Op 24/1/2024 ging federaal minister Karine Lalieux in gesprek met mensen in kwetsbare positie uit de Belgische armoedenetwerken in kader van Europees voorzitterschap van België in het voorjaar 2024. Het was een verhelderend gesprek met onder andere getuigenissen van De Knoop over het thema inkomen, A'kzie en Betonne Jeugd over het thema dak- en thuisloosheid en van Maxim van De Vrolijke Kring over zijn deelname aan de PEP-meeting in Madrid in november 2023.

De 4 grote thema’s die Karine Lalieux hoog op de agenda zet tijdens het Belgisch Voorzitterschap:

• Minimuminkomen
• Digitalisering
• Kinderarmoede (Europese Kindgarantie)
• Dak- en thuisloosheid

Tijdens het gesprek gaven we ook aanbevelingen mee aan de minister, haar kabinet en de administratie van de POD Maatschappelijke Integratie. Alle Belgische armoedenetwerken werkten mee aan deze ontmoeting: Belgisch Netwerk Armoedebestrijding, Vlaams Netwerk tegen Armoede, Brussels Platform Armoede en Réseau wallon de Lutte contre la Pauvreté.

In Ninove is er een terugschroeving van de sociale dienst. Alles van sociale diensten gaat daar toe. Maar er zijn wel heel wat grootstedelijke problemen in een kleinere stad. Er is met andere woorden nood aan voldoende hoge inkomens, toegang tot werk, luisteren naar de mensen en toegang tot sociale diensten**. We vragen dan wat België gaat voorstellen rond minimuminkomen in kader van Belgische voorzitterschap.

"Ik heb in de kunstsector gewerkt waar het moeilijk is om sociale rechten op te bouwen. Hierdoor heb ik een Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO): dit betekent dat mijn pensioen een gunst is en geen recht waardoor ik aan bepaalde voorwaarden moet voldoen. Er hangen heel wat voorwaarden aan IGO vast, de mensen zijn ter plaatse gebonden. Je moet sober leven. je zit meer te denken over hoe je alles moet betalen en je bent minder bezig met bv. je gezondheid. Zo kreeg ik een sms van het ziekenhuis dat de arts niet geconventioneerd is, daarom ging ik niet naar mijn afspraak." (man op pensioen)

"Ik heb een werkloosheiduitkering, want ik ben werkloos sinds corona, na een tijd is uitkering met 300 euro verminderd. Ik heb een auto te betalen, mijn huur en nu zit ik in schuldbemiddeling. Tegelijkertijd zit ik in budgetbeheer. Ik krijg maar 75 euro per week om te leven. Het is echt overleven, want op einde van week blijft er bijna niks meer over. 75 euro is echt weinig. Dit is vooral om mijn eten te kopen. Al de rest is door het OCMW geregeld. Ik weet niet wat er in mijn schuldbemiddeling zit, er blijft die grote onzekerheid. Dus het zou fijn zijn als de mensen van het OCMW luisteren naar mij en mij informeren." (vrouw, werkloos)

We vragen meer middelen voor adequate en toegankelijke dienstverlening en ook nazorg die rekening houdt met woonoplossingen. We vragen ook een transversale aanpak van dak- en thuisloosheid.

"In 2018 was ik 19 en ben ik op straat gezet door mijn moeder. Als 19-jarige weet je niet waar je hulp kan vragen. Ik deed aan sofasurfen bij vrienden en ben wel 10 keer verhuisd. Op internet zocht ik naar hulp en kwam ik terecht bij begeleid wonen. Na één jaar moest ik naar de private huurmarkt. Want in die periode kreeg ik een leefloon. Ik vond een appartement. Na een tijd ben ik opgenomen in psychiatrische hulpverlening door alle stress die ik meemaakte en gedurende die periode geraakte ik mijn appartement kwijt. Ik was al mijn rechten kwijt, want geen adres is geen rechten. Ik wist nog steeds niet welke instanties mij verder konden helpen. Gedurende deze periode heb ik mijn opleiding afgerond en mijn diploma gehaald. Ik zette mijn adres bij mijn vader, maar was daar niet welkom. Ik woonde bij mijn vriend in, maar nadat de relatie afgelopen was kwam ik weer op straat terecht. In september 22 vond ik na een lange periode een appartement. Ik wist in een lange periode niet bij wie of welke instantie ik terechtkon. Jongeren weten op 18-19 jaar niet wat er allemaal is en welke hulp ze kunnen krijgen, dit zou dus veel laagdrempeliger moeten zijn. Dit kan helpen. In een dak- en thuisloze situatie ervaar je als jongere zoveel stress, dus je weet niet meer wat je moet doen. Ik heb bijvoorbeeld wel mijn opleiding kunnen afronden en twee diploma's gehaald, maar veel jongeren kunnen dit niet." (jongere)

"Ik heb twintig opnames gehad in de psychiatrie, maar daar spraken ze nooit over woonoplossingen. Nazorg is belangrijk om autonomie te versterken, dit helpt dat mensen niet meer in dak- en thuisloosheid terechtkomen na een opname. Dat bespaart en brengt op. Ook efficiëntie van housing first is aangetoond, zet daar op in en investeer in middelen voor woningen én begeleiding en stem dit af op elkaar."

Antwoord Minister:
De minister geeft aan dat toegang tot rechten en dienstverlening veel laagdrempeliger moeten. Wonen zit ook bij de gewesten, maar we proberen hier samen met hen aan te werken. Zo zijn de ministers tot een akkoord gekomen tijdens de interministeriële conferentie over dak- en thuisloosheid. De doelstellingen van de Verklaring van Lissabon zijn daarin opgenomen, waaronder housing first. Op Belgisch niveau proberen we allen samen te werken. Zeker voor mensen die in instelling zitten, is er nood aan overgang en woonoplossing. Ze geeft aan dat een woning de basis is. In Wallonië en Brussel proberen ze dan ook zoveel mogelijk sociale woningen te bouwen. In grote steden zijn sociale woningen zeer belangrijk. Dit lag ook op tafel, maar werd niet gestemd binnen de regering. De minister wil een financiering om dak- en thuisloosheid aan te pakken. Housing first is daar belangrijk in.

Maxim: "Participatie is belangrijk! Het zorgt ervoor dat de maatregelen versterken en kunnen helpen. Om mensen met armoede-ervaring te betrekken, zijn er middelen nodig maar al te vaak moeten de sociale organisaties inboeten bij besparing."

Maxim: "Participatie leidt tot actie en het mag geen schijnparticipatie zijn. Want zo was er in Ronse een actieplan armoedebestrijding, maar door besparingen is dit opnieuw op lange baan geschoven. Mijn vraag:hoe kunnen we politici aansprakelijk houden voor alle beloftes en verplichtingen die ze doen?"

Antwoord van de minister:
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat armoedebestrijding prioritair blijft en geen dode letter is? Samen met mensen in armoede zelf. Alle regeringen moeten een actieplan opzetten tegen armoede. Ze moeten dit in samenspraak doen met verenigingen en het plan opstellen op een transversale manier. We doen er dus alles aan dat er een plan is, maar focussen ook op de resultaten die geboekt moeten worden. Het moet transversaal gebeuren en dit moet allemaal tijdens de vorming van de federale regering.