18-05-2022

Wat na de pandemie? Signalen en aanbevelingen na 2 jaar corona

Terug

Twee jaar coronacrisis weegt zwaar op de samenleving, op elke mens. Voor mensen die al in armoede leefden of kwetsbaar waren, heeft de crisis er extra zwaar op ingehakt. Van begin 2020 verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Na twee jaar is de crisis helaas nog niet helemaal bezworen. Intussen komen daar de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne bovenop en worden de gevolgen op middellange en langere termijn duidelijk. De structurele problemen die de coronacrisis op scherp stelde verdienen ook structurele oplossingen en maatregelen.

Uit de eindejaarsbevraging 2021 bleek ook dat mensen in armoede zich het meeste zorgen maakten over hun huisvesting en energiefactuur. Die nemen de grootste hap uit hun budget. Een tweede cruciaal thema is beschikken over een leefbaar inkomen. De inkomenssituatie van heel wat mensen blijft zeer precair, zeker door de stijgende prijzen voor basisbehoeften en consumptiegoederen.

De signalenbundel beschrijft de situatie na twee jaar coronacrisis en bevat signalen en ervaringen van mensen in armoede uit de verenigingen, maar ook aanbevelingen rond zeven thema’s:

  1. Inkomen
  2. Sociaal isolement en vrije tijd
  3. Communicatie en toegankelijkheid
  4. Zorg en gezondheid
  5. Onderwijs
  6. Wonen
  7. Lokaal beleid

Herbekijk of herbeluister onderaan deze pagina getuigenissen van mensen in armoede uit onze verenigingen.

Lees artikels en interviews van mensen uit onze verenigingen of herbekijk ze.

Je vindt de volledige bundel met signalen en aanbevelingen na 2 jaar pandemie onderaan deze pagina.

De stem van mensen in armoede over 2 jaar corona gebundeld in zeven thema’s

1. Inkomen

"Ik denk dat we weer in armoede gaan belanden op deze manier, als het al niet zo ver is. We hebben geen sociaal tarief en dat maakt het juist moeilijker. Dat geeft me stress."

Signalen

Mensen in armoede geven aan dat de kosten sinds het begin van de pandemie alleen maar zijn gestegen. Het gaat over de prijs van energie en voedsel, maar ook over de huurprijs van een sociale woning. De stijging van het totale beschikbaar inkomen is niet evenredig mee gestegen.

Ze ondervonden bovendien problemen bij de aanvraag of uitbetaling van uitkeringen en toelagen. De moeilijkheden rond inkomen en toegankelijkheid van diensten zijn sterk aan elkaar gelinkt. Diensten als vakbonden, de hulpkas en mutualiteiten zijn moeilijker bereikbaar. De financiële impact is groot. Soms leidt dat tot het niet-opnemen van rechten en afhaken.

De verschillen tussen hulpverlening door individuele maatschappelijk assistenten en tussen OCMW’s per regio zijn groot. Veel mensen in armoede geven aan dat ze premies en tegemoetkomingen mislopen doordat een assistent dit niet ter sprake brengt. Het Netwerk tegen Armoede pleit voor automatische rechtentoekenning zodat mensen kunnen krijgen waar ze recht op hebben.

Verenigingen stellen een grotere vraag naar voedselhulp vast. Mensen belanden niet enkel door inkomensverlies in armoede, maar ook door hogere uitgaven. Ze getuigen ook over extra controles en strengere voorwaarden om toegang te krijgen tot voedselhulp.

Ervaringen

“De stijgende prijzen voor energie, voeding en verzorgingsproducten zorgen voor enorm veel stress. Het is enorm zwaar om nog rond te komen, de angst om opnieuw in schulden te geraken is groot. Ik moet bewust keuzes maken.” (ervaringsdeskundige Whitney)

"Ik denk dat we weer in armoede gaan belanden op deze manier, als het al niet zo ver is. We hebben geen sociaal tarief en dat maakt het juist moeilijker. Dat geeft me stress, ik ben constant met die cijfers bezig." (Romina, De Moazoart Lokeren)

"Ik doe vanalles om te besparen, maar het moet leefbaar blijven. Ik zet enkel de verwarming aan in de badkamer voor mijn kinderen. Ik zeg hen dat we samen gezellig onder een dekentje kruipen in de zetel 's avonds." (Tessa, Mensen voor Mensen Aalst)

Aanbevelingen
  • Laat de inkomensversterkende steunmaatregelen maximaal terechtkomen bij de financieel meest kwetsbare groepen. Ken de rechten automatisch toe, bijvoorbeeld via het Groeipakket. Kijk niet enkel naar inkomensverlies, maar ook naar hogere uitgaven.
  • Breid de doelgroep die recht heeft op een sociaal tarief voor elektriciteit en gas structureel uit, in plaats van dat te doen via een tijdelijke maatregel.
  • Verhoog ook het leefgeld onder schuldbemiddeling in geval van inflatie.

2. Sociaal isolement en vrije tijd

"Er werd vanuit gegaan dat iedereen een huis met een tuin heeft, en heel wat mogelijkheden. Voor ons was dat niet het geval, en voor heel wat gezinnen ook niet.“

Signalen

Dat vrije tijd belangrijk is werd luidkeels bevestigd door de coronacrisis. Kunnen ontspannen is een basisbehoefte en een grondrecht van elke mens. Het zorgt voor afleiding en het gevoel erbij te horen. Tijdens de afgelopen coronaperiode kwam dit grondrecht onder druk te staan. Cultuur, sport, vakantie en zelfs vrijwilligerswerk moesten wijken, waardoor veel mensen hun uitlaatklep verloren.

Met het wegvallen van die kansen om te verbinden, raakten mensen geïsoleerd en belandden in eenzaamheid. Ze kampten vaker met psychische problemen, verloren perspectief en vergleden in crisissituaties.

De coronacrisis zorgde voor een versnelde digitalisering. Verenigingen ondersteunen hun bezoekers om digitale drempels te overwinnen. Toch blijven veel mensen over die hun weg niet vinden in de digitale wereld.

Bestaande participatiestructuren werden tijdens de coronacrisis “on hold” gezet, in het bijzonder de lokale netwerken vrijetijdsparticipatie. Daardoor was het vrijetijdsbeleid de afgelopen twee jaren beperkt gestoeld op de stem van mensen in armoede.

Via steunmaatregelen van Toerisme Vlaanderen werd een verhoogde korting mogelijk gemaakt van 65% (in plaats van 30%) op het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie. Zo werden daguitstappen en vakanties betaalbaarder voor meer gezinnen in armoede. Dit zorgde voor een enorme stijging van de boekingen. We kunnen concluderen dat een structureel verhoogde korting werkt.

Ervaringen

"Tijdens de eerste lockdown heb ik me heel eenzaam en angstig gevoeld: ik zat alleen tussen vier muren, en wist niet waar naartoe. Gelukkig kon ik tussen de lockdowns door wel op woensdag en vrijdag blijven werken in het sociaal reisbureau van De Moazoart." (Orenda, De Moazoart Lokeren)

“Bedankt, minister, om de verenigingen open te houden tijdens de coronacrisis en voor de aandacht voor jongeren in armoede.” (een jongere tijdens een gesprek met minister Dalle)

“Ik heb me er vaak in gefrustreerd dat de zaken vaak bekeken werden met de bril van de middenklasse. Er werd vanuit gegaan dat iedereen een huis met een tuin heeft, en heel wat mogelijkheden. Voor ons was dat niet het geval, en voor heel wat gezinnen ook niet.“ (ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp)

“De lockdown liep veel vragen bij mij op. Hoe zou het evolueren? Zouden we nadien terug dezelfde verbondenheid als mensen onder elkaar en als maatschappij kunnen terugvinden? Zou alles terug normaal worden nadien?” (Pawel, Betonne Jeugd)

Aanbevelingen
  • Onderschat de kracht van vrije tijd niet en erken het als een grondrecht. Voor mensen in armoede zijn cultuur, sport en vrije tijd een lichtpunt. Investeer voldoende in ontspanning, omdat dit de weg effent naar groeikansen in andere levensdomeinen.
  • Investeer voldoende in toeleiding. Willen we de coronacrisis te boven komen, dan moeten we inzetten op het (opnieuw) bereiken van de meest kwetsbaren. Outreachend werken is daarvoor een belangrijk wapen.
  • Zet als aanbieder in op verschillende boekingskanalen. Blijf naast digitale boeking ook investeren in fysieke mogelijkheden om te reserveren.
  • Zorg voor voldoende inspraak van mensen in armoede in het vrijetijdsbeleid. Start bestaande overlegstructuren weer op en betrek daarin verenigingen en andere armoedeorganisaties.
  • De korting op de daguitstappen en vakanties uit het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie dient structureel opgetrokken te worden. De cijfers laten zien dat de extra korting tijdens de coronacrisis een enorme stijging van boekingen teweegbracht (2.500 boekingen tov 2019). Een belangrijk signaal is dat dit systeem met gedeeld engagement/korting verduurzaamd kan worden.

3. Communicatie en toegankelijkheid

“Mijn jongste dochter is overleden in volle coronacrisis. Ik moest contact opnemen met het OCMW i.vi.m. de begrafeniskosten. Ik had verdriet en vond het erg dat ik nergens terechtkon met mijn verhaal. Je verhaal doen aan de telefoon, dat is niet evident."

Signalen

De digitalisering van onze maatschappij is al jaren aan de gang. De coronapandemie versnelde dit proces. Heel wat diensten sloten fysiek en schakelden over op digitale dienstverlening. Twee jaar later zien we dat de fysieke dienstverlening nog niet terug op hetzelfde niveau is als voor de coronapandemie. Veel diensten blijven werken op afspraak en/of via online of telefonische beschikbaarheid en zullen dit vermoedelijk ook na de coronacrisis aanhouden. In de praktijk betekent dit dat mensen elders gaan aankloppen met hun vragen. Vaak is dit bij sociaal werkers en middenveldorganisaties.

Er gaan al heel wat middelen naar digitale inclusie. Relancemiddelen richten zich daarbij voornamelijk op de eindgebruiker. Er zijn tal van initiatieven waarbij mensen tijdens vormingsmomenten leren om met digitale toestellen en toepassingen om te gaan. Maar het is belangrijk dat digitale toepassingen gebruiksvriendelijk en toegankelijk zijn en dat dienstverleners alternatieven behouden voor hun digitale dienstverlening, met een telefoonnummer en fysieke loketten.

De informatie over de coronamaatregelen was vaak verwarrend omdat ze snel veranderde en niet op maat van kortgeschoolden of anderstaligen was. Gelukkig heeft een werker van onze vereniging De Zuidpoort in Gent alle schema’s en communicatie proberen om te zetten naar grafieken met icoontjes en duidelijke taal op de website watmag.be.

Ervaringen

“Mijn jongste dochter is overleden in volle coronacrisis. Ik moest contact opnemen met het OCMW i.vi.m. de begrafeniskosten. Ik had verdriet en vond het erg dat ik nergens terechtkon met mijn verhaal. Je verhaal doen aan de telefoon, dat is niet evident. Na een hele tijd is er uiteindelijk iemand van het OCMW aan huis gekomen en dat ging veel beter.” (Myriam, De Moazoart Lokeren)

“Ik denk dat er soms heel snel gecommuniceerd is. De hoeveelheid van communicatie was niet altijd makkelijk om te begrijpen. De ene week was het zus, de andere week zo. Dat is heel lastig voor mensen om te kunnen volgen.” (ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp)

“In het begin heb ik de persconferenties over de coronamaatregelen gevolgd. Maar de maatregelen veranderden zo snel dat ik na een tijd afgehaakt heb. Ik vertrouwde erop dat ze me wel zouden zeggen wat ik moest doen als ik ergens kwam.” (Nicole, Recht-Op Antwerpen)

Aanbevelingen
  • Welzijnsdiensten: zet in op multikanaal dienstverlening. Dat betekent dat elke digitale toepassing eenvoudig te gebruiken moet zijn, maar ook dat elke vraag of ondersteuning ook telefonisch of per post én fysiek aangevraagd kan worden
  • IT-ontwikkelaars: zet in op de gebruiksvriendelijkheid van online toepassingen. Het Vlaams Netwerk tegen Armoede vraagt uitdrukkelijk om ook in dialoog te gaan met weinig-digitaalvaardige mensen om zo een goed zicht te krijgen op de drempels en uitdagingen.

Beleid: aanbevelingen over de toegankelijkheid van dienstverlening:

  • Investeer structureel in digitale inclusie
  • Maak van internettoegang- en verbinding een basisvoorziening
  • Stimuleer een digitaal inclusiebeleid in elke organisatie
  • Blijf investeren in de niet-digitale poot

4. Zorg en gezondheid

“Door hogere kosten tijdens coronacrisis, heb ik mijn bijdrage aan het ziekenfonds niet betaald. Nu word ik gestraft met een schorsing van twee jaar. Ik heb nu enkel nog recht op de basistussenkomst.”

Signalen

Heel wat mensen in armoede stellen doktersbezoeken, behandelingen en onderzoeken uit, uit angst voor het virus of uit onwetendheid. Ze passen soms op eigen houtje medicatie aan. Ze stoten op lange wachtlijsten omdat ze pas hulp zoeken als het echt niet meer gaat.

Kwetsbare mensen hebben vaak te maken gehad met extra stress door de coronacrisis. Het voortdurend samenleven als gezin, langdurig isolement, de opbouw van stress, de afwezigheid van een uitlaatklep gaven extra spanningen binnenshuis.

Verenigingen vingen signalen op van mensen die twijfelen om zich te laten vaccineren uit angst voor eventuele bijwerkingen, door valse getuigenissen en fake news. Mensen zijn bang en willen dat de overheid ook duidelijk alle risico's communiceert.

Heel wat mensen stelden gezondheidszorg (noodgedwongen) uit tijdens de coronacrisis. Ze bespaarden op gezondheidskosten en stelden een bezoek aan een zorgverlener uit. Sommige mensen stelden de betaling van hun bijdrage aan het ziekenfonds, zorgkas of ziekteverzekering uit. Door een wijziging binnen de wetgeving van de mutualiteiten vanaf 1/1/2022 kunnen die maar liefst 2 jaar lang geschorst worden voor een recht op aanvullende verzekering.

Door de versoepelde quarantaineregels met meer zelftesten moesten mensen dieper in de buidel tasten. Voor mensen in armoede is elke euro die ze extra moeten uitgeven een euro te veel.

Door een eerdere afbouw van bedden en begeleiding van patiënten in de psychiatrische zorg is het opvangnet minder groot. Psychiatrische patiënten worden vaak doelbewust toegeleid naar onze armoedeverenigingen maar de verenigingen kunnen de broodnodige ondersteuning en omkadering vaak niet bieden.

Ervaringen

“Door hogere kosten tijdens coronacrisis, heb ik mijn bijdrage aan het ziekenfonds niet betaald. Nu word ik gestraft met een schorsing van twee jaar. Ik heb nu enkel nog recht op de basistussenkomst.”

“Bijna iedereen had erg veel stress. Ze zien dat ook hun kinderen eronder lijden en daardoor voelen ze zich nog slechter. Veel kinderen lijken ook verslaafd aan het scherm. Het wordt moeilijker dat te verbieden omdat het al moeilijk genoeg is en er zo weinig toegelaten is.”

“De coronacrisis was geen evidente periode. Ik kreeg het nieuws dat ik zwanger was. Drie dagen later kreeg mijn vriend de diagnose van beenmergkanker. We moesten altijd alleen naar het ziekenhuis voor afspraken.” (Jessica, De Moazoart Lokeren)

“Tussen de lockdowns heb ik de diagnose van borstkanker gehad. Daardoor moest ik extra opletten. We namen filmpjes op voor een project. We konden niet in groep samenkomen. Daardoor miste ik de groepsdynamiek wel, maar we konden wel meer in de diepte gaan.” (Martine, De Schakel)

Aanbevelingen
  • We vragen om de wijziging van de wetgeving voor de ziekenfondsen terug te draaien en bij te sturen. We pleiten ervoor de huidige regeling te behouden waarbij mensen die achterstallen hebben, zich in regel kunnen stellen met de mutualiteit binnen de 24 maanden en daarna op korte tijd terug gebruikmaken van de ziekteverzekering.
  • Zorg terug voor meer bedden en begeleiding van patiënten in de psychiatrische zorg zodat ze de juiste ondersteuning en omkadering kunnen krijgen.

5. Onderwijs

“Het heeft twee jaar geduurd voor mijn dochter naar het bijzonder onderwijs is kunnen overgaan. Door de coronacrisis en doordat ze thuis lessen moest volgen, is het duidelijk geworden dat ze beter naar het bijzonder onderwijs zou overstappen.’

Signalen

Ondanks inspanningen om kwetsbare gezinnen computers te bezorgen, is nog niet iedereen voldoende uitgerust. Sommige leerlingen en ouders zijn nog altijd niet digitaal mee. Ook is er nog veel nood aan ondersteuning in digitale vaardigheden.

Scholen staan zwaar onder druk om leerachterstanden op te vangen en met de steeds wisselende coronasituatie en -maatregelen om te gaan. Leerkrachten geven bijvoorbeeld het signaal dat ze niet meer toekomen aan zorgtaken en dat vooral kwetsbare leerlingen er net de dupe van zijn.

Verenigingen geven aan dat sommige scholen heel creatief omgaan met de uitdagingen waar ze voorstaan. Ze startten met stoepbezoeken, Whatsapp-groepjes met ouders, scholen stellen mondmaskers ter beschikking … Ouders appreciëren dat.

Ervaringen

“Het heeft twee jaar geduurd voor mijn dochter naar het bijzonder onderwijs is kunnen overgaan. Door de coronacrisis en doordat ze thuis lessen moest volgen, is het duidelijk geworden dat ze beter naar het bijzonder onderwijs zou overstappen.’ (Whitney, stagiair ervaringsdeskundige)

“Mijn zoontje is in de derde kleuterklas gestart, wat een heel belangrijk jaar is in de opstap naar het eerste leerjaar. Er is een aantal keren het bericht gekomen dat de school moest sluiten door besmettingen.“ (ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp)

“Mijn dochter van 16 en ikzelf moesten thuis lessen volgen. Maar we hebben maar 1 laptop. Verder was ook mijn zoontje van 5 thuis van school, en dat in een klein appartement. Via de vereniging kon ik een laptop uitlenen waardoor we toch met 2 tegelijkertijd online lessen konden volgen.” (Bianca, De Moazoart Lokeren)

“Mijn zoon had gezegd in de school dat hij niet graag op de computer werkt. Eigenlijk durfde hij niet te zeggen dat hij de computer moet delen en geen tijd heeft voor zijn schoolwerk.”

“Ik ben een moeder met 7 kinderen. Momenteel hebben we 2 vaste pc’s en 1 laptop. Tijdens de eerste lockdown gaf de lagere school ons laptops, maar we moesten die nadien teruggeven. Mijn kinderen uit de lagere school krijgen nog online opdrachten maar kunnen die niet maken. De andere kinderen hebben de pc’s immers nodig voor afstandsonderwijs.”

Aanbevelingen
  • Behoud de positieve veranderingen die door de crisis in gang gezet zijn. Bijvoorbeeld hoe je kwetsbare ouders en leerlingen probeert te bereiken met wandelingen, hoe het digitale een aanvulling kan zijn op het fysieke (keuze tussen fysieke/online/hybride oudercontacten), de inzet van brugfiguren, creatieve oplossingen voor nieuwe uitdagingen …
  • Geef ruimte aan verenigingen om hun werk in scholen goed te blijven doen. Geef die ruimte ook aan scholen om na te denken hoe met bepaalde situaties om te gaan en constructief om te gaan met de uitdagingen waar ze voorstaan. Blijf samenwerking opzoeken om elkaars last verlichten en blijf aanwezig.
  • Zet verder in op het armoedegevoelig en armoedevaardig maken van schoolteams en zorg voor een duurzame, structurele inbedding van een leerlijn 'omgaan met diversiteit en kansarmoede' doorheen de lerarenopleidingen. Scholen zijn zich bewuster van de financiële uitdagingen waar gezinnen voorstaan.
  • Blijf inzetten op het 'opvissen' van afhakers en voorkomen van schooluitval. Alle actoren in en rond de school moeten hierop versterkt worden. Ouders en jongeren merken op dat er meer aandacht is voor mentaal welzijn bij leerlingen en dat is zeker iets wat behouden moet worden.
  • Zomerscholen worden best niet schools ingevuld, en mogen zeker niet verbonden worden aan slaagkansen van leerlingen. Remediëren en differentiëren moet tijdens de schooltijd gebeuren. Initiatieven die aan kwetsbare leerlingen kansen bieden op vrije tijd, ontspanning en (talent)ontwikkeling juichen we toe.
  • Dicht de digitale kloof. Digitaliseringsplannen kunnen niet uitgerold worden zonder er eerst voor te zorgen dat iedereen ‘mee’ kan, ook thuis. Betaalbaar internet, voldoende toegang tot toestellen en toegang tot ondersteuning zijn noodzakelijke voorwaarden. Communiceer ook helder met ouders over kosten, voorwaarden enzovoort, zodat niemand voor verrassingen komt te staan.

6. Wonen

“Ik ben verhuisd tijdens de coronacrisis. Omdat alles duurder werd, heb ik een aantal zaken laten vallen om de verhuislift te kunnen betalen.”

Signalen

De coronacrisis heeft de behoefte aan een kwaliteitsvolle woning in een leefbare ruimte pijnlijk blootgelegd. Voor mensen in armoede waren de lockdownperiodes daardoor extra zwaar om dragen. De problemen waren en zijn niet nieuw, maar zijn wel heel nadrukkelijk komen bovendrijven tijdens de voorbije 2 jaar.

Helaas heeft dat het beleid op Vlaams niveau niet aangezet om de ambitie in het woonbeleid aan te zwengelen. De wachtlijst voor sociale woningen wordt jaar na jaar langer tot 170.000 gezinnen in 2021.
Er komen geen afdoende antwoorden vanuit het beleid. De geplande hervorming van de sociale huisvesting dreigt op korte termijn zelfs tot minder in plaats van meer sociale woningen te leiden.

De private huurmarkt blijft een blinde vlek in het Vlaamse woonbeleid. Nochtans is de woonnood onder private huurders met een laag inkomen bijzonder groot. Woningen zijn steeds moeilijker betaalbaar en van steeds slechtere kwaliteit.

Ervaringen

"Ik betaal 650 euro per maand voor een huurwoning in regio Gent, met enkel glas en zonder dakisolatie. Mijn energiefactuur swingt de pan uit. Ik sta ondertussen al 3 jaar op de wachtlijst voor een sociale woning, maar ik heb zeker nog enkele jaren te gaan.”

“Ineens zit je 24 op 7 binnen tussen vier muren, met een zoontje dat niet naar school kon gaan. Dat veroorzaakt heel veel spanning en stress, waardoor ik misschien niet altijd op de juiste manier heb gereageerd.” (ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp)

“Ik was gefrustreerd dat ik thuis moest zitten tussen vier muren. Ik ga normaal gezien elk jaar wel eens op vakantie. Maar nu ik het geestelijk moeilijk heb, kan ik er niet tussenuit.” (Lutgard, Recht-Op Antwerpen)

“Ik ben verhuisd tijdens de coronacrisis. Omdat alles duurder werd, heb ik een aantal zaken laten vallen om de verhuislift te kunnen betalen.” (Cindy, Open Armen)

Aanbevelingen
  • Leg de voorwaarden van lokale binding zoveel mogelijk op het niveau van het werkingsgebied op en niet op het niveau van de gemeente.
  • Schaf het plafond van 15% sociale woningen per gemeente af.
  • Ontwikkel een dwingender aanpak voor gemeenten om hun bindend sociaal objectief (BSO) te bereiken.
  • Stimuleer woonmaatschappijen, ook financieel, om in te huren op de private markt en zo een bijkomend betaalbaar woonaanbod te creëren. Promoot dit model ook nadrukkelijker bij private verhuurders.
  • Maak werk van een systeem van geconventioneerd verhuren.
  • Maak de renovatiepremie (mijnverbouwpremie) onder voorwaarden toegankelijker voor de private huurmarkt.
  • Ken de huurpremie breder en sneller toe.

7. Lokaal beleid

"Ik ga niet alleen naar de voedselbank om eten te halen maar ook voor sociaal contact om de eenzaamheid te doorbreken."

Signalen

De OCMW’s vragen veel verantwoording in de aanvragen voor financiële steun. Mensen knappen hierop af en staken hun hulpvraag. Daardoor kunnen ze hun rechten niet opnemen en moeten ze zich bepaalde zaken ontzeggen. Mensen hebben het gevoel dat er soms nog meer controle en verantwoording wordt gevraagd dan voorheen.

Sommige lokale besturen hebben armoedeorganisaties betrokken, op andere plaatsen vonden de verenigingen geen gehoor. Lokale besturen beseffen doorgaans goed de rol en meerwaarde van verenigingen die werken met kwetsbaren.

Maatregelen van het lokaal bestuur, zoals cadeaubonnen, voedselbonnen en computers zijn een welkome aanvulling op het inkomen, maar blijven onvoldoende. Ook moesten rechthebbenden deze vaak zelf aanvragen. Maar mensen zijn niet altijd op de hoogte, aanvragen zijn te hoogdrempelig of complex, diensten zijn onvoldoende bereikbaar.

Mensen in schuldhulpverlening beschikken over onvoldoende leefgeld om menswaardig te leven. De prijsstijgingen van basisgoederen zoals voedsel kunnen niet opgevangen worden met deze kleine budgetten.

Ervaringen

"Ik ga niet alleen naar de voedselbank om eten te halen maar ook voor sociaal contact om de eenzaamheid te doorbreken. Een controleur van de stad stond bij de voedselbank om alles extra te controleren. Wie te veel verdient, mag geen gebruik maken van de voedselbank. Daar was ik wat bang voor. Alleen daarom zou ik niet meer willen gaan." (anonieme getuige bij Netwerk tegen Armoede)

“Bij Betonne Jeugd kregen we kortingbonnen van de Colruyt die via de stad of OCMW Antwerpen verspreid werden.” (ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp)

“Ik breng mijn kind naar de zwemles in het stedelijk zwembad. Ik mag helpen bij het omkleden, maar moet dan buiten wachten tot na de les. Ik kan niet eventjes over en weer naar huis met de bus. Die maatregel gaat ervan uit dat iedereen een auto heeft om even in te wachten tijdens de les.

Aanbevelingen
  • Ken rechten automatisch toe waar mogelijk, dit zou meer mensen helpen.
  • Informeer mensen over steunmaatregelen en vereenvoudig procedures. Schenk ook aandacht aan mensen die nog niet vertrouwd zijn met het OCMW of die ooit afgehaakt hebben, schakel outreachende werkmethoden in.
  • Betrek verenigingen die werken met kwetsbare mensen meer bij het ontwikkelen van een lokaal sociaal beleid.
  • Trek het leefgeld van mensen in schuldhulpverlening op om de prijsstijgingen van levensmiddelen en energie op te vangen. OCMW’s dienen mechanismen in te bouwen om het leefgeld van cliënten in budgetbeheer en in collectieve schuldenregeling automatisch te indexeren.

De structurele problemen die de coronacrisis op scherp stelde verdienen ook structurele oplossingen en maatregelen.

Wat na de pandemie? Signalen en aanbevelingen van mensen in armoede

Lees de signalen en aanbevelingen na 2 jaar corona

Getuigenissen

Orenda van De Moazoart over eenzaamheid in Humo

Lees het artikel van 8/3/2022 in Humo

Artikels en interviews

"Zeven adviezen die het leven van mensen in armoede verbeteren"

Lees het artikel van 22/5/2022 op Sociaal.net

Persbericht 'Wat na de pandemie? Signalen en aanbevelingen van mensen in armoede'

Lees het persbericht

Signalenbundel 2.0 - Corona één jaar later

Lees de Signalenbundel 2.0

Signalenbundel tijdens de eerste lockdown: Impact van coronacrisis op mensen in armoede

Lees de eerste signalenbundel

Alle berichten over corona gebundeld op één pagina

Lees alle berichten over corona

Volg ons


Blijf op de hoogte

Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief

Steun ons nu

Uw steun helpt mensen om een toekomst uit te bouwen en de strijd aan te binden met armoede en sociale uitsluiting. Help mensen in armoede zichzelf te helpen.

Steun ons
Deze website maakt gebruik van cookies om uw gebruikersgemak te verbeteren.
Ik ga akkoord.  Lees meer.