Een sociale woning is geen activeringsmaatregel, wel het fundament om de armoedecirkel van gezinnen te kunnen doorbreken. “De klopjacht op mensen in een sociale woning om de wachtlijsten te verminderen, moet stoppen. Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele leidt de aandacht af van het echte probleem, namelijk dat er te weinig sociale woningen zijn en dat er 176.000 gezinnen op een wachtlijst staan. Zijn beleid van grote hervormingen heeft tot nu toe alleen maar geleid tot stilstand en stigmatisering van sociale huurders of kandidaat huurders.”

Zo klonk de reactie van algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede op 26/12/2023 op Radio 1 en Kanaal Z op een aankondiging van minister Diependaele om tegen 2025 voorrang te geven aan sociale huurders die werken en levenslange huurcontracten te laten verdwijnen.

Heidi Degerickx op Radio 1: "Hele generaties doen het goed als volwassene, net omdat hun ouders lange tijd in een sociale woning hebben kunnen leven. Wij zijn zeer bedroefd dat de minister opnieuw mensen in armoede stigmatiseert. Hij beperkt opnieuw de toegang tot de sociale woonmarkt, terwijl er 176.000 gezinnen op de wachtlijst staan. Bouwen, dat is wat er moet gebeuren."

Het Vlaamse woonbeleid bestaat uit het steeds verder vernauwen van de toegang tot een sociale woning door een strenger toewijzingssysteem, zoals de lokale binding, waarbij de kandidaat-huurder voor een sociale woning moet aantonen dat hij in de laatste tien jaar minstens vijf jaar onafgebroken in dezelfde gemeente of in het werkingsgebied van de woonmaatschappij woont. Daarnaast wordt de taalvereiste voor deze huurders opgetrokken van A1 naar een niveau A2. Maar ook dienen sociale huurders zich verplicht in te schrijven bij VDAB … Deze maatregelen zijn reeds allemaal in voege. Nu komt daar de voorrangsmaatregel voor werkenden in de gemeente bovenop. De minister doet niet alleen letterlijk de deur toe voor heel wat kwetsbare gezinnen, maar duwt tegelijk hen ook liefst zo snel mogelijk terug uit hun woning.

De Vlaamse Regering neemt eenzijdig de ene na de andere maatregel zonder in eigen boezem te kijken en voldoende werk te maken van het tekort aan sociale woningen. De (kerst)boodschap vanuit het Netwerk tegen Armoede is dan ook duidelijk: “pak de wooncrisis aan en investeer in een ambitieus woonbeleid dat inzet op het verhogen van het aantal sociale woningen! Bestrijd armoede, niet de mensen in armoede.”
“Een sociale woning is géén activeringsmaatregel, wel de broodnodige basis van waaruit mensen terug aan de slag kunnen gaan en hun kinderen alle kansen geven”, zegt algemeen coördinator Heidi Degerickx.

Wonen en werken zijn beide een belangrijke hefboom om uit armoede te geraken. Maar het is niet omdat mensen werken dat ze plots uit de armoede zijn. Armoede heeft een impact op alle terreinen van het leven. Als mensen zekerheid hebben op één vlak, geeft dat ruimte om andere zaken aan te pakken. Laat een goede en betaalbare woning nu net een belangrijke voorwaarde zijn voor duurzaam werk. Zonder een dak boven je hoofd, heb je veel minder kans op een stabiele tewerkstelling.

“We zien hoe ganse generaties kinderen vandaag de dag de aansluiting met de samenleving hebben gevonden omdat hun ouders toegang hadden tot een sociale woning”, aldus Heidi Degerickx. Zo konden ze stabiliteit garanderen aan kinderen om zorgeloos op te groeien, te studeren en zo de cirkel van armoede te doorbreken. Zij wonen al lang niet meer in een sociale woning. Maar die stabiliteit, zijnde langer dan 9 jaar, heeft het verschil gemaakt.

Kortgeschoolde mensen die een job vinden, zijn vaak nog jarenlang schulden aan het afbetalen als gevolg van de verplichte huur op de private huurmarkt. Ofwel kunnen ze net het hoofd boven water houden dankzij een sociale woning. Hen terug naar de private huurmarkt pushen is hen terug richting de armoede duwen. De doorstroombonus is een doekje voor het bloeden, daar zullen ze niet ver mee springen.

Op zich is het goed om met VDAB te kijken hoe ze verplicht ingeschreven sociale huurders best naar werk kunnen begeleiden. Daar is een aanpak én begeleiding op maat nodig. Maar is het een verkeerd signaal om voorrang te geven aan mensen in de gemeente die minstens een jaar werken. Daardoor blijven kandidaat-huurders die ziek zijn of een (arbeids)beperking voor een sociale woning in de kou staan, terwijl ze die woning het meeste nodig hebben.