De oorlog in Oekraïne, de astronomische energie- en brandstofprijzen, de alarmerende IPCC-rapporten: de crisis van vandaag is geopolitiek, sociaal en ecologisch tegelijk. De federale regering komt vrijdag samen om nieuwe energie- en klimaatmaatregelen te beslissen. Tijd voor een Marshallplan met massale investeringen voor energiebesparing, hernieuwbare energie en duurzame mobiliteit op een sociaal-rechtvaardige manier, zo stelt een brede coalitie van 16 sociale en milieuorganisaties.

(foto: Markus Spiske - Pexels.com)

De oorlog in Oekraïne doet de energieprijzen verder exploderen en toont meer dan ooit onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen aan. Niet enkel elektriciteit, stookolie en gas worden astronomisch duur, ook de prijs voor benzine en diesel gaat door het dak. Heel wat mensen komen in de problemen. De federale regering besliste maandag om de hoge energieprijzen op korte termijn te drukken. De organisaties verwachten nu ook oplossingen voor de lange termijn. De federale regering moet vrijdag met structureel en sociaal klimaatbeleid op de proppen komen om voluit onze afhankelijkheid van dure en schadelijke fossiele brandstoffen af te bouwen.

België moet tegen 2030 haar broeikasgasuitstoot meer dan halveren. Dat halen we alleen als alle overheden in deze oorlogstijd verschillende versnellingen hoger schakelen. Zo plukken we sneller de vruchten: grotere energiezekerheid, een lagere energiefactuur en op koers voor maximaal 1,5 graden klimaatopwarming. We verwachten niet enkel sociaal rechtvaardige fiscale hervormingen die de omslag naar klimaatneutrale energieproductie, verwarming, mobiliteit en industrie stimuleren, maar vooral ook substantiële overheidsinvesteringen in hernieuwbare energie, circulaire en grondstoffenarme economie, energiezuinig wonen voor iedereen en een performant openbaar vervoer dat betaalbaar is voor lage inkomens.

Het mag duidelijk zijn: de huidige energiecrisis is ook een sociale crisis. Dankzij de automatische indexering van de lonen en uitkeringen wordt een deel van de prijsstijgingen opgevangen. Maar het is onvoldoende om de energiearmoede aan te pakken. Zoals verschillende economen aangeven, is de meest efficiënte manier hiervoor niet zozeer om de prijs aan de pomp aan te passen, maar een verhoging van de laagste inkomens. Daarvoor moeten de lonen en sociale uitkeringen worden opgetrokken tot boven de Europese armoedegrens.

Verder blijft het belangrijk dat de federale en gewestelijke overheden vooral de lagere inkomens bijkomend ondersteunen om de prijsstijgingen voor energie op te vangen.

De federale en gewestelijke niveaus moeten samen aan de kar trekken. Belangrijke instrumenten op vlak van energie, wonen en mobiliteit zitten bij de deelstaten. Extra ruimte en ondersteuning voor collectieve oplossingen zijn hier een belangrijk aandachtspunt.

Onze samenleving wordt geconfronteerd met een urgente geopolitieke, sociale én ecologische crisis. Deze zijn met elkaar verweven, en moeten dus ook samen aangepakt worden. Wij roepen beleidsmakers op alle niveaus op om hiervoor over hun eigen schaduw te springen en samen werk te maken van ambitieus en sociaal-rechtvaardig klimaatbeleid.

Bond Beter Leefmilieu
Beweging.net
11 11 11
Reset.Vlaanderen
WWF
Natuurpunt
Netwerk Duurzame Mobiliteit
Ecokerk
Klimaatcoalitie
Netwerk tegen Armoede
Greenpeace
Decenniumdoelen
LEF-FGE
Hart boven Hard
Grootouders voor het Klimaat
Grand-parents pour le climat