Moet de Vlaamse kinderopvang toegankelijk zijn voor iedereen of alleen voor tweeverdieners die samen minstens 4/5de werken? De verstrengde voorrangsregels leidden vorig jaar tot grote verontwaardiging bij twintig middenveldorganisaties. Met de Kinderopvangzaak dienden zij een verzoekschrift in bij het Grondwettelijk Hof op 13 mei 2024 met de vraag om deze regels te vernietigen.

In een baanbrekend arrest vernietigde het Grondwettelijk Hof op 30/4/2025 de nieuwe voorrangsregels in de kinderopvang. Vorig jaar spande een historische coalitie van 20 organisaties een beroep aan tegen deze regels, die het voor veel ouders bijna onmogelijk maken om toegang te krijgen tot kinderopvang.

De voorrangsregels schenden de Grondwet en zijn discriminerend voor iedereen die deeltijds werkt. Vooral vrouwen, zorgouders, mensen in armoede, personen met een migratieachtergrond, mensen met een chronische ziekte, een beperking of werkzaam in de zorgsector worden hierdoor getroffen.

"Hoe gaan wij het oplossen bij ons tweede kindje? Door mijn ziekte kan ik maar deeltijds werken, meer is niet haalbaar. Ik volg nu een deeltijdse opleiding om werk te zoeken dat meer haalbaar is. Dus wij hebben geen recht op kinderopvang. Maar wat dan op momenten dat ik een afspraak heb bij de dokter of ga solliciteren? Dan zal er geen andere keuze zijn dan steeds een uur enkel te rijden naar schoonfamilie." Mama van twee kindjes, de papa werkt in nachtdiensten van 10u lang.

Het Hof oordeelde dat de nieuwe voorrangsregels het recht op gelijke toegang tot de kinderopvang schenden, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Volgens het arrest zijn de voorrangsregels discriminerend.

Ook het schrappen van de voorrang voor gezinnen in een moeilijke financiële situatie of voor alleenstaanden werd door het Hof vernietigd. Ten slotte zullen kinderopvanginitiatieven terug zoals voordien minstens 20 % in plaats van maximum 10 % van hun plaatsen kunnen voorzien voor kinderen uit kwetsbare gezinnen

Lies Michielsen, advocaat bij Progress Lawyers Network, is tevreden. “De Vlaamse Regering mag ouders en kinderen niet discrimineren voor een plekje in de inkomensgerelateerde kinderopvang. De Vlaamse Regering stelde dat de voorrang voor 4/5e werkenden nodig was omwille van het grote plaatstekort in de kinderopvang. Het Grondwettelijk Hof veegt deze redenering van tafel. Alle kinderen hebben recht op toegang tot kinderopvang, dat is een basisrecht.”

Heleen Struyven, woordvoerder van De Kinderopvangzaak, benadrukt: "Het Hof erkent hiermee dat goede kinderopvang niet enkel een economische functie heeft, maar ook een belangrijke sociale en pedagogische rol speelt voor álle kinderen. Deze overwinning was het resultaat van een ijzersterke coalitie. Het is voor ons een heel grote overwinning die veel hoop geeft. Kinderopvang is een recht en geen privilege. Rechten mogen niet zomaar voorwaardelijk gemaakt worden”.

Het Hof heeft de discriminerende voorrangsregels vernietigd.

Wij verwachten een dringende communicatie van het Ministerie van Welzijn dat gezinnen en kinderen geen dag langer uitgesloten mogen worden van de kinderopvang. Gebeurt dat wel, dan schendt de Vlaamse Regering de Grondwet.

Lees en bekijk wat er in de pers is verschenen op 30/4:

• De Wereld Vandaag, Radio 1: Voorrangsregels geschrapt: "Belangrijk signaal dat kinderopvang een sociale en pedagogische functie heeft"
• VRT NWS en Het Journaal: Grondwettelijk Hof schrapt nieuwe regels voor kinderopvang: minstens 4/5 werken niet langer nodig voor ouders om voorrang te krijgen
• De Standaard: Grondwettelijk Hof vernietigt nieuwe voorrangsregels voor toegang tot kinderopvang
• BRUZZ: Grondwettelijk Hof vernietigt voorrang voor werkenden in kinderopvang
• HLN en VTM Nieuws: Grondwettelijk Hof vernietigt voorrang voor werkende ouders in kinderopvang
• Het Kwartier, Radio 1: Kan 115 miljoen euro de kinderopvang uit de ellende halen?