Wie moet rondkomen met een laag inkomen geeft veel minder geld uit aan vrijetijdsactiviteiten. Dat blijkt uit een onderzoek naar vrijetijdsbesteding in opdracht van de VRT. Vier op de tien mensen met een laag inkomen geeft aan dat activiteiten niet binnen hun budget passen. Die financiële stress en de harde keuzes die ze moeten maken, veroorzaken minder plezier in het leven. Ze hebben minder sociale contacten, kunnen niet meepraten en raken geïsoleerd.

Radio 1, Radio 2 en MNM lieten een aantal mensen in armoede aan het woord in de week van 15 maart 2021.

Uit het vrijetijdsonderzoek van de studiedienst van de VRT blijkt dat 7 procent van de Vlamingen door geldzorgen minder plezier hebben in het leven. Bij mensen met een laag inkomen is dat 42 procent.

Bianca van De Moazoart in Lokeren moet niet nadenken als haar gevraagd wordt wat ze het meeste mist. "Gewoon eens kunnen doen waar ik zin in heb - dat hoeft niet veel te zijn - en niet altijd moeten denken: gaat het wel?", getuigt ze. Als moeder van twee kinderen moet ze zien rond te komen met een laag inkomen.

Ik zie weinig mensen, er zijn veel slapeloze nachten van wat ga ik doen, hoe moet ik het doen. Het is zoveel meer dan geen geld hebben. En dan zijn er weer de schoolreisjes en dan denk ik, hoe moet ik nu weer gaan zorgen dat mijn kinderen mee kunnen?

Karolien Debecker van Radio 2 sprak met Bianca, alleenstaande moeder (33) met 2 kinderen en haar oudste dochter Milana (16 jaar). Zij vertellen het verhaal achter de cijfers uit het onderzoek.

Maandag 15 maart

• Radio 1 De Ochtend interviewt Bianca van De Moazoart over hoe zij haar vrije tijd invult, samen met haar 2 kinderen

• De Grote Peter Van de Veire Ochtendshow zoomt in op de resultaten van het onderzoek. Professor Wim Van Lancker die het onderzoek mee begeleidde, geeft extra uitleg.

• Gillis & Govaerts gaan verder in op de digitale kloof die jongeren ervaren bij schooltaken of online lessen. Welke rol kan een school spelen om de jongeren te ondersteunen? MNM-dj's Laura en Sander vragen het aan leerkracht An De Cordier van het SMI in Aalst. Zij heeft tijdens de lockdown heel hard gewerkt om leerlingen die het moeilijk hebben aan een laptop te helpen, onder meer in samenwerking met onze vereniging Vierdewereldgroep Mensen voor Mensen Aalst.

An De Cordier, SMI Aalst: "We hebben geprobeerd onze leerlingen zoveel te ondersteunen zodat ze online lessen konden volgen. De scholen zijn voor kwetsbare leerlingen nooit helemaal dicht geweest. Die leerlingen konden bij ons op school online lessen volgen.""

Dinsdag 16 maart

In Generation M getuigen Yassin (15 jaar) en Snow (21 jaar) van Betonne Jeugd over de emotionele stress die ze ervaren door het opgroeien in een kwetsbare omgeving. Door weinig ontspanning of vrijetijdsactiviteiten, financiële zorgen en een ander contact met leeftijdsgenoten.

Na vakanties hadden mensen altijd zotte dingen gedaan. Ik besefte dan dat ik enkel thuis was gebleven en niets te vertellen had.

Yassin: "Na een schoolreis konden we een maand enkel brood en kaas eten, daar voelde ik mij heel schuldig over."

Snow: "Als ik 's avonds in mijn bed lag, hoorde ik mijn moeder huilen, toen besefte ik dat er iets niet klopte."

Donderdag 18 maart

Gillis & Govaerts: Wat doe je in je vrije tijd en wat zou je graag doen? MNM-dj's Laura en Sander spreken met een organisatie die ervoor zorgt dat jongeren toch op vakantie kunnen met het gezin en/of zo toch een hobby kunnen uitoefenen.

Ervaringen en tips op Radio 2

Karolien Debecker praat in Wijs (op dinsdag 16, woensdag 17 en donderdag 18 maart) met luisteraars over de resultaten van het onderzoek.

Ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp reageert op het onderzoek van de VRT: “Het onderzoek van de VRT over vrije tijd bevestigt de signalen die we al langer te horen krijgen. Meer dan zes op de tien geeft aan eerder tot heel moeilijk rond te komen met het gezinsbudget, zeker door de coronacrisis. Dat betekent dat er weinig ruimte is voor persoonlijke behoeften, ontspanning of vrije tijd. Daardoor kunnen mensen in armoede moeilijk ontsnappen aan de dagelijkse kopzorgen en stress, en voelen ze zich ongelukkig en afgesloten van de samenleving.”

“Wie het minder breed heeft, kan over het algemeen ook minder goed overweg met nieuwe technologieën als internet, sociale media, smartphones, tablets, computers … Opvallend, 30% van de kwetsbare jongeren tussen 18-25 jaar geeft dat aan. Dat hebben we zelf reeds vastgesteld bij de opmaak van het Jaarboek Armoede 2020 rond digitalisering. De digitale kloof is helaas ook bij jongeren een feit en is alleen maar groter geworden in onze steeds sneller evoluerende digitale samenleving.”

“Wat ontspanning en vrije tijd betreft, zijn de verschillen tussen mensen in armoede en de gemiddelde Vlaming enorm. De dingen die ons als mens maken, zoals zelf je vrije tijd invullen en kunnen deelnemen aan de samenleving, zijn voor mensen in armoede helemaal niet vanzelfsprekend. De mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen en je talenten te ontdekken zijn de hefbomen om deel uit te maken van onze samenleving en perspectief te ontwikkelen voor de toekomst. De coronacrisis heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat mensen in armoede soms letterlijk afgesloten zijn van de buitenwereld met eenzaamheid tot gevolg. We verzamelden daarvan veel signalen in onze signalenbundel waarbij we samen met mensen in armoede terugblikken op 1 jaar corona. Vrije tijd en participatie zijn tevens het thema van onze campagne rond 17 oktober, de Werelddag van het verzet tegen armoede.”

Geen financiële reserve

• 72% van de socio-economisch kwetsbare Vlamingen kan geen onverwachte uitgave van €1000 doen.
• 46% kan niet wekelijks een klein bedrag uitgeven aan persoonlijke behoeften of plezier.
• 34% kan oude kledij niet vervangen door nieuwe kledij.

Minder plezier

• Budget heeft een grote impact op geluk: Vlamingen in kwetsbare posities geven zichzelf een 6,5 op 10 qua gelukkig voelen.
• 42% van hen geeft aan door geldzorgen aan minder plezier te hebben in het leven.

Geen lidgeld

• 40% van de kwetsbare gezinnen kan geen lidgeld voor een hobby betalen.
• 57% van de kwetsbare Vlamingen kiest bewust voor gratis vrijetijdsactiviteiten.
• 24% voelt zich slecht omdat kinderen niet de hobby's kunnen beoefenen die te duur zijn.

Sociale uitsluiting

• Wie zich in een economisch kwetsbare positie bevindt voelt zich minder vertrouwd met digitale toepassingen en geeft zichzelf een 6,8 op 10 voor digitale skills.
• 30% van de kwetsbare jongeren tussen 18 en 25 jaar scoort zichzelf tussen een 0 en 6 op 10 wat betreft het omgaan met nieuwe technologieën. Bij de niet-kwetsbare jongeren is dit slechts 11%.
• Het is niet evident om in een kwetsbare positie te betalen voor mediadiensten. 40% van de kwetsbare Vlamingen geeft aan geen mediadiensten te (kunnen) betalen.
• Geen mediadiensten kunnen betalen geeft een gevoel van sociale uitsluiting en onvoldoende geïnformeerd zijn. 39% van de kwetsbare Vlamingen voelt zich hierdoor niet erg slim. 22% van hen voelt zich uitgesloten. 16% voelt zich hierdoor eenzaam.