower riep op om de energiepremie te schenken aan het Netwerk tegen Armoede en de verenigingen, aan de mensen die deze steun het meest nodig hebben. De oproep leverde in totaal 80.000 euro op waarmee we de strijd tegen energiearmoede opdrijven. Een welgemeende dankjewel aan alle gulle schenkers!

Ik wil zo graag werken en bijdragen aan de maatschappij

Mensen in armoede willen wél werken, maar de zoektocht naar werk of de praktijk op de werkvloer zijn niet voor iedereen evident. Dat blijkt uit een artikel in De Morgen op 16/10/2023 aan de vooravond van de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober. Een aantal mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt getuigt over de drempels en obstakels in hun zoektocht naar werk of op de werkvloer. Het recht op werk voor iedereen staat centraal in de campagne Werkomlegging van het Netwerk tegen Armoede.

Gebrek aan kinderopvang als drempel naar werk voor vrouwen in armoede met migratieachtergrond

"Vrouwen op het kruispunt van armoede en migratie stuiten op een reeks hindernissen als ze economisch onafhankelijk willen zijn. Een gebrek aan betaalbare, betrouwbare, bereikbare, beschikbare en bruikbare kinderopvang maakt werken voor deze moeders bijna onmogelijk. Dat hindert hun carrièrekansen en verzwakt hun financiële positie." Dat staat te lezen op Sociaal.Net aan de vooravond van de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 16/10/2023.

Kinderen mogen niet de dupe zijn van onbetaalde schoolfacturen

Het achterhouden van het rapport omwille van onbetaalde schoolfacturen kan voor het Netwerk tegen Armoede niet door de beugel. Voor kinderen komt die boodschap over alsof ze minderwaardig zijn en dat hun inspanningen er niet toe doen omdat er een openstaande factuur is. Je zou voor minder afhaken als jongere, en daardoor de school beëindigen zonder kwalificaties. Elk kind heeft volgens de Belgische Grondwet nochtans recht op kosteloos onderwijs. Kinderen mogen niet gestraft worden omdat ouders de schoolfactuur niet kunnen betalen. We pleiten al langer voor structurele maatregelen om het probleem aan te pakken, zoals een verhoging van de schooltoeslag en een uitbetaling ervan vóór de facturen komen in augustus. Ingrid van de vereniging Vierdewereldgroep Aalst Mensen voor Mensen vzw getuigt in Het Nieuwsblad van 22/6/2023.

Ontmoetingsdag: 20 jaar armoedebestrijding

Meer dan 1000 mensen uit de verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, zakten op 13 mei 2023 af naar Planckendael. Daar wachtte een dag vol ontmoeting. Wat we gemeenschappelijk hadden? De strijd tegen armoede! Voor het 20 jarig bestaan van het Netwerk tegen Armoede nodigden we onze verenigingen uit naar Planckendael. Het was een dag vol kennismaking, warmte voor elkaar, de vereniging en de strijd tegen armoede. Een dag met een gouden randje.

Maatschappelijk kwetsbare jongeren aan het woord over vrije tijd en welbevinden

Dit rapport omvat advies over twee prioriteiten van het jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan namelijk “vrije tijd voor allen” en “welbevinden en positieve identiteitsontwikkeling”. Een belangrijke meerwaarde van dit rapport is dat de ervaringen van maatschappelijk kwetsbare jongeren over vrije tijd en welbevinden uitvoerig zijn meegenomen. Wij hopen dat dit rapport nuttig zal zijn voor beleidsmedewerkers, onderzoekers, en praktijkwerkers, zodat zij in de toekomst beter kunnen inspelen op de uitdagingen en kansen die jongeren in armoede ervaren op vlak van vrije tijd en welbevinden. Dit rapport is gebaseerd op de input van een tweedaagse themawerking die op 1 en 2 november 2022 plaatsvond, maar bouwt ook verder op de ruime expertise die het Netwerk tegen Armoede heeft opgebouwd over de jaren heen in dialoog met jongeren en jeugdwerkers uit armoedeverenigingen.

Thuisloosheid bannen is mogelijk

DoucheFLUX, één van onze nieuwe erkende verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, pleit voor structurele veranderingen om thuisloosheid op te lossen. “DoucheFLUX is een magnifieke organisatie, maar douches zijn niet meer dan depannage. Het komt tegemoet aan een nood, maar lost op termijn niets op. We ontstonden vanuit de impliciete premisse dat je thuisloosheid niet kunt oplossen, dat je alleen maar de situatie van thuislozen kunt verlichten. Die premisse is fout. Thuisloosheid bannen is mogelijk. Het niet doen is een politieke keuze”, legt Laurent d'Ursel, codirecteur van DoucheFLUX, uit in een artikel op Sociaal.net.

Collectieve schuldenregling: dat kan menselijk

Op uitnodiging van de Kamer gaf BAPN vorige week haar advies ter verbetering van de collectieve schuldenregeling tijdens een hoorzitting. Naast het inkorten van de looptijd van de procedure, moeten schuldbemiddelaars voorzien in een menswaardig leefgeld. Christophe, ervaringsdeskundige bij het Netwerk tegen Armoede vertelde over zijn eigen ervaringen

Wonen, een basisrecht voor iedereen: een bevraging bij nieuwkomers

Wonen is een basisrecht voor iedereen. Om zicht te hebben op de ervaringen en perceptie van nieuwkomers en hun woonnoden organiseerden LEVL in samenwerking met het Netwerk tegen Armoede, SAM, steunpunt Mens en Samenleving, ORBIT vzw, het Vlaams Huurdersplatform en Welzijnszorg vzw een algemene bevraging.

Sociale rechtvaardigheid onder druk door hardnekkig hoge armoedecijfers in België

“Helaas is de World Social Justice Day van de Verenigde Naties van vandaag 20 februari een bittere ervaring voor meer dan 1,5 miljoen Belgen die op of onder de armoedegrens leven”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede (Cijfers Statbel). Het Netwerk stelt samen met de 61 verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen vast dat de sociale rechtvaardigheid in Vlaanderen en Brussel steeds meer afbrokkelt. De opeenvolgende crisissen maken het voor kwetsbare mensen steeds moeilijker om uit armoede te geraken en een menswaardig leven te leiden.

Overlegdag: uitwisselen en inspireren

Drempels naar werk, warme maaltijden op school of een basisinkomen: geen enkel onderwerp werd gemeden op onze Overlegdag! Meer dan 50 deelnemers uit onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen kwamen naar Brussel. . Een energieke en interessante dag vol uitwisseling en kennisdeling.

Deze mensen verliezen straks hun sociaal energietarief

Het uitgebreid sociaal energietarief wordt teruggedraaid. Dat betekent dat veel mensen met de handen in het haar zitten. Carine, bezoeker van Teledienst Ninove, een van onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, getuigt in De Morgen wat de terugdraaiing voor haar betekent. Ook algemeen coördinator van Het Netwerk tegen Armoede Heidi Degerickx en socioloog Wim Van Lancker (KU Leuven) wijzen op de negatieve effecten van de nieuwe maatregelen.

Snelle digitalisering in de samenleving zorgt voor uitsluiting bij kwetsbaren: aanbevelingen vanuit de doelgroep van vzw De Sfeer voor de Stad Genk

Jackeline "Jacky" Pardo is studente maatschappelijk werk aan de UCLL. Voor haar eindwerk schreef ze een paper over digitalisering en werkte daarvoor nauw samen met De Sfeer, één van onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Samen met vrijwilligers van ontmoetingscentrum De Sfeer trok ze de straat op om lukraak mensen aan te spreken. Ze vroeg dan of ze ‘spijt hebben van de snelheid waarmee de digitalisering in onze samenleving evolueert’. Het werd geen lange lijst met vragen, omdat die de mensen zou afschrikken. Het eindresultaat kan u hier lezen.

Mensen uit armoedeverenigingen gaan in dialoog met minister Lalieux

Op initiatief van BAPN (Belgisch Netwerk Armoedebestrijding) ging federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor armoedebestrijding, op 31 januari 2023 in gesprek met mensen met armoede-ervaring uit Brusselse, Vlaamse en Waalse verenigingen. Ze bespraken de implementatie van het federaal plan tegen armoede en ongelijkheid. Dit plan is essentieel voor de armoedestrijd in België, gezien het richting geeft en de maatregelen omvat voor het beleid op het federaal niveau.

De Robin-pas verlaagt de drempel niet

Uit onderzoek bleek dat de Robin-pas, een initiatief dat moet helpen bij het betalen van de schoolrekening van kwetsbare gezinnen, amper gebruikt wordt. De drempel om zo'n pas aan te vragen en te gebruiken is dan ook hoog. Het Netwerk tegen Armoede reageert.

Hoe communiceren over klimaat in tijden van (energie)crisis?

Op 25 januari trokken ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp en communicatieverantwoordelijke Gert Van Tittelboom van het Netwerk tegen Armoede naar het inspiratiefestival: “Meer mensen engageren voor het klimaat: op zoek naar verbindende praktijken”.

Startdag 2023: Met een toekomstblik het nieuwe jaar in

Maar liefst 145 mensen uit 32 verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, kwamen samen om het nieuwe jaar goed in te zetten op onze Startdag 24 januari. Dat we dit jaar 20 jaar zullen bestaan, lieten we niet onbesproken. De Startdag was de ideale manier om naar de toekomst en naar onszelf te kijken. Aan de hand van verschillende originele workshops kwamen we meer te weten over elkaars toekomstdromen. Daarnaast gingen we in gesprek over wat een vereniging betekent voor ons en hoe we de leefwereld van iemand in armoede zichtbaar kunnen maken op een creatieve manier. Het was een inspirerende dag die veel energie gaf om te blijven strijden tegen armoede. 

“Zoek zo snel mogelijk hulp en ondersteuning als je in de problemen komt”

Op 23 januari 2023 verscheen er een artikel in Het Nieuwsblad met de titel "OCMW’s hebben geld genoeg, maar te weinig mensen durven het te vragen". Er wordt verwezen naar de non take-up van de energiepremie. Verschillende OCMW's hebben de gekregen energiesteun niet volledig opgebruikt. Ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp van het Vlaams Netwerk tegen Armoede reageert.

Netwerk tegen Armoede in De Zevende Dag "Armoede is geen verhaal van 'eigen schuld, dikke bult'."

Cindy Van Geldorp, ervaringsdeskundige bij het Netwerk tegen Armoede, verscheen op 11 december 2022 in De Zevende Dag samen met Kristel Verbeke. Het centrale onderwerp was kansarmoede, het thema van De Warmste Week 2022. Zowel Cindy als Kristel hopen het taboe rond kansarmoede te doorbreken en benadrukken dat kansarmoede een structureel probleem is waar je niet makkelijk zelf uitraakt.

Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 2022: armoede en migratie

Het Armoede-jaarboek is verschenen. Dat is een rapport die de armoedesituatie in België analyseert, maar ook dieper ingaat op de mechanismen die armoede en ongelijkheid creëren en in stand houden. Dit jaar was er een focus op de link tussen migratie en armoede. Wat zijn de verwachtingen en percepties van migranten over België? Welke grenzen stelt ons land aan migratie? Hoe gaan migranten, lokale besturen en organisaties met die grenzen om? Het zijn enkele van de vragen waarop dit boek een antwoord zoekt. Marie Sandra, vrijwilliger bij Kansenhuis Filet Divers, één van onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, gaf een krachtig slotwoord.

‘Mensen worden altijd en overal richting goedkope, ongezonde voeding gepusht’

Gezonde voeding is belangrijk, maar ligt niet altijd binnen ieders bereik. Mensen in armoede eten bijvoorbeeld vaak ongezonder. Maar dat heeft niets te maken met wilskracht of motivatie. “Betaalbaar en gezond winkelen vergt planning, tijd en mentale ruimte. Zaken die mensen in armoede vaak missen.”
Een uitgebreid en genuanceerd artikel op Sociaal.Net van 27/10/2022, waaraan onze vereniging T'ANtWOORD heeft meegewerkt dat sociaal restaurant t'HERT uitbaat in Turnhout.

Armoede is als een spinnenweb waarin alles met elkaar verweven is

Op de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober lanceerde de VRT een video met Linde Merckpoel en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp. Ze vergelijken er armoede met een spinnenweb waarin alles met elkaar verweven is. Een probleem komt nooit alleen, maar gaat vaak gepaard met problemen op andere vlakken. Zo is het voor mensen in armoede vaak moeilijk uit het spinnenweb te geraken. Cindy getuigt in de video wat dat voor haar betekende en hoe ze er is uitgeraakt.

Vlam jij mee tegen kansarmoede?

De Warmste Week staat dit jaar in het teken van kansarmoede. Maar liefst 270 projecten zijn door de jury geselecteerd. Tal van organisaties en bedrijven organiseren allerlei acties om geld in te zamelen voor het goede doel. Onze verenigingen hebben in totaal 37 projecten ingediend. Bovendien werkten verschillende verenigingen mee aan programma's, podcasts en dossiers om kansarmoede onder de aandacht te brengen. Steun jij ook mee de 37 projecten voor De Warmste Week?

Fietsersbond en Netwerk tegen Armoede fietsen in tandem tegen vervoersarmoede

De Fietsersbond en het Netwerk tegen Armoede gaven op 15 september 2022 de aftrap van de solidaire fietscampagne Bike for Life bij de start van de Week van de Mobiliteit. Maar liefst 392.000 Vlaamse gezinnen hebben geen fiets in huis. 8% van de Vlamingen heeft geen toegang tot een vervoermiddel. Tijdens Bike for Life sponsoren werkgevers de fietsritten van hun personeel van 3 tot en met 31 oktober. De opbrengst gaat naar het project ‘Een fiets voor iedereen’ waarmee de Fietsersbond en het Netwerk tegen Armoede mensen in vervoersarmoede op weg helpen met een fiets.

Vakantie, maar niet voor iedereen

‘Veel mensen in armoede denken dat ze daar geen recht op hebben’: 13 procent van de Vlamingen kan zich geen week vakantie veroorloven. Gelukkig heeft Iedereen Verdient Vakantie een aanbod van toegankelijke uitstappen en vakanties in eigen land, ook al zijn die voor sommige mensen nog te duur. Ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp getuigde over wat het is om niet of met een beperkt budget met vakantie te kunnen gaan in De Morgen van 9/7/2022.

Reizen met een beperkt budget

Voor 1 op 3 Vlamingen zit een vakantie er deze zomer niet in. Dat heeft deels te maken met de stijgende prijzen. Ervaringsdeskundige Nathalie Van Walleghem (47) uit Kortrijk geeft in Het Laatste Nieuws van 21/6/2022 tips om er met een klein budget toch even tussenuit te kunnen. Ze heeft het ook over het aanbod van uitstappen en vakanties van Rap op Stap voor mensen met een beperkt budget via Iedereen Verdient Vakantie, ook al is dat aanbod voor sommige mensen nog te duur.