Met een aantal dagen uitstel heeft minister-president Jan Jambon op 29/9/2022 zijn Septemberverklaring toegelicht in het Vlaams Parlement. “De maatregelen uit de Septemberverklaring kunnen een verschil maken voor mensen in armoede gedurende de komende wintermaanden”, zegt algemeen coördinator Heidi Degerickx. “We blijven verdere maatregelen bepleiten voor de langere termijn, in de eerste plaats om de woon- en energiecrisis een halt toe te roepen."

De reactie van het Netwerk tegen Armoede werd opgepikt door een aantal media, waaronder VRT NWS, Het Nieuwsblad en Apache. Beleidsmedewerker Peter Heirman gaf een reactie op 30/9/2022 in het radionieuws 's morgens: "We hebben nog heel wat vragen bij de praktische uitvoering van het feit dat de indexering van de huurprijzen pas toegelaten wordt als een woning energiezuinig is, en wanneer dat wordt ingevoerd."

Heidi Degerickx reageerde eerder al op 26/9/2022 op het uitstellen van de Septemberverklaring op Radio1 en Het Journaal: "De urgentie is enorm groot en de federale maatregelen en het sociaal energietarief volstaan helemaal niet om de koopkracht van mensen die onder de armoedegrens leven, te verstevigen."

“De Vlaamse Regering wil een (volledige) indexering van de huurprijs pas toelaten als woningen voldoende energiezuinig zijn. Dat principe is een belangrijk en duurzame maatregel om huurders te beschermen tegen energiearmoede”, vindt Heidi Degerickx. “We hebben wel nog vragen bij de praktische uitvoering ervan. Veel (huur)woningen hebben nog geen energieprestatiecertificaat (EPC) en we hebben dus ook geen zicht op hun energiepeil.” Gaan huurwoningen standaard een EPC-certificaat opgelegd krijgen? Wat als verhuurders toch een indexering proberen af te dwingen terwijl ze daar geen recht op hebben? Een andere belangrijke vraag is welk energielabel vereist is om te mogen indexeren. Voor het Netwerk is het duidelijk dat de slechtste woningen (met energielabel E en F) dringend moeten gerenoveerd worden en voor die woningen indexering onmiddellijk onmogelijk moet worden. Huurders in die slechte woningen kampen vandaag met torenhoge energiefacturen. Dat zou een grote stap vooruit zijn in de strijd tegen energiearmoede en richting een sociaal rechtvaardige klimaattransitie.

“Over sociale woningbouw wordt in de Septemberverklaring met geen woord gerept en dat is zonder meer een gemiste kans. Wij hadden gehoopt op een langetermijnplan om het bouwritme voor sociale woningen te versnellen en het beschikbare budget effectief in stenen om te zetten. Dat kan door de (her)invoering van de sociale last, waarmee voor private verkavelingen een minimum aantal sociale of budgetwoningen wordt opgelegd”, verklaart Heidi Degerickx. Het recht op een betaalbare en kwaliteitsvolle woning is het centrale thema van de campagne van de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober. De wachtlijsten van 180.000 gezinnen voor een sociale woning moeten dringend afgebouwd worden.

Rond energie zijn voor de korte termijn heel zinvolle maatregelen aangekondigd. Het verbod op afsluitingen voor energie is uitgebreid tot 30 april 2023 en dat is een goede zaak. Met de huidige acute energiecrisis, en de eerste koude dagen en nachten, had dat verbod voor het Netwerk tegen Armoede wel al vanaf 1 oktober kunnen ingaan. De uitbreiding en verhoging van de minimale levering is ook een goede maatregel. “Wij hopen dat alle lokale besturen aan de slag gaan met de minimale levering, zeker nu de terugbetaling voor hen oploopt tot 90%.”

“Het Groeipakket blijft voor ons hét Vlaamse instrument bij uitstek om verarming bij jonge gezinnen te voorkomen”, benadrukt Heidi Degerickx nog. “Kwetsbare gezinnen, en zeker eenoudergezinnen, kunnen dat extra duwtje in de rug zeker gebruiken.” Het Netwerk tegen Armoede vindt het goed dat de index terug op 2% komt. Daarmee wordt de besparing van vorig jaar deels goedgemaakt. Heidi Degerickx: “De structurele verhoging van 15 euro per maand voor de sociale toeslagen maakt een wezenlijk verschil voor gezinnen in een kwetsbare positie. Bovendien is de extra tegemoetkoming van 200 euro bovenop de sociale toeslag, gekoppeld aan de uitbreiding van de doelgroep, gerechtvaardigd in de huidige omstandigheden. Dat kan voor gezinnen het verschil maken om het hoofd net wél boven water te houden.”