Vanaf 1 januari 2022 zorgt een wijziging binnen de wetgeving van de mutualiteiten ervoor dat leden maar liefst 2 jaar lang kunnen worden geschorst in 2022 en 2023 voor een recht op aanvullende verzekering, zoals een tand- of hospitalisatieverzekering. Dat gebeurt als ze sinds 2019 geen aanvullende bijdrage (lidgeld) hebben betaald voor de voorbije 24 en 36 maanden. De impact is gigantisch. “De maatregel treft het hele gezin, ook kinderen ten laste. Tandzorg, een beugel, (dag)opname in het ziekenhuis en voor- en nazorg, een specialist raadplegen, een bril … voor deze zorgen zal enkel nog wettelijke minimum terugbetaald worden door hun huidige ziekenfonds. Het is een onrechtvaardige maatregel die voor zwarte sneeuw kan zorgen in kwetsbare gezinnen, met zware gezondheidsproblemen en schrijnende toestanden tot gevolg”, aldus Heidi Degerickx, algemeen coördinator van het Vlaams Netwerk tegen Armoede.

“Mensen betalen hun lidgeld voor de mutualiteit niet uit onwil, maar gewoonweg door een gebrek aan geld. Ze stellen zorg uit en behelpen zich zonder naar de dokter of de tandarts te gaan. Ondertussen gebruiken ze het weinige geld dat ze hebben voor onmiddellijke basisbehoeften, zoals eten, water, verwarming, wonen en schoolkosten voor de kinderen,” zo stelt Heidi Degerickx. Het Vlaams Netwerk tegen Armoede is geschrokken en verbolgen over deze contraproductieve en onrechtvaardige maatregel die maar één doel heeft: straf de armen. Bovendien zal de maatregel ook veel geld kosten aan de samenleving. OCMW’s zullen massaal dossiers moeten openen en tussenkomen om al dan niet zelf de facturen te betalen. Zo krijgen we een tweesporensamenleving: enerzijds een universele aanvullende verzekering tegen ziekte voor de meerderheid van de bevolking, anderzijds een afglijden naar het strikte wettelijke minimum in de ziekteverzekering voor de armste bevolkingslaag. Voor die kwetsbaren wordt gezondheidszorg veel minder toegankelijk en zijn broodnodige aanvullende verzekeringen of tussenkomsten, zoals een betaalbare tand- of hospitalisatieverzekering, niet meer mogelijk.

Mensen kunnen nog lid blijven van hun ziekenfonds, maar zullen dus twee jaar lang geen aanvullende tussenkomsten meer kunnen krijgen. Ze vallen terug op de wettelijke minimum tussenkomst, zoals bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering. En net daar knelt het schoentje. We weten allang dat tandzorg bijvoorbeeld bijna onbetaalbaar is geworden voor veel mensen. Een ander probleem is dat steeds meer specialisten niet meer geconventioneerd zijn, wat de zorg opnieuw duurder maakt door minder terugbetaling. Dit alles maakt dat zorg veel minder toegankelijk is en een pak duurder voor de meest kwetsbare mensen. Ze zullen hun zorg nog meer uitstellen en daar gaan wij allemaal aan mee betalen. De wachttijd van twee jaar wordt dus niet alleen “straftijd” voor de wanbetalers maar evenzeer “betaaltijd” voor de samenleving.

“Ik ben met mijn gezin al een aantal jaar aangesloten bij de Hulpkas omdat wij op een bepaald moment de middelen niet hadden om lidgeld te betalen bij de mutualiteit. Wij zijn nu nog steeds bij de Hulpkas aangesloten. Concreet wil dat zeggen dat ik bijvoorbeeld wel tussenkomst krijg voor de tandartskosten voor mijn zoontje, maar niet voor de logopedie. Ik betaal daar nu 28,5 euro per week voor,” aldus Cindy Van Geldorp, ervaringsdeskundige van het Vlaams Netwerk tegen Armoede.

Mensen in een financieel kwetsbare positie hebben het sowieso al moeilijk. Ze leven nu al gemiddeld 17 jaar langer in ziekte dan de middenklasse doorheen hun levensloop. De coronacrisis heeft hun overlevingsstrijd nog meer op scherp gesteld. Ze stellen gezondheidszorg uit omdat ze bang zijn voor besmetting of allerlei hoge kosten. Ook door de zorg voor coronapatiënten wordt reguliere zorg nu noodgedwongen uitgesteld door zorgverleners. “Als deze wetgeving niet wordt tegengehouden, kijken mensen in armoede die hun ledenbijdrage niet hebben betaald, aan tegen torenhoge facturen. De wijziging in de wetgeving getuigt van een totaal gebrek aan solidariteit met de meest kwetsbaren. Schroef de wijziging terug of stel ze op zijn minst 1 jaar uit zodat er constructieve oplossingen kunnen komen om iedereen aan boord te houden van onze wereldvermaarde ziekteverzekering”, aldus het Vlaams Netwerk tegen Armoede.

De wijziging in de wetgeving van de mutualiteiten is al in 2019 gestemd, een beslissing van de vorige federale regering. Ze zou normaal gezien van kracht worden op 1 januari 2021. Ze is door de huidige regering al eens 1 jaar uitgesteld. Het Vlaams Netwerk tegen Armoede vraagt om de wijziging van de wet fundamenteel tegen te houden en bij te sturen. Het armoedenetwerk vraagt om de huidige regeling te behouden: mensen die achterstallen hebben, kunnen zich in regel stellen met de mutualiteit binnen de 24 maanden en daarna op korte tijd terug gebruikmaken van de ziekteverzekering. “Het is cynisch dat we te midden van een gezondheidscrisis de toegang tot de gezondheidszorg versmallen en broodnodige aanvullende verzekeringen ontzeggen aan de meest kwetsbaren door een extra wachttijd van twee jaar. Zij zullen nu verplicht worden om twee jaar aanvullende lidgelden te betalen maar tegelijk géén toegang krijgen tot de aanvullende dekking van de ziekteverzekering. Na twee jaar coronacrisis volgt voor hen dus nog veel meer zwarte sneeuw in 2022 en 2023”, aldus Degerickx. “Laten we ons gezond verstand gebruiken: hou de invoering van deze nieuwe wetgeving tegen en draai ze terug. Ze is contraproductief voor de hele samenleving.”