Vanaf 2024 zet Europa WSE versterkt in op de sociale inclusie van niet-beroepsactieve mensen in - veelal - maatschappelijk kwetsbare situaties. Omdat het bestaande aanbod deze groep niet voldoende bereikt of ‘activeert’, zetten ze in op de uitbouw van lokale netwerken of partnerschappen. Daarmee willen ze effectiever inspelen op de noden deze groep.

De zogenaamde capacity building voor deze lokale partnerschappen wordt momenteel vormgegeven door VVSG en VDAB, met ondersteuning van Europa WSE. Het Netwerk tegen Armoede maakt zich zorgen over deze samenstelling. Beide partners kampen namelijk met heel wat administratieve en institutionele drempels, waardoor het effectief bereiken en vasthouden van werkzoekenden in kwetsbare situaties een uitdaging is. Een lokale inbedding met samenwerkingen op vlak van werk en welzijn zijn daarbij - zoals voorzien in de partnerschappen - nodig. Maar om de lokale partnerschappen zo goed mogelijk af te stemmen op de noden van de doelgroep, is het cruciaal om niet enkel bij de uitvoering, maar ook bij de uitwerking ervan te luisteren naar de stem van de doelgroep zelf.

Om dit kracht bij te zetten, brengt het Netwerk tegen Armoede haar Verenigingen Waar Armen het Woord Nemen regelmatig samen in dialooggroepen en diverse overlegmomenten. Op 22 november organiseerden we bovendien een overkoepelende forumdag over het thema werk. Een 55-tal mensen in armoede uit 15 verschillende Verenigingen uit Vlaanderen en Brussel gingen in gesprek over drempels naar werk en wat hen over die drempels zou kunnen helpen. Ze formuleerden aanbevelingen voor o.a. succesvolle trajecten richting werk of opleiding, menswaardig werk … In wat volgt, lichten we de elementen toe die volgens hen cruciaal zijn voor de werking en het succes van de lokale netwerken.

Het doel van de lokale partnerschappen is sociale inclusie van mensen in kwetsbare situaties. Werk is een van de mogelijkheden om te kunnen en mogen deel uitmaken van de samenleving. Een job laat mensen in armoede zich nuttig voelen, het geeft structuur aan de dag. Bovendien stijgt hun onafhankelijkheid en kracht om de armoedecirkel te doorbreken met de verdiende verloning. Een job kan hun eigenwaarde doen stijgen. Ze zijn niet langer afhankelijk van sociale uitkeringen, maar kunnen bijdragen aan de samenleving en op eigen benen staan.

Een belangrijke kanttekening hierbij: betaalde arbeid kan enkel een middel zijn tot sociale inclusie indien de verloning ook effectief hoog genoeg ligt. Mensen in armoede leven met een inkomen onder de armoedegrens. Ze moeten er door te werken substantieel financieel op vooruit gaan in plaats van achteruit. De uitkeringen in België liggen al vaak onder de armoedegrens. Helaas zijn ook de laagst betaalde jobs voor sommige huishoudtypes stilaan onhoudbaar. Ze lonen te weinig, wat leidt tot een groter armoederisico in bepaalde jobs en/of sectoren. De laagste lonen en werkomstandigheden in diverse sectoren vragen dan ook dringend aandacht.
Maar los van een inkomen, is de erkenning van deel te mogen uitmaken van de samenleving even belangrijk. Maatschappelijke inclusie is dus meer dan onafhankelijk zijn van uitkeringen en een leefbaar inkomen verwerven.

Helaas maken mensen in armoede ook heel wat uitsluiting en stigmatisering mee op de werkvloer: mensen in armoede voelen zich onbegrepen door collega’s, niet gewaardeerd, worden gepest of afgeblaft, en komen door hun levensloop (vroegtijdig schoolverlaten, beperkte competenties en werkervaring, gezondheidsproblemen, laag zelfbeeld, gaten in cv …) in jobs terecht waar ze frequent als een nummer behandeld worden. Dit draagt niet bij aan hun eigenwaarde. Bovendien werkt het een draaideureffect in de hand, waardoor de stap naar de arbeidsmarkt soms nog groter wordt.
In wat volgt bespreken we enkele cruciale elementen voor de sociale inclusie voor mensen in armoede via een traject naar werk of opleiding.

In wat volgt bespreken we enkele cruciale elementen voor de sociale inclusie voor mensen in armoede via een traject naar werk of opleiding.

• Gehoord worden
• Inspraak en eigen beslissingen maken
• De tijd om écht op maat te werken
• Kansen krijgen en fouten mogen maken
• Drempels structureel wegwerken
• Een stabiel inkomen boven de armoedegrens