Vier op de tien Belgen heeft het moeilijk om financieel rond te komen. Dat is een feit. 176.000 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning. Dat is de realiteit. Dat mensen in armoede zich het meeste zorgen maken over hun inkomen en huisvesting, blijkt ook uit de signalen die we krijgen uit onze 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Back to Reality gaat echter voorbij aan de realiteit. Astrid en Natalia die even hun luxeleven inruilen voor een maand als ‘alleenstaande’ moeder met een laag inkomen en een auto zonder airco … dat is pure fictie.

Het Netwerk tegen Armoede en onze vereniging T'ANtWOORD reageerden in Het Nieuwsblad van 21/2024.
Algemeen coördinator Heidi Degerickx: “Dit programma heeft niets te maken met het leven in armoede. Mensen zijn bezig met óverleven en hebben vaak geen budget voor één auto, laat staan voor twee.”
Chris Dielis: "Het programma beantwoordt allerminst aan de realiteit van heel wat inwoners van Turnhout."

Heidi Degerickx: “We hebben nog maar weinig verhalen gehoord van mensen met een laag inkomen die zomaar de sleutel op de deur van hun woning krijgen. Vaak is het al moeilijk om de huurwaarborg te betalen. Laat staan dat je een huurwoning van goede kwaliteit vindt voor een betaalbare prijs. De gemiddelde wachttijd voor een sociale woning is een kleine vier jaar. En de privé-huurmarkt is oververzadigd. Daar trekken mensen met een laag inkomen sowieso aan het kortste eind. Het is zeer te betwijfelen of de dames een woning zouden vinden zonder dat ze een loonfiche van 3 maanden kunnen voorleggen en 3 maanden huurwaarborg betalen. Ook dat is de harde realiteit.”

Heidi Degerickx: “Het is nu al duidelijk dat er vermoedelijk geen verdere achtergrondinfo of context in het programma volgt. Wij hebben nochtans wel ideeën over het menswaardig maken van de laagste lonen en over oplossingen voor de wooncrisis die écht werken. Benieuwd ook of Astrid en Nathalia effectief een maand in het huis in Turnhout hebben gewoond. Leuk dat ze kennismaken met de sympathieke buren. Ze kunnen natuurlijk na één aflevering nog niet de schaamte ervaren die mensen in armoede vaak hebben omdat ze het financieel niet breed hebben, hun kinderen niet het laatste nieuwe speelgoed kunnen geven of een verjaardagsfeestje organiseren, te laat komen op het werk omdat de bus alweer niet rijdt … Het Netwerk tegen Armoede organiseert inspiratiesessies, inleefmomenten of -dagen, vormingen … allemaal met mensen die ervaring hebben met leven in armoede. Astrid en Nathalie zijn zeker welkom. We kunnen altijd medestanders gebruiken voor de structurele strijd tegen armoede.”

De Turnhoutse armoedevereniging T’ANtWOORD distantieert zich uitdrukkelijk van het VTM-programma ‘Back to reality’. Daarin wordt op een bedenkelijke wijze een beeld geschetst van alleenstaande ouders die met een minimuminkomen moeten leven. Coördinator Chris Dielis: "De toon (‘het wordt een avontuur’) en de manier waarop een armoedesituatie wordt benaderd, beantwoordt allerminst aan een trieste realiteit waarin veel Vlamingen zich bevinden, en ook heel wat inwoners van de stad Turnhout. In Turnhout groeit maar liefst 26,8% van de kinderen op in armoede, zijn net geen 1.000 inwoners afhankelijk van een leefloon, wachten zo’n 2.378 gezinnen op een sociale woning … De stad zit niet te wachten op een vertoning die op geen enkele wijze tegemoetkomt aan de reële situatie van mensen die het wel moeilijk hebben om maandelijks de eindjes aan elkaar te knopen. Zij verdienen in de realiteit meer steun en inleving dan in de eerste aflevering van deze ‘reality-tv’."

Hoe kijken alleenstaande moeders in armoede zelf naar het programma Back to Reality met Astrid en Natalia op VTM? Ze keken met verbazing naar de eerste aflevering. De Standaard interviewde een aantal moeders uit onze verenigingen Welzijnsschakel Ommekeer vzw in Erpe-Mere en Vzw Tantwoord in Turnhout.

Esther: “We zouden direct tekenen voor het huis in het programma. Ik heb nog in zo’n huis gewoond, maar dat is lang geleden. Nu woon ik in een appartementje, dat eigenlijk te krap is voor ons drieën.”

Katia: “Ik heb kopzorgen door het tekort aan geld, maar het is vooral de sociale uitsluiting die mentaal zwaar weegt. Ik kom haast nooit meer buiten, tenzij om naar hier te komen.”

Eefje: "Wij wachten al jaren op een sociale woning, die we niet gaan krijgen, want de wachtlijst in Turnhout bedraagt 6,5 jaar. Zij krijgen zomaar een huis en doen alsof het een krot is. Ze moesten bijna overgeven bij de geur alleen. Dat is pijnlijk voor mensen zoals wij, die echt in armoede leven.”

Eefje besluit: "Armoede is geen spel. Het is elke dag opnieuw vechten om de brooddoos van je kinderen te vullen. Op het eind van de maand moeten we daarvoor soms het eten uit onze mond sparen."

De dames zien er ook wel de humor van in: “Haha, heb je dat gezien? Ze hebben maar 50 euro afgedongen op die twee auto’s. Dat kunnen wij beter!”

Hoe een leven als alleenstaande moeder met een beperkt inkomen er echt uitziet? Dat vertelden twee moeders van onze vereniging T'ANtWOORD uit Turnhout in de weekendkrant van 24/2/2024 in De Morgen.

Tania (moeder van 2 zonen): “Dertien jaar lang heb ik op de lijst voor een sociale woning gestaan. Nu heb ik er een sinds kort, en betaal ik 430 euro per maand. Dat is een enorme verbetering in mijn leven. Ik heb nu eindelijk meer ademruimte. Het zou zo’n goede oplossing zijn voor de vele mensen die nu op de wachtlijst staan, dus hier mag de regering echt werk van maken."

Sarah (moeder van 4 kinderen, pseudoniem): “Ik heb een budget van 1.900 euro per maand. Omdat ik na mijn echtscheiding van de sociale woninglijst werd gesmeten, had ik geen andere keus dan op de privémarkt te huren. Ik betaal nu maandelijks 930 euro huur, 140 euro energiekosten en 300 euro voor alle andere vaste kosten (verzekeringen, benzine, water en internet) ... Het groeipakket dat ik ontvang, is zeker niet voldoende om de kosten van de kinderen te dekken."

Een eenoudergezin is het kwets­baarste huishoudtype. Van de alleenstaande moeders leeft 25 procent in armoede. Algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede haalt drie mogelijke structurele oplossingen aan: - een herverdeling van de kinderbijslag, met een sociale toeslag die kostendekkend is

• betaalbaar wonen met minstens 14 procent sociale huurwoningen op Vlaams niveau en 20 procent in stedelijke context tegen 2035
• een herziening van alle uitkeringen, waarbij de laagste inkomens worden opgetild tot boven de armoedegrens