Onze werking
Onze missie: armoede de wereld uitbannen
Het Netwerk tegen Armoede overkoepelt 61 verenigingen waar armen het woord nemen in Vlaanderen en Brussel. Het Netwerk is de enige armoedeorganisatie die de kennis en ervaring van mensen in armoede centraal stelt in haar werking.
Het Netwerk organiseert de dialoog met mensen in armoede en hun deelname aan het beleid op de verschillende niveaus. Dit alles met als doel advies te geven aan het beleid.
Hoe gaan we te werk?
De verenigingen werken volgens 6 criteria
- Armen verenigen zich
- Armen het woord geven
- Werken aan maatschappelijke emancipatie
- Werken aan maatschappelijke structuren
- Dialoog en vorming
- Armen blijven zoeken
Lees meer over de 6 criteria
Waarom de aanpak van armoede nodig is?
De armoedecijfers blijven ondanks alles hoog, zeker als gevolg van de coronacrisis
De meest opvallende vaststelling is dat, ondanks de hoge ambities om kinderarmoede terug te dringen, er de afgelopen periode nauwelijks beweging in de armoedecijfers was.
Er zijn verschillende manieren om armoede in kaart te brengen. We baseren ons op de indicatoren, die ook in Europees verband gehanteerd worden:
- het relatieve armoederisico
- ernstige materiële deprivatie
- zeer lage werkintensiteit
- risico op armoede of sociale uitsluiting
We gebruiken de cijfers van de SILC-enquête van Statbel van 2018.
Het is duidelijk dat België jammerlijk faalt in het bereiken van de doelstelling die in het kader van Europa 2020 was uitgezet: het verminderen van het aantal mensen in armoede met 380.000. Dat was ook de pijnlijke conclusie van de conferentie waarop de publicatie van het Algemeen Verslag van de Armoede 25 jaar geleden werd herdacht, in december 2019: de laatste 15 jaar is het armoedecijfer constant gebleven.
In Vlaanderen brengt Kind & Gezin de kinderarmoede in kaart dankzij hun nauwe contacten met gezinnen met kinderen. Zij bekijken daarbij 6 criteria: het maandinkomen van het gezin, de opleiding van de ouders, het stimulatieniveau van de kinderen, de arbeidssituatie van de ouders, de huisvesting en de gezondheid.
Daarbij tekent zich een onafgebroken stijgende trend sinds 2010 af:
- 2010: 8,6%
- 2015: 12%
- 2018: 14%
In Vlaamse grootsteden loopt dit op tot meer dan 27%.
Bovendien tikte Unicef in september 2020 België nog stevig op de vingers in het rapport “Worlds of Influence: Inzicht in wat het welzijn van kinderen in rijke landen vormgeeft". Unicef ging na hoeveel kinderen in een gezin met een inkomen onder de armoedegrens opgroeien. Dat is maar liefst 20,6 procent, of één op vijf van de Belgische kinderen. België neemt daarmee een beschamende 29ste plaats in tussen de 41 meest welvarende landen.
De Belgische Federatie van Voedselbanken verdeelt samen met de regionale voedselbanken levensmiddelen die worden verdeelt aan 618 caritatieve verenigingen.
Zij zien een scherpe stijging in het aantal mensen dat een beroep moet doen op voedselbedeling:
- 2010: 115.016
- 2015: 138.557
- 2019: 159.081
De ongeziene maatregelen die sinds maart 2020 werden genomen om de gevolgen van de Covid-19 pandemie zullen nog lang nazinderen. Wat precies de gevolgen zullen zijn is nog niet duidelijk. Dat mensen in armoede bijzonder hard getroffen werden is intussen duidelijk. We verwachten dat de Coronacrisis voor een toename van armoede zorgt. In het rapport van het maatschappelijke relancecomité op vraag van de Vlaamse overheid publiceerde zien we de eerste indicaties.
- Lees meer in de signalenbundel over de impact van de coronacrisis op het leven van mensen in armoede
- Lees de berichten en artikels van het Netwerk over de coronacrisis
Waar zetten we de volgende jaren op in? (2021-2025)
Onder deze doelstelling vervullen we de opdracht “de beleidsdialoog met de overheid organiseren en voeren”. In lijn met onze visie hanteren we de benadering dat armoede wordt beschouwd als tekorten in het realiseren van grondrechten. We werken daarvoor samen met verenigingen en partners.
Omdat armoede een probleem is dat veel raakvlakken heeft met verschillende beleidsdomeinen is er regelmatig overleg nodig. Daarom neemt het Netwerk tegen Armoede deel aan het Permanent Armoedeoverleg (PAO) van de Vlaamse overheid. We maken een onderscheid tussen het Horizontaal Permanent Armoedeoverleg over de beleidsdomeinen heen en het Verticaal Permanent Armoedeoverleg per beleidsdomein.
Zo willen we het inzicht in armoede in de samenleving verhogen en het draagvlak vergroten.
De doelstelling geeft uitdrukking aan de opdracht “activiteiten ondersteunen en coördineren die inzicht bieden in de ervaringswereld van mensen in armoede”.
Samen met mensen in armoede stellen we vast dat het inzicht in armoede in heel wat maatschappelijke domeinen erg beperkt is, vaak met concrete gevolgen voor de manier waarop mensen in armoede benaderd worden. De sterke mate waarin individuele verklaringsmodellen gehanteerd worden, en in het bijzonder het individueel schuldmodel, zijn daar een duidelijk voorbeeld van. Daarnaast merken wij dat het geloof en waarde die wordt gehecht aan ervaringskennis, meer specifiek van mensen in armoede, onder druk komt te staan (cf. theorie van Epistemic Injustice).
Daarbij is sensibilisering als een erg belangrijke opdracht.
Er heersen immers nog veel vooroordelen als het gaat over leven in armoede. Het Netwerk heeft eerder al campagne gevoerd rond vooroordelen aan de hand van bierviltjes en hoe kwetsbare mensen deze zelf ontkrachten.
Ook ATD Vierde Wereld heeft al rond vooroordelen gewerkt.
In het programma Labels van de VRT zat een interessante reportage Nieuw Gent: “Mensen willen hier zelfs niet in de buurt rijden” over vooroordelen.
Zowel mensen in armoede als de verenigingen als de respondenten in de stakeholdersbevraging wijzen erop dat de strijd tegen armoede enkel succes kan boeken als ook andere maatschappelijke actoren dit ter harte nemen. Ook in de terugblik zagen we de nood terugkomen om andere maatschappelijke spelers te betrekken.
Uit de stakeholdersbevraging blijkt bovendien dat het Netwerk tegen Armoede in de eerste plaats bekend is als armoedeorganisatie, maar veel minder als netwerk van 61 verenigingen waar armen het woord nemen. De komende beleidsperiode besteden we binnen deze strategische doelstelling daarom aandacht aan het profileren van onze identiteit als netwerk.
In deze strategische doelstelling bundelen we de uitvoering van twee opdrachten uit het armoededecreet: overleg en ervaringsuitwisseling tussen de verenigingen organiseren en gemeenschappelijke initiatieven van en voor de verenigingen bevorderen. Ook hier is een grote continuïteit terug te vinden in onze werking tijdens de afgelopen beleidsperiode.
De verenigingen geven bij de jaarlijkse bevraging aan in zeer grote mate tevreden te zijn over de ondersteuning die door het Netwerk tegen Armoede wordt geboden. Die willen we dan ook verderzetten en versterken. Op maat, krachtgericht, gediversifieerd aanbod zijn onze kernwoorden. We diversifiëren en waar mogelijk regionaliseren ons ondersteuningsaanbod om de toegankelijkheid en bereik te verhogen. We zetten in op duurzame begeleidingstrajecten en kennisborging- en deling.
Lees onze jaarverslagen met een beknopt overzicht van onze activiteiten:
- 2019: jaarverslag 2019
- 2020: Armoedeverenigingen kregen veel meer hulpvragen in 2020
- 2022: jaaroverzicht 2022 in vogelvlucht
Bekijk de jaarrekeningen van het Netwerk tegen Armoede op de website van de Nationale Bank (zoek op ondernemingsnummer 0864.536.155)
Download een aantal versies van het logo van het Netwerk tegen Armoede.
Heeft u vragen over het logo? Neem contact op met gert.vantittelboom@netwerktegenarmoede.be
-
1994: AVA – Algemeen Verslag over Armoede
De voorloper vanuit heel wat verenigingen avant la lettre
De notie dat er desondanks toch nog grote delen van de bevolking in armoede leven, kreeg in de jaren tachtig steeds meer aandacht. In 1992 vroeg de regering Dehaene daarom een zogenaamd Algemeen verslag over de armoede. Het werd in oktober 1994 voorgesteld en een jaar later gepubliceerd. Belangrijke vernieuwing was dat het geen louter wetenschappelijk onderzoek was, maar tot stand kwam in nauwe dialoog met mensen die in armoede leefden. -
2003: Decreet betreffende de armoedebestrijding
Start kader vereniging waar armen het woord nemen en netwerk van verenigingen -
2008: Decreet tot wijziging van het decreet van 21 maart 2003 betreffende de armoedebestrijding
Financiering via overheid -
2009: Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de armoedebestrijding
Minima voor erkenning vastgelegd -
2012: Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 15 mei 2009
Gelijke subsidiëring -
2012: Ministerieel besluit betreffende de wijze waarop een vereniging waar armen het woord nemen haar activiteiten en de bereikte doelgroep registreert
Kwaliteitseisen en grensoverschrijdend gedrag
De Vlaamse Regering wil haar verantwoordelijkheid inzake armoedebestrijding opnemen. Ze wil het mogelijk maken dat mensen zelfredzaam kunnen worden en ingaan tegen mechanismen die armoede veroorzaken en in stand houden.
Op 3 juli 2015 heeft de Vlaamse Regering het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding (VAPA) 2015-2019 goedgekeurd. Het VAPA bevat afspraken om te bepalen voor welke ontwerpdecreten en ontwerpen van besluit een armoedetoets zal worden uitgevoerd. Een armoedetoets is het resultaat van een participatief proces waarbij de overheid, in dialoog met andere betrokken actoren, het beleid bij het ontwerp of de uitvoering onder de loep neemt om te zien of dat invloed zal hebben of heeft gehad op armoede, op mensen in armoede of op ongelijkheid die tot armoede kan leiden.
Het actieplan van het VAPA kwam op participatieve wijze tot stand. Het plan mag niet gezien worden als een statisch document, maar als een dynamisch instrument om de armoede in Vlaanderen te bestrijden. In dit actieplan wordt – met het Pact 2020 in het achterhoofd – een structureel en participatief armoedebestrijdingsbeleid uitgetekend op basis van concrete doelstellingen geformuleerd voor elk van de sociale grondrechten (participatie, maatschappelijke dienstverlening, inkomen, gezin, onderwijs, vrijetijdsbesteding, werk, wonen en gezondheid). Elk lid van de Vlaamse Regering is dus verantwoordelijk voor de realisatie van deze doelstellingen binnen het kader van zijn of haar beleidsdomeinen, neemt daartoe ook de nodige acties op in dit actieplan en zal hierover rapporteren.
Lees meer over het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2015-2019 op de site van de Vlaamse overheid
Het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024 is beschikbaar op de website over armoedebestrijding van de Vlaamse overheid.