Niet alle leerlingen gelijk aan de start op 2/9

Bij het begin van het nieuwe schooljaar komt helaas niet iedereen gelijk aan de start. Ouders uit een kwetsbaar gezin moeten vaak heel wat drempels overwinnen om hun kinderen volwaardig les te laten volgen. De huidige tendens dat armoede je eigen schuld is, versterkt de ongelijkheid in het onderwijs. Dat blijkt ook uit het voorstel dat op de onderhandelingstafel ligt om de schooltoeslag of sociale toeslag in het Groeipakket af te pakken. Dat gaat volledig voorbij aan de realiteit en dreigt gezinnen nog verder in de put te duwen. Intussen zijn heel wat laptops aan vervanging toe en krijgen ouders de dure rekening gepresenteerd. Gratis schoolmaaltijden zijn geen wonderoplossing voor gezinsarmoede. Algemeen coördinator Heidi Degerickx: “Het nieuwe schooljaar zorgt voor heel wat stress bij ouders in kwetsbare gezinnen, vaak alleenstaande ouders. We roepen de nieuwe Vlaamse Regering op om een kostenbewust schoolbeleid te voeren, een maximumfactuur in het secundair in te voeren en de sociale toeslag en schooltoeslag in het Groeipakket te beschermen.”

Gratis schoolmaaltijden zijn onvoldoende hefboom in strijd tegen armoede

Onderwijs kan een belangrijke hefboom zijn om de armoedecirkel te doorbreken. Schoolteams kunnen namelijk echt het verschil maken voor gezinnen in armoede. Leerkrachten en schooladministraties vangen enorm veel signalen op, bijvoorbeeld onbetaalde schoolfacturen, steeds dezelfde leerlingen die niet mee op uitstap gaan of zonder boeken in de klas zitten en huiswerk dat niet gemaakt wordt. Een van de vele signalen die schoolteams opvangen zijn ongezonde lunchboxen op school. Het Netwerk tegen Armoede is van oordeel dat het belangrijk is na te gaan wat er achter de signalen zit. Er gaat namelijk al heel veel aan vooraf vooraleer een ouder de schoolrekening niet betaalt of zijn/haar kind met ongezonde voeding naar school laat gaan. De mogelijkheid tot maaltijden op school biedt een belangrijke kans binnen het algemeen welzijnsbeleid. De positieve effecten voor gezinnen mogen niet onderschat worden, maar de randvoorwaarden ook niet. Maaltijden op school mogen echter niet herleid worden tot armoedebeleid. Daarvoor zijn er structurele maatregelen nodig die gezinnen in staat stellen de armoedecirkel te doorbreken. De 24 speerpunten uit ons memorandum bieden hiertoe een goede start.

Lancering campagne Onderwijs is geen luxe, het is een basisrecht!

“Onderwijs is geen luxe, het is een basisrecht!” Dat is de centrale boodschap van de campagne van het Netwerk tegen Armoede en de 61 lokale verenigingen voor de Vlaamse verkiezingen van 9 juni. Onderwijs kan een hefboom uit armoede zijn, maar is dat momenteel niet. Voor 1 op 8 kinderen in Vlaanderen die opgroeien in armoede, biedt ons onderwijs niet de kans tot maximale zelfontplooiing.

Dossier sociale kloof in Vlaanderen

De krant De Morgen publiceerde in de eerste week van december 2023 een dossier over de sociale kloof in Vlaanderen. Dagelijks verschenen artikels en interviews met (armoede-)experts en mensen in een kwetsbare positie. Het dossier belicht verschillende levensdomeinen waar de sociale kloof zich manifesteert, zoals wonen, werk, inkomen, onderwijs, erfenis ... Ook het Netwerk tegen Armoede werkte mee aan het dossier door interviews te geven en kennis uit te wisselen. Hoe groot is de ongelijkheid in Vlaanderen? Waarom wordt de kloof tussen arm en rijk alleen maar groter? Conclusie: we weten exact wat we moeten doen om armoede aan te pakken, maar het gebeurt niet.

Kinderen mogen niet de dupe zijn van onbetaalde schoolfacturen

Het achterhouden van het rapport omwille van onbetaalde schoolfacturen kan voor het Netwerk tegen Armoede niet door de beugel. Voor kinderen komt die boodschap over alsof ze minderwaardig zijn en dat hun inspanningen er niet toe doen omdat er een openstaande factuur is. Je zou voor minder afhaken als jongere, en daardoor de school beëindigen zonder kwalificaties. Elk kind heeft volgens de Belgische Grondwet nochtans recht op kosteloos onderwijs. Kinderen mogen niet gestraft worden omdat ouders de schoolfactuur niet kunnen betalen. We pleiten al langer voor structurele maatregelen om het probleem aan te pakken, zoals een verhoging van de schooltoeslag en een uitbetaling ervan vóór de facturen komen in augustus. Ingrid van de vereniging Vierdewereldgroep Aalst Mensen voor Mensen vzw getuigt in Het Nieuwsblad van 22/6/2023.

Mensen uit armoedeverenigingen gaan in dialoog met minister Lalieux

Op initiatief van BAPN (Belgisch Netwerk Armoedebestrijding) ging federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor armoedebestrijding, op 31 januari 2023 in gesprek met mensen met armoede-ervaring uit Brusselse, Vlaamse en Waalse verenigingen. Ze bespraken de implementatie van het federaal plan tegen armoede en ongelijkheid. Dit plan is essentieel voor de armoedestrijd in België, gezien het richting geeft en de maatregelen omvat voor het beleid op het federaal niveau.

De Robin-pas verlaagt de drempel niet

Uit onderzoek bleek dat de Robin-pas, een initiatief dat moet helpen bij het betalen van de schoolrekening van kwetsbare gezinnen, amper gebruikt wordt. De drempel om zo'n pas aan te vragen en te gebruiken is dan ook hoog. Het Netwerk tegen Armoede reageert.

Startdag 2023: Met een toekomstblik het nieuwe jaar in

Maar liefst 145 mensen uit 32 verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, kwamen samen om het nieuwe jaar goed in te zetten op onze Startdag 24 januari. Dat we dit jaar 20 jaar zullen bestaan, lieten we niet onbesproken. De Startdag was de ideale manier om naar de toekomst en naar onszelf te kijken. Aan de hand van verschillende originele workshops kwamen we meer te weten over elkaars toekomstdromen. Daarnaast gingen we in gesprek over wat een vereniging betekent voor ons en hoe we de leefwereld van iemand in armoede zichtbaar kunnen maken op een creatieve manier. Het was een inspirerende dag die veel energie gaf om te blijven strijden tegen armoede. 

Armoede is als een spinnenweb waarin alles met elkaar verweven is

Op de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober lanceerde de VRT een video met Linde Merckpoel en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp. Ze vergelijken er armoede met een spinnenweb waarin alles met elkaar verweven is. Een probleem komt nooit alleen, maar gaat vaak gepaard met problemen op andere vlakken. Zo is het voor mensen in armoede vaak moeilijk uit het spinnenweb te geraken. Cindy getuigt in de video wat dat voor haar betekende en hoe ze er is uitgeraakt.

Wat na de pandemie? Signalen en aanbevelingen na 2 jaar corona

Twee jaar coronacrisis weegt zwaar op de samenleving, op elke mens. Voor mensen die al in armoede leefden of kwetsbaar waren, heeft de crisis er extra zwaar op ingehakt. Van begin 2020 verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Na twee jaar is de crisis helaas nog niet helemaal bezworen. Intussen komen daar de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne bovenop en worden de gevolgen op middellange en langere termijn duidelijk. De structurele problemen die de coronacrisis op scherp stelde verdienen ook structurele oplossingen en maatregelen. De signalenbundel beschrijft de situatie na twee jaar coronacrisis en bevat signalen en ervaringen van mensen in armoede uit de verenigingen, maar ook aanbevelingen rond zeven thema’s: inkomen, sociaal isolement en vrije tijd, communicatie en toegankelijkheid van diensten, zorg en gezondheid, onderwijs, wonen en lokaal sociaal beleid.

Mooie samenwerking tussen CLB en De Vrolijke Kring in Ronse

Met het oog op de ‘Dag van de CLB-medewerker’ op 3/2 ging het Vlaams Netwerk tegen Armoede in gesprek met Vrij CLB Zuid-Oost-Vlaanderen en De Vrolijke Kring in Ronse. CLB-medewerkers Jo Bundervoet en Jasper Clepkens, en Lucile Delghust en Leen Vandenhaute van de armoedevereniging vertellen vol vuur over hun geschiedenis samen en hun mooie samenwerking.

Over leven in armoede: twee straffe getuigenissen van Tessa en Peter

Op de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober vragen verschillende organisaties aandacht voor de 2,3 miljoen Belgen die een risico op armoede of sociale uitsluiting lopen. De Morgen interviewde Tessa en Peter over wat dat betekent en welke impact armoede heeft. Lees de twee straffe getuigenissen van Tessa en Peter in de Morgen van 17/10/2021. "Velen denken dat het onze eigen schuld is."

Plak op kinderen in armoede niet al op voorhand een stigma

Naar aanleiding van de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober 2021 legde ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp in Libelle Mama uit wat kinderarmoede betekent en welk effect het heeft op het leven en de toekomst van kinderen.

Gezichten van een onzeker bestaan

Bestaansonzekerheid is schadelijk. En de schade die het op lange termijn veroorzaakt, is vaak onomkeerbaar. Hoe meer men wordt geconfronteerd met een opeenstapeling van problemen, hoe meer die elkaar versterken en hoe minder het vermogen wordt om ze zelf te verhelpen. En hoe groter het effect op de gezondheid. De manieren waarop mensen in bestaansonzekerheid terechtkomen, zijn net zo divers als de groep die dit overkomt.
‘Gezichten van een onzeker bestaan’ tekent de verhalen op van 14 mensen die leefden in bestaansonzekerheid. En van hun zoektocht om daaraan te ontkomen.

'Het Jaar van Dylan' wint VRT Trofee Diversiteit 2021

‘Durf te Vragen’ (Eén), ‘Ontoerekeningsvatbaar’ (Canvas), ‘Tekens van Leven’ (Ketnet), ‘De Inspecteur’ (Radio 2), ‘Karrewiet: Het jaar van Dylan’ (Informatie) en ‘Dertigers’ (fictie): dat zijn de winnaars van de Diversiteitstrofeeën die de VRT samen met 6 verenigingen jaarlijks uitreikt aan eigen tv- en radioprogramma’s die het afgelopen jaar zijn gemaakt. De publieksprijs gaat naar ‘Hoodie’ (Ketnet).

Signalenbundel 2.0 - Corona één jaar later

Van bij het begin van de coronacrisis verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Wat is de stand van zaken één jaar na de uitbraak van het virus? We vroegen het via de 58 verenigingen waar armen het woord nemen, Welzijnsschakels en ATD Vierde Wereld. De organisaties moesten noodgedwongen hun dagelijkse werking aanpassen. Ze gingen aan de slag met alternatieven om mensen in armoede te blijven bereiken en ondersteunen. De signalen en ervaringen zijn nu verzameld in de Signalenbundel 2.0.

Armoedeverenigingen aan het woord in hoorzitting Commissie Onderwijs van Vlaams Parlement

De verenigingen VZW Recht-Op, Vrienden van het Huizeke en Vierdewereldgroep Aalst Mensen voor Mensen vzw beleefden met Nele Schroyen van het Netwerk tegen Armoede een spannende voormiddag in de (online) Commissie voor Onderwijs van het Vlaams Parlement op donderdag 18/3/2021!

Leven in armoede in tijden van corona: achter de gevels van de lockdown

De coronacrisis heeft er zwaar in gehakt bij mensen met een laag inkomen. In 2 beklijvende video's ging het Netwerk tegen Armoede kijken achter de gevels van de coronacrisis. Hoe overleven mensen in armoede in lockdown? Wat zijn de financiële en mentale gevolgen van een leven met een inkomen onder de armoedegrens? Wat zijn de gevolgen op langere termijn en hoe kunnen we mensen vooruit helpen na de crisis?
We vroegen het aan mensen uit onze verenigingen in een aantal Zoom-gesprekken. Ze hebben het over inkomen, wonen, de digitale kloof, sociaal contact, onderwijs, hulp- en dienstverlening, het gezin …

Onderwijs in tijden van corona

Kinderen in armoede hebben grote problemen om bij te benen na 7 weken afstandsleren, en zeker nu sinds de paasvakantie ook nieuwe leerstof aangeboden wordt. Laptops raken niet waar ze moeten zijn en bovendien is de nood veel groter dan het aanbod van de 10.000 te verdelen computers. En zelfs met een laptop voor elk gezin is de digitale kloof verre van gedicht. Veerle, moeder van 2, en Yassin, 14 jaar oud, doen hun verhaal.

Indra, alleenstaande moeder van drie: "Schoolkosten bezorgen mij soms slapeloze nachten

“Ik lig er soms nachten wakker van, van die schoolfacturen.” Dat zegt Indra uit Erpe-Mere, werkende alleenstaande moeder van drie kinderen. “Het zijn natuurlijk niet de enige facturen die ik op mijn bord krijg, maar het zijn wel de facturen die je absoluut niet wil laten liggen. Je kinderen gaan toch voor?”

Jongeren doen voorstellen voor toegankelijker CLB

Jongeren in armoede kijken niet alleen aan tegen hoe schoolkosten. Ze ondervinden nog heel wat andere drempels. Ze voelen zich vaak slecht op school, worden sociaal geïsoleerd en zijn vaker dan gemiddeld het slachtoffer van pestgedrag. Normaal gezien zou je dan bij het CLB van je school terecht moeten kunnen. “Maar vaak botsen jongeren ook daar op een muur”, zegt Jurgen van JongGentinActie, de jongerenwerking van onze drie Gentse verenigingen waar armen het woord nemen (Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen, De Zuidpoort en Sivi).

Katja, moeder van twee: "Tweedehandsboeken staan in een verborgen hoekje op de site

Katja heeft twee kinderen. Haar oudste dochter Mandy zet nu haar eerste stappen in het middelbaar onderwijs. “Ze wil dierenverzorging doen. Voor de schoolboeken heb ik alvast een factuur gekregen van €133,80, exclusief turnkleren en overall. En welke bijkomende kosten er tijdens het schooljaar nog gaan bijkomen, daar heb ik het raden naar. Wat ik wel al weet, is dat ik vier facturen per schooljaar mag verwachten. Ik ben nu al begonnen met geld opzij zetten. Ik wil niet voor onaangename verrassingen komen te staan.”

Peter, alleenstaande papa: "Je weet waar de schoolrekening begint, maar niet waar ze eindigt."

De richting van zijn dromen was het. “En dat is ze nog altijd zegt”, zegt Peter, alleenstaande vader. Zijn zoon Brian zit nu in het derde jaar Publiciteit en etalage. Hij leert er etalages maken, decors bouwen. De jongen kan er al zijn creativiteit in kwijt. “Bryan heeft het niet altijd gemakkelijk gehad op school, maar in deze richting kan hij zich echt uitleven. Ik ben heel trots op hem.” Dat betekent echter niet dat alles vanzelf gaat nu. De schoolkosten blijven als een schaduw over de schoolcarrière van Brian hangen.

Rasha, brugfiguur: "Ouders moeten voor 1 september weten wat een schooljaar hen zal kosten

“Je houdt het niet voor mogelijk hoeveel kopbrekens de schoolfactuur gezinnen bezorgt. En niet alleen de kosten op zich, die inderdaad vaak te hoog zijn om in één keer te betalen, maar ook de onduidelijkheid over wat men wanneer moet betalen. Een school zou toch voor 1 september aan ouders moeten kunnen vertellen wat een schooljaar hen zal kosten. Dat zou al veel stress en onzekerheid wegnemen. Maar dan nog blijft de betaalbaarheid een groot probleem.”

Sofie Vercoutere, directrice Atheneum Gentbrugge: "Maximumfactuur krijgt veel steun bij ouders, met of zonder financiële problemen

Waar in de politiek de dooddoeners vaak vooraf al klaar liggen om een maximumfactuur in het secundair onderwijs af te schieten, passen ze die in het Atheneum van Gentbrugge al jaren toe. “Mijn voorganger heeft die ingevoerd”, legt directrice Sofie Vercoutere uit. “Maar ik steun ze volmondig. We hebben hier wel wat leerlingen uit gezinnen die het niet breed hebben, maar zij moeten en zullen aan alle activiteiten meedoen, binnen- en buitenschools. En wij staan er ook op dat elke leerling van bij het begin van het schooljaar over alle lesmateriaal beschikt. Dat lukt, en wij hebben maar weinig onbetaalde facturen. Net dankzij de maximumfactuur. Die daagt ons uit om creatief te zijn.”

Onderwijs en werk voor iedereen? Jongeren zien het zo

Hoe realiseer je gelijke onderwijskansen voor elke jongere en hoe zorg je dat ze ook na de schoolbanken hun toekomst kunnen waarmaken? Het is een vraag die al vaak beantwoord is, maar zelden door eerst naar de jongeren zelf te luisteren. De jongerenwerking van Recht-Op ging met dit thema aan de slag en kwam terug met concrete antwoorden. Op een druk bijgewoonde conferentie gingen de jongeren hierover in gesprek, samen met Unicef België, Uit De Marge, Samenlevingsopbouw Antwerpen Stad, Réseau wallon de lutte contre la pauvreté, Vormen en Stampmedia.