Het plan van minister Diependaele om 600 miljoen euro versneld in sociale huisvesting te investeren via de private sector is belangrijk als noodmaatregel. Anders dreigde dit budget verloren te gaan en terug te keren naar de algemene middelen. Het bedrag zal geïnvesteerd worden in woningen die verhuurd worden via sociale verhuurkantoren. “Het Netwerk tegen Armoede is al langer vragende partij voor investeringen in de private huurmarkt, zeker via sociale verhuurkantoren. Maar dat mag niet ten koste gaan van de bijkomende bouw van sociale woningen, die via huisvestingsmaatschappijen verhuurd worden aan een huurprijs op basis van het inkomen”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx.

Het Netwerk tegen Armoede verspreidde een persbericht op 28/6/2022 dat door een aantal media werd opgepikt, onder andere Apache en DeWereldMorgen.be.

Om het bouwritme voor sociale woningen te verhogen, zijn daarom doortastende maatregelen nodig. Gemeenten staan al te vaak op de rem om ruimte te creëren voor sociale woonprojecten. Om dat ritme te verhogen kunnen gemeenten al een sociale last (een minimum aandeel sociale woningen) invoeren in het kader van ruimtelijke uitvoeringsplannen. Bouwpromotoren moeten dan bij nieuwe verkavelingen ook voorzien in sociale woningen. Slechts weinig gemeenten maken daar effectief werk van. Daarom pleit het Netwerk tegen Armoede onomwonden voor de herinvoering van de sociale last op Vlaams niveau. Die is destijds vernietigd door het Grondwettelijk Hof omwille van procedurele redenen, niet omwille van inhoudelijke bezwaren. Niets belet de Vlaamse Regering om die Vlaamse last opnieuw in te voeren met een correcte juridische basis.

Met de invoering van de sociale last zullen (grotere) verkavelingen in heel Vlaanderen een minimum aandeel sociale woningen bevatten. Dat zou het bouwritme aanzienlijk verhogen en vermijden dat we nog in een situatie belanden waarin budget voor sociale huisvesting niet uitgegeven raakt. “Voor de 170.000 gezinnen die wachten op een sociale woning is het een heel zure boodschap dat ze langer zouden moeten wachten omdat het geld niet uitgegeven raakt, terwijl zij een inkomen op of onder de armoedegrens hebben”, benadrukt algemeen coördinator Heidi Degerickx.

Dat minister Diependaele bijkomend budget uittrekt voor betaalbare private huurwoningen, is op zich een goede zaak. Alleen gaan die best ook prioritair naar de doelgroep die nu wacht op een sociale woning en vaak in heel precaire omstandigheden moet overleven op de private huurmarkt, in woningen van slechte kwaliteit aan een huurprijs die vaak onbetaalbaar is. Heidi Degerickx: “De Vlaamse Regering erkent dat de 170.000 gezinnen op de wachtlijst recht hebben op een sociale woning, maar kan dat recht niet waarmaken. Deze gezinnen zitten in een noodsituatie, en dat vraagt om weldoordachte noodmaatregelen, specifiek voor deze groep. We richten immense schade aan door momenteel een volgende generatie kinderen in slechte tot zeer slechte woonomstandigheden laten opgroeien. Dat betaalt zich cash in de toekomst op het vlak van gemiste ontwikkelings- en onderwijskansen met gevolgen voor onze collectieve welvaart en welzijn. Kinderen vandaag in slechte woonomstandigheden laten opgroeien, vergroot aanzienlijk het risico op jongvolwassenen die ongekwalificeerd uitstromen en geen plek vinden op onze arbeidsmarkt. Goede en betaalbare huisvesting waar gezinnen veilig en langdurig kunnen op rekenen, geeft de stabiliteit die nodig is om de armoedecirkel te doorbreken. Sociale huisvesting is een cruciale hefboom.

Vlaanderen kampt al decennia met een steeds scherper wordende wooncrisis. Steeds meer mensen kunnen niet meer betaalbaar wonen. “Daarom moeten we elke mogelijke piste bewandelen om meer betaalbare woningen te creëren. We moeten de sociale huurmarkt groter maken en de private huurmarkt socialer. Daar zullen we later dit jaar ook sterk voor pleiten op 17 oktober, Werelddag van Verzet tegen Armoede”, besluit Heidi Degerickx.