Op 9/10/2023 maakte de federale regering het begrotingsakkoord voor 2024 bekend. In het akkoord stelt de regering een sociale-energiepremie voor mensen voor die in een gebouw met een gemeenschappelijke teller wonen. Zo kunnen ze ook aanspraak maken op hun recht op sociaal tarief voor elektriciteit en gas. De premie is echter ontoereikend om de kosten te dekken. Intussen blijft de beloofde hervorming van het sociaal energietarief tegen 1 januari 2024 uit. "Doordat 500.000 gezinnen met een zeer laag inkomen sinds 1 oktober terug overgeleverd zijn aan de grillen van de energiemarkt, vrezen we het allerergste voor de winter", aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx.

Heidi Degerickx reageerde op 10/10 in het radionieuws op Radio 1: “We hadden gehoopt op een structurele hervorming van de sociale energiepremie vanaf 1/1/2024. 500.000 gezinnen die tot 1 oktober tijdelijk beschermd waren, verliezen hun sociale premie voor elektriciteit en gas. Ze zijn vanaf nu overgeheveld aan de grillen van de energiemarkt. Door de aanhoudende conflicten in Oekraïne en nu ook in het Midden-Oosten, dreigen de energieprijzen gekke bokkensprongen te maken. We houden ons hart vast voor de wintermaanden.”

Ook wie in een appartementsgebouw woont met één centrale verwarmingsketel of boiler zal voortaan kunnen genieten van sociale energie- en watertarieven. Tot nu kon dat niet. Heel wat mensen die in oudere gebouwen wonen met één centrale verwarmingsketel of -boiler hebben al jaren het sociaal energietarief mislopen. Voor water was er al langer een regeling op basis van het rijksregisternummer. Mensen die er recht op hebben krijgen een compensatie. Het is goed dat er nu ook een regeling komt voor verwarming.

Er is sprake van een vaste premie van 105 euro voor elektriciteit en 160 euro voor gas. De premie is dus geen korting op de factuur en dus niet gebaseerd op het energieverbruik van de rechthebbende. Volgens cijfers van de regulator voor de energiemarkt CREG zou het sociaal energietarief voor elektriciteit jaarlijks een verschil van 391 euro moeten maken en voor gas gemiddeld 524 euro. De premie zal dus niet dezelfde bescherming geven als het sociaal energietarief.

Helaas lezen we niets over de beloofde hervorming van het sociaal energietarief tegen 1/1/2024. De crisissituaties van de afgelopen jaren hebben mensen met een laag inkomen bijzonder hard getroffen. Bovendien blijft de situatie i.v.m. energie, onder andere door de invasie in Oekraïne, hoogst onzeker en is de energiecrisis nog niet afgelopen.

In het begin van de energiecrisis was de groep mensen die een sociaal tarief voor energie kregen tijdelijk uitgebreid voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming. Goed voor een uitbreiding van een kleine 500.000 gezinnen. Die maatregel is sinds 1 juli stopgezet. De federale regering voorzag een overgangsperiode waarbij gezinnen nog minstens drie maanden tot en met eind september kunnen genieten van het laagste tarief bij hun huidige leverancier. Die periode is nu voorbij. Sinds 1 oktober zijn 500.000 gezinnen met een zeer laag inkomen terug overgeleverd aan de grillen van de energiemarkt, net nu het conflict in het Midden-Oosten opnieuw helemaal oplaait en globale gevolgen zal hebben.

De energieprijzen zijn nu tijdelijk laag door de uitzonderlijk zachte herfst maar de wereld staat in brand, nu ook opnieuw in het Midden-Oosten. De gevolgen zullen we allemaal gauw voelen op de olie- en aardgasprijzen en dus de energieprijzen. Zeker als de winter binnenkort doorbreekt en iedereen zijn verwarming aanzet. De diverse oorlogssituaties internationaal, gecombineerd met de nood aan een klimaatvriendelijke energietransitie de komende 10 jaar, vragen om een langetermijnvisie en structureel beleid om de laagste inkomensgroepen te beschermen. We weten dat er een doordachte hervorming van een gelaagd sociaal energietarief op papier staat. Maar daar is duidelijk niet voor gevochten tijdens de begrotingsbesprekingen. Alle partijen hebben wat schnabbels onder elkaar verdeeld in dit laatste regeringsjaar en zo zal de ongelijkheid alleen maar toenemen.

We gaan collectief de prijs betalen als we meer en meer de lagere middenklasse kopje onder laten gaan richting overleven rond de armoedegrens. Bovendien zien we in onze verenigingen hoe de koopkracht totaal onder druk blijft staan. De huishoudens die nu reeds in het moeras van de miserie zitten, geraken dieper in de armoede door toenemende overlevingsschulden. Zij krijgen van deze regering onvoldoende handvaten om er zich uit te werken. Ze worden onvoldoende beschermd om de volgende generatie kinderen uit de armoede te laten ontsnappen. Het is dan slechts een kwestie van enkele maanden tot 1 jaar voor we opnieuw een stijging in schuldenproblematiek, loonbeslagen en uithuiszettingen zullen vaststellen in deze internationaal uitdagende tijden.