Elk jaar starten duizenden leerlingen het schooljaar zonder boeken. Zo beginnen ze met de achterstand nog voor de bel gaat voor de eerste keer. De Boekencheck wil daarom scholen aanmoedigen om werk te maken van een kostenbewust schoolbeleid. Ze roepen alle scholen op om in de week van 11 tot 15 september te tellen hoeveel leerlingen er zonder boeken naar school komen.

De partners van de Boekencheck bieden secundaire scholen die in de week van 11 – 15 september deelnemen aan de Boekencheck dit jaar extra incentives aan: een individueel online coaching gesprek, deelnemen aan een uitwisselingssessie met andere scholen of gratis deelnemen aan een webinar “Alle schoolmateriaal op 1 september”. Op die manier willen ze hulp bieden aan scholen die niet weten hoe ze aan een armoedesensitief beleid moeten beginnen.

Boekencheck ’23 wordt de vijfde editie van de sensibiliseringscampagne bij secundaire scholen om te zorgen dat alle leerlingen tijdig het schooljaar starten met het nodige schoolmateriaal. Uit cijfers vorig jaar bleek dat 5,12% van de leerlingen nog midden september zonder boeken op de schoolbanken zaten. Deze leerlingen zaten zo goed als allemaal in scholen die samenwerkten met een externe boekenleverancier. Bij scholen die de boekenverkoop zelf organiseerden, bleek 0,95% van de leerlingen geen boeken te hebben. Ook opvallend was dat de meeste deelnemende scholen aangaven reeds een bewust materialenbeleid te voeren. De beste studenten van de klas, zeg maar. Wat met de andere scholen?

In het basisonderwijs krijgen leerlingen al het nodige lesmateriaal van de school. In het secundair onderwijs moeten ouders dit zelf aankopen. De meeste scholen besteden de aankoop van schoolboeken uit aan derden. Schoolboeken raken niet op tijd bij leerlingen omwille van verschillende redenen. Problemen met het digitale bestelsysteem. Financiële kwetsbaarheid van ouders. De hoge kostprijs van zowel boekenpakketten als digitale devices. Een vaak weinig flexibele houding van externe leveranciers die als profitorganisaties winst boven het recht op onderwijs plaatsen. In België leeft 13,1% immers met een armoederisico. Een dure schoolboekenrekening is voor heel wat gezinnen dan ook niet evident om te betalen bovenop uitgaven voor huisvesting, energie, …

Een extra reden voor scholen om hun materialenbeleid te bekijken, is de schoolprestatie. Wie in armoede leeft, presteert vaak minder goed op school. Dat komt bijvoorbeeld omdat er thuis geen rustige ruimte is om huiswerk te maken. Of door een gebrek aan materiële hulpmiddelen zoals een computer. Zonder schoolboeken studeren maakt het bijna onmogelijk om goede resultaten te halen. Het streefdoel voor elke school moet daarom zijn dat alle leerlingen op 1 september met alle schoolboeken in de les zitten. Dit is een belangrijke stap op weg naar gelijke onderwijskansen.

"Onderwijs is één van de belangrijkste hefbomen uit armoede. Ons onderwijs vergroot echter eerder de kloof dan ze te verkleinen doordat nog zoveel leerlingen het schooljaar zonder schoolboeken of nodige leermiddelen starten. Dit laat een diepe indruk na bij kinderen en jongeren uit gezinnen waar het financieel moeilijk gaat. Gelijke onderwijskansen betekent dat iedere leerling op 1 september met de nodige leermiddelen op de schoolbanken zit. Door zwarte lijsten bij boekendistributeurs starten ze met een achterstand en worden ze bekeken door klasgenoten. We roepen alle scholen op om stil te staan bij hun boekenbeleid en een bewust kostenbeleid. De Boekencheck is de eerste stap", aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede.

"Zwarte lijsten bij boekenleveranciers bestaan echt. Ik weet het, want ik heb er zelf opgestaan. Mijn kinderen hebben een hele tijd zonder boeken op school gezeten. Ik heb vier kinderen. Omdat ik een factuur van één kind niet had kunnen betalen, kreeg geen enkel van mijn kinderen zijn of haar boeken tot alles betaald was. Een gespreide betaling was niet mogelijk", aldus een mama.

Het aantal scholen dat vorig jaar deelnam aan Boekencheck was opnieuw teleurstellend. De Boekencheck-partners hebben dit jaar de handen in elkaar geslagen om meer scholen te overtuigen om deel te nemen. Een telling organiseren in de tweede week van september is veel gevraagd van scholen. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een manier om een meerwaarde aan scholen te bieden voor hun deelname. Zo kunnen scholen een online coachinggesprek op maat aanvragen bij één van de volgende partners: Katholiek Onderwijs Vlaanderen, het GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, Provinciaal Onderwijs Vlaanderen, het Netwerk tegen Armoede, SAAMO of vzw Krijt. Online uitwisselen met andere scholen rond dit thema is een tweede optie. Als laatste kunnen scholen zich inschrijven voor een webinar op 12 september met getuigenissen van verschillende scholen die er wel in slagen om hun leerlingen te laten starten met alle schoolmateriaal.

Doe mee met de Boekencheck 2023, luidt de oproep. Dit jaar levert het wat op.