Warm en welvarend Vlaanderen, maar niet voor iedereen?

Het regeerakkoord 2024-2029 van de nieuwe Vlaamse Regering heeft de ambitie om een warm en welvarend Vlaanderen uit te bouwen. Maar geldt dat wel voor iedereen? “We hebben het Vlaamse regeerakkoord gescreend op het vlak van armoedebestrijding voor de prioritaire thema’s werk, inkomen, onderwijs, wonen en vrijetijdsbesteding. We zien helaas een toenemende nadruk op individuele verantwoordelijkheid waarbij er meer en meer voorwaarden komen voor mensen om hun grondrechten te laten gelden. Het regeerakkoord verheft werk en activering terecht tot een cruciale hefboom in de strijd tegen armoede. Maar de sociale bescherming voor wie ziek is of niet kan werken, blijft vaag of onderbelicht”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx. Het Netwerk tegen Armoede nodigt de nieuwe Vlaamse Regering uit om de structurele dialoog met mensen in armoede aan te gaan om armoede écht te herkennen en erkennen. “Samen willen we structurele oplossingen uitwerken om armoede te bestrijden.”

Een menswaardig bestaan is geen luxe!

Over exact een week weten we hoe de kaarten zijn geschud van de regionale, federale en Europese verkiezingen. Het Netwerk tegen Armoede volgt op de voet welk effect de verkiezingsuitslagen kunnen hebben op het leven van gezinnen in armoede. Hun rechten staan immers steeds meer onder druk. De koopkracht aan de onderkant van de samenleving is de voorbije maanden gekelderd, dat hebben recente onderzoeken aangetoond. “We lezen hoeraberichten over de dalende armoedecijfers. Helaas is de realiteit dat vandaag nog steeds een half miljoen Vlamingen in armoede leven, waaronder steeds meer kinderen en jongeren. (bron: Statbel) Dat is een zeer zorgwekkende evolutie. Dak- en thuisloosheid wordt een groeiend probleem. Kortom, een menswaardig bestaan is geen luxe, het is een basisrecht. De menselijkheid van een samenleving kunnen we afmeten aan hoe ze met de meest kwetsbare burgers omgaat”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx.

24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid in '24

Aan de vooravond van heel belangrijke verkiezingen in 2024 heeft het Netwerk tegen Armoede 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid opgesteld. De eisen en aanbevelingen kwamen tot stand in samenwerking met de 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Ze zijn gebaseerd op onze standpunten van de voorbije jaren, die we hebben verdiept via kennisopbouw in de verenigingen en gevoed vanuit de ervaringskennis van mensen in armoede. We gaan met de speerpunten in gesprek met lokale, Vlaamse en federale beleidsmakers.

Collectieve schuldenregling: dat kan menselijk

Op uitnodiging van de Kamer gaf BAPN vorige week haar advies ter verbetering van de collectieve schuldenregeling tijdens een hoorzitting. Naast het inkorten van de looptijd van de procedure, moeten schuldbemiddelaars voorzien in een menswaardig leefgeld. Christophe, ervaringsdeskundige bij het Netwerk tegen Armoede vertelde over zijn eigen ervaringen

Mensen uit armoedeverenigingen gaan in dialoog met minister Lalieux

Op initiatief van BAPN (Belgisch Netwerk Armoedebestrijding) ging federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor armoedebestrijding, op 31 januari 2023 in gesprek met mensen met armoede-ervaring uit Brusselse, Vlaamse en Waalse verenigingen. Ze bespraken de implementatie van het federaal plan tegen armoede en ongelijkheid. Dit plan is essentieel voor de armoedestrijd in België, gezien het richting geeft en de maatregelen omvat voor het beleid op het federaal niveau.

“Zoek zo snel mogelijk hulp en ondersteuning als je in de problemen komt”

Op 23 januari 2023 verscheen er een artikel in Het Nieuwsblad met de titel "OCMW’s hebben geld genoeg, maar te weinig mensen durven het te vragen". Er wordt verwezen naar de non take-up van de energiepremie. Verschillende OCMW's hebben de gekregen energiesteun niet volledig opgebruikt. Ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp van het Vlaams Netwerk tegen Armoede reageert.

Zorgen voor mama legt vinger op wonde van schuldindustrie

In aflevering 3 van het programma ‘Zorgen voor mama’ op 30/5/2022 kregen kijkers een inkijk in de mistoestanden in de schuldindustrie. De inboedel van een gezin in schulden wordt in beslag genomen om daarna twee jaar te verkommeren in een vochtige loods. Vervolgens wordt deze verkocht om een schuld af te lossen van 3.500 euro. De verkoop brengt een schamele 310 euro op, ver onder de werkelijke waarde. Wat voor zin heeft het om mensen met financiële problemen nog verder in de put te duwen door hun spullen in beslag te nemen en die vervolgens voor een habbekrats te verkopen? Het enige wat je hiermee bereikt is dat mensen met een lege bankrekening ook nog eens achterblijven met een lege woning, en heel veel schaamte.

Knack.be publiceerde onze reactie op 2/6/2022 op de opiniepagina's.

Rechten van mensen in armoede steeds meer onder druk

Het Netwerk tegen Armoede blikt jaarlijks terug op de opvallendste ontwikkelingen en trends in de verenigingen waar armen het woord nemen. 33 van de 57 verenigingen in Vlaanderen en Brussel namen deel aan de bevraging over 2021. Het was opnieuw een uitdagend jaar. Ook in 2021 bleven de hulpvragen pieken bij de verenigingen, en die waren al veel hoger in 2020. Voor 2021 zegt nog eens de helft van de respondenten meer hulpvragen te krijgen. De vragen gingen vooral over de coronacrisis, noodhulp, psychische hulpverlening, huisvesting, energie … Gelukkig konden de verenigingen hun deuren terug meer openen en werkten ze ook meer outreachend. Mensen in armoede maakten zich het meeste zorgen over hun huisvesting, energiefactuur, gebrek aan inkomen, eenzaamheid en bereikbaarheid van (online) diensten.

Structurele verankering van uitgebreid sociaal energietarief dringt zich op

Eind 2021-begin 2022 zijn de energieprijzen enorm gestegen. Gas en elektriciteit zijn basisbehoeften, maar steeds meer gezinnen kunnen hun energiefactuur niet of nauwelijks betalen. Tot en met 31/3 is er een uitbreiding van het sociaal tarief voorzien voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming. Daarna dreigen serieuze problemen. Een structurele verankering van het uitgebreid sociaal energietarief dringt zich op.

Nieuw jaar, nieuwe regels: deze 4 maatregelen kunnen mensen in armoede voelen in hun portemonnee

Algemeen coördinator Heidi Degerickx had het op 2/1/2022 in De Ochtend op Radio 1 over wat er verandert vanaf 1 januari 2022. Sommige wijzigingen zullen mensen in armoede hard treffen.

Vanaf 1 januari 2022 twee jaar uitsluiting van aanvullende ziekteverzekering voor wie lidgeld ziekenfonds niet betaalt

Vanaf 1 januari 2022 zorgt een wijziging binnen de wetgeving van de mutualiteiten ervoor dat leden maar liefst 2 jaar lang kunnen worden geschorst in 2022 en 2023 voor een recht op aanvullende verzekering, zoals een tand- of hospitalisatieverzekering. Dat gebeurt als ze sinds 2019 geen aanvullende bijdrage (lidgeld) hebben betaald voor de voorbije 24 en 36 maanden. De impact is gigantisch. “De maatregel treft het hele gezin, ook kinderen ten laste. Tandzorg, een beugel, (dag)opname in het ziekenhuis en voor- en nazorg, een specialist raadplegen, een bril … voor deze zorgen zal enkel nog wettelijke minimum terugbetaald worden door hun huidige ziekenfonds. Het is een onrechtvaardige maatregel die voor zwarte sneeuw kan zorgen in kwetsbare gezinnen, met zware gezondheidsproblemen en schrijnende toestanden tot gevolg”, aldus Heidi Degerickx, algemeen coördinator van het Vlaams Netwerk tegen Armoede.

Zorg ook voor mensen in armoede voor een menswaardige uitvaart

Zanger Tom Helsen heeft een inzamelactie opgestart om een kennis te helpen met de kosten van de begrafenisfactuur van haar partner. Daarmee wou hij vermijden dat ze opnieuw in armoede zou belanden. Dit initiatief stelt aan de kaak dat mensen in armoede vaak geen of weinig geld hebben voor begrafeniskosten. Mensen in armoede verdienen ook een menswaardige uitvaart. Algemeen coördinator Heidi Degerickx reageerde in Het Journaal Laat op één op 15/11/2021.

Acties van armoedenetwerken op 17 oktober over heel het land vragen aandacht voor groeiende armoedeproblematiek

Op 17 oktober, de Werelddag van Verzet tegen Armoede, stellen de regionale netwerken
armoedebestrijding verenigd binnen het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) het onrecht aan de kaak dat armoede nog steeds is Volgens de laatste armoedecijfers leven in België maar liefst bijna 2 miljoen mensen in armoede of lopen zij een zeer groot armoederisico (18.9% van de ganse bevolking). Dit cijfer houdt nog geen rekening met de impact van de coronacrisis en de overstromingen in juli. Deze crisissen hebben net mensen in armoede het hardst getroffen. De grootste oversterfte door het coronavirus was bij mensen in armoede. Werknemers in precaire jobs waren het minst goed beschermd door de sociale zekerheid, door de grote stijging van de uitgaven voor basisgoederen (voeding, elektriciteit, gas,…) raakten vooral zij in de problemen om hun facturen en huur te betalen. De overstromingen hebben vooral lelijk huisgehouden in de wijken waar mensen in armoede leven. Dit hoeft ons niet te verbazen. Zij wonen immers in goedkope huurhuizen die vaak in minder goede staat zijn en zich bevinden in de wijken die het minst goed gelegen zijn.

Tien jaar CEBUD: Een menswaardig inkomen voor iedereen

Op 14 oktober 2021 vierde CEBUD zijn tiende verjaardag met een feestelijke studiedag. Ze stonden plenair stil bij het belang van een menswaardig inkomen voor iedereen en doken in de namiddag in sociaal werkpraktijken van de toekomst. Het Netwerk tegen Armoede nam deel aan de studiedag, zowel aan het panelgesprek in de voormiddag als een workshop in de namiddag.

Teken samen met mensen in armoede de krijtlijnen uit. Maak ruimte voor échte participatie

De Werelddag van Verzet tegen Armoede vindt jaarlijks plaats op 17 oktober. Het is dé gelegenheid bij uitstek om wereldwijd de armoedeproblematiek onder de aandacht te brengen. Het Netwerk tegen Armoede koos dit jaar het ‘recht op maatschappelijke participatie’ als centraal thema. Mensen in armoede hebben vaak met uitsluiting te maken. Dat is tijdens de coronacrisis nog meer op scherp gesteld doordat afstandsonderwijs vaak niet lukte, door een krappe behuizing tijdens de lockdown, door hogere prijzen voor basisproducten ... Mensen in armoede willen gewoon mens kunnen zijn, ze willen graag ergens deel van uitmaken, zichzelf kunnen zijn en ontwikkelen … kortom deel uitmaken van de samenleving. Ze willen gezien en gehoord worden en de armoedecirkel doorbreken.
Het Netwerk tegen Armoede lanceerde de campagne rond 17/10 op maandag 11/10/2021.

Zorg voor betere voorwaarden voor schoolboeken kwetsbare leerlingen

‘Als je op een zwarte lijst staat, krijg je je schoolboeken niet. We roepen al jaren om het systeem te veran­deren, en onderhandelen over betere voorwaarden voor kwetsbare ouders. Maar er is geen interesse om daar iets aan te doen’, aldus Colette Victor van vzw Krijt in De Standaard van 22/9/2021.

BAPN roept federale regering op zo snel mogelijk werk te maken van ambitieus federaal plan armoedebestrijding

Anderhalf jaar na het begin van de coronacrisis en bijna een jaar na de vorming van de federale regering, is er nog steeds geen federale langetermijnstrategie voor armoedebestrijding. De volgende verkiezingen zijn gepland voor mei 2024. Dit betekent dat deze federale regering nog maar de helft van deze legislatuur de tijd heeft om een structureel armoedebeleid te voeren, op voorwaarde dat ze nu de nodige stappen voor de uitwerking ervan zet. De netwerken armoedebestrijding verenigd binnen BAPN dringen erop aan dat de federale regering een prioriteit maakt van een ambitieus en participatief plan armoedebestrijding dat vertrekt vanuit de noden en ervaringen van mensen in armoede zelf.

Sociaal tarief voor mobiele telefoon en internet binnenkort automatisch toegekend?

Ombudsman voor de Telecomsector Luc Tuerlinckx stelde op 26/3/2021 bij De Inspecteur op Radio 2 zijn jaarverslag voor. Daarin stelt hij voor om het sociaal tarief voor telefoon en internet te moderniseren. De tarieven moeten uitgebreid worden en het sociaal tarief zou ook automatisch moeten worden toegekend. Ook het Netwerk tegen Armoede is voorstander van automatische toekenning.

Beroep aantekenen voor zorgbudget? Dat is dan 75 euro

Open brief Vlaams ABVV, ACLVB, ACV, Beweging.net, Decenniumdoelen, Netwerk tegen Armoede, Steunpunt Mens en Samenleving, Welzijnszorg en Zorgkas Socialistische Mutualiteiten.

Binnenkort moeten Vlamingen die beroep aantekenen tegen beslissingen in hun zorgbudget daar 75 euro voor neertellen. Dat besliste de Vlaams Regering afgelopen vrijdag op de Ministerraad, tegen verschillende adviezen in. Het zorgbudget is een maandelijkse tegemoetkoming voor mensen die veel zorg nodig hebben. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met ernstige gezondheidsproblemen of een handicap.

Hoge schoolkosten horen geen #StreepDoorJeRekening te zijn

Eén op vijf jongeren in Vlaanderen groeit op in armoede, met een inkomen van minder dan 60% van het mediaaninkomen. Scholen en leraren proberen om jongeren een goede opleiding te geven met altijd maar minder middelen en tijd. Toch zijn leerlingen vaak het kind van de rekening. De Corona-periode heeft bij veel ouders en opvoeders hard gewogen Deze periode heeft ook gezorgd voor geldproblemen bij veel mensen. Het verlagen van de schoolkosten in het secundair onderwijs is daarom nog belangrijker dan ervoor. Tijd voor actie!

Uitstel meer humane invordering schulden mag geen afstel worden

Het Netwerk tegen Armoede reageert teleurgesteld op het uitstel van het wetsvoorstel dat uitwassen van de schuldindustrie aan banden moest leggen en beperkingen invoert voor inningskosten en meer financiële ademruimte moet geven aan mensen met betalingsproblemen. Het voorstel werd eerder unaniem goedgekeurd door de bevoegde commissie. Na die goedkeuring is de lobbymachine om het wetsvoorstel alsnog af te zwakken of te kelderen, in gang geeschoten. Uiteindelijk is het wetsvoorstel eerst voor advies doorgestuurd naar de Raad van State bij de voltallige zitting in De Kamer. Netwerk tegen Armoede rekent erop dat uitstel geen afstel wordt, want met deze wet zouden belangrijke stappen vooruit gezet worden in de aanpak van de schuldindustrie.

Lange wachttijden schuldbemiddeling kunnen schuldensneeuwbal in gang zetten

Diensten schuldbemiddeling van Ocmw's kennen soms lange wachttijden. Een groot probleem voor mensen die met schulden kampen.

Fiscus duwt mensen nog dieper de put in door blinde schuldinvordering

Mensen die door tijdelijke of structurele financiële problemen er niet in slagen om hun belastingen tijdig te betalen, worden door de fiscus nog dieper in de put geduwd, zo blijkt uit een rapport van de Federale Ombudsman.