Armoedeorganisaties vragen prioriteit voor leerlingen met leerachterstand bij heropstart scholen

Armoedeorganisaties (Netwerk tegen Armoede, Uit de Marge, Welzijnszorg, Welzijnsschakels, ATD Vierde Wereld, Samenlevingsopbouw), samen met Vluchtelingenwerk Vlaanderen, reageren verbijsterd op verklaringen van de minister in het Vlaams Parlement. Afstandsleren is lang niet het succesverhaal dat minister Weyts er nu van probeert te maken. Wij vragen dringend dat bij de heropstart van scholen prioriteit gegeven wordt aan kwetsbare leerlingen. Anders dreigen duizenden leerlingen definitief af te haken.

Wat met kosten voor (geannuleerde) buitenschoolse activiteiten?

Veel buitenschoolse activiteiten, ook duurdere meerdaagse uitstappen, worden nu geannuleerd. Vaak is daarvoor al betaald of komt dit op de schoolfactuur terecht. Hoe moet je daarmee omgaan als ouder? Welke kosten moet je al of niet betalen en voor welke heb je recht op terugbetaling.

Netwerk tegen Armoede zocht het samen met de andere partners binnen Stos uit.

Hier vindt u een overzicht.

Start niet met pre-teaching als een pak leerlingen uit de boot dreigt te vallen

Pre-teaching dreigt voor een pak leerlingen uit te draaien op een mislukking. 10.000 laptops zouden er tegen maandag verdeeld worden onder kwetsbare gezinnen. In het beste geval zullen ze pas over enkele weken op hun bestemming zijn. Bovendien geven scholen zelf aan dat er voor het secundair onderwijs alleen al minstens 18.500 moeten zijn om alle noden te lenigen. Voor Netwerk tegen Armoede is het duidelijk. Scholen noch gezinnen zijn klaar voor pre-teaching. En de gezinnen in armoede, vluchtelingen, jongeren in kwetsbare situaties… al helemaal niet. En laat dat nu net de groep zijn, de leerlingen met zogenaamde ‘lage sociaal-economische status’ (SES), die in ‘normale’ omstandigheden al het grootste slachtoffer is van de ongelijkheid in ons onderwijs. Daarom pleiten wij samen met de andere armoedeorganisaties voor uitstel van pre-teaching via afstandsonderwijs en de uitrol van alternatieven, zoals gericht lesaanbod op school voor kleinere groepen leerlingen.

Geef kwetsbare leerlingen na de paasvakantie ondersteuning op school

Als de scholen ook na de paasvakantie dicht blijven, dreigt de onderwijskloof tussen leerlingen onoverbrugbaar te worden. Zeker als er ondertussen ook nieuwe leerstof aangereikt wordt. Daarom pleiten Netwerk tegen Armoede, Welzijnszorg, Welzijnsschakels, ATD Vierde Wereld en Samenlevingsopbouw voor maximale ondersteuning op de school zelf voor leerlingen die dat nodig hebben.

Gelijke onderwijskansen bij coronamaatregelen

Door de Coronamaatregelen worden scholen plots met bijzonder veel uitdagingen geconfronteerd. Natuurlijk moeten eindtermen of diploma’s niet op 3 weken behaald worden. Een opschorting van lessen is voor de slaagkansen van de meeste leerlingen daarom ook geen catastrofe. Maar denken we ook nu aan gezinnen in armoede? Zodat de ongelijkheidskloof niet nog groter wordt?
We zien alvast allerlei mooie initiatieven ontstaan in en rond scholen, op vlak van internetabonnementen, beleid… Die goede praktijken proberen we te bundelen ter inspiratie.

Vooroordelen vergroten onderwijskloof

Vooroordelen duwen kansarme leerlingen vaak ten onrechte in TSO- of BSO-richtingen, terwijl hun capaciteiten daar niet altijd bij aansluiten. Dat blijkt uit onderzoek van de VUB. Het is jammer dat de minister van Onderwijs die realiteit niet wil onderkennen. Guy Malfait van onze landelijke vereniging ATD Vierde Wereld schreef een reactie.

Spots op gelijke onderwijskansen

De Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) boog zich, op vraag van de vorige minister van Onderwijs (Hilde Crevits) over de vraag: hoe komen we tot een krachtig beleid voor gelijke onderwijskansen (GOK-beleid)? Het GOK-decreet bestaat al bijna 20 jaar, maar toch blijft de ongelijkheidskloof in ons onderwijs groot. Wat is er nodig om hier de langverwachte en broodnodige stappen vooruit te zetten?

Maak je sterk tegen armoede op school

Een grote groep leerlingen uit gezinnen met laag inkomen ziet zijn onderwijskansen beperkt door financiële tekorten. Hun ouders hebben moeite om de schoolfactuur te betalen. Zelf voelen ze zich vaak uitgesloten: omdat ze niet de richting kunnen volgen waar hun talent en passie ligt, omdat ze soms moeten afhaken voor schooluitstappen of omdat ze het schooljaar moeten starten zonder het nodige lesmateriaal. De financiële en sociale drempels duiken voortdurend op in de klas en dat is onaanvaardbaar. Daarom werkten mensen in armoede zelf een handleiding uit over hoe een school de kosten binnen de perken kan houden én hoe je als directie en leerkrachtenteam op een open en respectvolle manier met kwetsbare gezinnen kunt communiceren.

Mo*Talk: Hoe dichten we de onderwijskloof

Op 4 december was collega Nele Schroyen te gast bij deBuren voor een MO*talk over onderwijsongelijkheid. Ook te gast waren de Nederlandse onderzoeksjournaliste Anja Vink en Open-VLD politica Sihame El Kaouakibi. Gespreksleider Gie Goris leidde het thema in, dat niet toevallig brandend actueel was; de PISA-resultaten (een onderzoek dat om de drie jaar peilt naar de vaardigheden van 15-jarigen) waren immers hét nieuws van de dag – en die waren opnieuw niet fraai, vooral als we kijken naar de link tussen sociaal-economische status en prestaties.

Armoedebarometer kleurt donkerrood

Alle armoedecijfers staan op rood in Vlaanderen en dat is zonder meer alarmerend, zeker wanneer deze regering het armoedeprobleem onder mat lijkt te willen schuiven. De Vlaamse armoedecijfers blijven hangen op 10,4%, en dit na zoveel jaren armoedebeleid; de kinderarmoede steeg tot 15%; het aantal leefloners blijft stijgen tot meer dan 41.000 Vlamingen; de wachtlijst voor sociale woningen blijft aangroeien tot 154.000 wachtenden; de voedselbanken breken alle records: 160.000 mensen vroegen een voedselpakket; meer dan 680.000 Vlamingen leven vandaag in armoede; de uitstroom zonder diploma stijgt opnieuw; de klachten inzake discriminatie en racisme blijven stijgen; de leefkosten (voor energie, openbaar vervoer, …) blijven stijgen;

Commissie geeft duidelijke richtlijnen voor samenwerking tussen scholen en boekenleveranciers

Na een klacht van het Netwerk tegen Armoede heeft de Commissie Zorgvuldig Bestuur duidelijke richtlijnen uitgevaardigd voor de samenwerking tussen scholen en boekenleveranciers. Die moeten er voor zorgen dat geen enkel kind het schooljaar moet starten zonder de nodige boeken en het nodige schoolmateriaal, ongeacht de financiële situatie van de ouders.

Indra, alleenstaande moeder van drie: "Schoolkosten bezorgen mij soms slapeloze nachten

“Ik lig er soms nachten wakker van, van die schoolfacturen.” Dat zegt Indra uit Erpe-Mere, werkende alleenstaande moeder van drie kinderen. “Het zijn natuurlijk niet de enige facturen die ik op mijn bord krijg, maar het zijn wel de facturen die je absoluut niet wil laten liggen. Je kinderen gaan toch voor?”

Jongeren doen voorstellen voor toegankelijker CLB

Jongeren in armoede kijken niet alleen aan tegen hoe schoolkosten. Ze ondervinden nog heel wat andere drempels. Ze voelen zich vaak slecht op school, worden sociaal geïsoleerd en zijn vaker dan gemiddeld het slachtoffer van pestgedrag. Normaal gezien zou je dan bij het CLB van je school terecht moeten kunnen. “Maar vaak botsen jongeren ook daar op een muur”, zegt Jurgen van JongGentinActie, de jongerenwerking van onze drie Gentse verenigingen waar armen het woord nemen (Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen, De Zuidpoort en Sivi).

Katja, moeder van twee: "Tweedehandsboeken staan in een verborgen hoekje op de site

Katja heeft twee kinderen. Haar oudste dochter Mandy zet nu haar eerste stappen in het middelbaar onderwijs. “Ze wil dierenverzorging doen. Voor de schoolboeken heb ik alvast een factuur gekregen van €133,80, exclusief turnkleren en overall. En welke bijkomende kosten er tijdens het schooljaar nog gaan bijkomen, daar heb ik het raden naar. Wat ik wel al weet, is dat ik vier facturen per schooljaar mag verwachten. Ik ben nu al begonnen met geld opzij zetten. Ik wil niet voor onaangename verrassingen komen te staan.”

Peter, alleenstaande papa: "Je weet waar de schoolrekening begint, maar niet waar ze eindigt."

De richting van zijn dromen was het. “En dat is ze nog altijd zegt”, zegt Peter, alleenstaande vader. Zijn zoon Brian zit nu in het derde jaar Publiciteit en etalage. Hij leert er etalages maken, decors bouwen. De jongen kan er al zijn creativiteit in kwijt. “Bryan heeft het niet altijd gemakkelijk gehad op school, maar in deze richting kan hij zich echt uitleven. Ik ben heel trots op hem.” Dat betekent echter niet dat alles vanzelf gaat nu. De schoolkosten blijven als een schaduw over de schoolcarrière van Brian hangen.

Rasha, brugfiguur: "Ouders moeten voor 1 september weten wat een schooljaar hen zal kosten

“Je houdt het niet voor mogelijk hoeveel kopbrekens de schoolfactuur gezinnen bezorgt. En niet alleen de kosten op zich, die inderdaad vaak te hoog zijn om in één keer te betalen, maar ook de onduidelijkheid over wat men wanneer moet betalen. Een school zou toch voor 1 september aan ouders moeten kunnen vertellen wat een schooljaar hen zal kosten. Dat zou al veel stress en onzekerheid wegnemen. Maar dan nog blijft de betaalbaarheid een groot probleem.”

Sofie Vercoutere, directrice Atheneum Gentbrugge: "Maximumfactuur krijgt veel steun bij ouders, met of zonder financiële problemen

Waar in de politiek de dooddoeners vaak vooraf al klaar liggen om een maximumfactuur in het secundair onderwijs af te schieten, passen ze die in het Atheneum van Gentbrugge al jaren toe. “Mijn voorganger heeft die ingevoerd”, legt directrice Sofie Vercoutere uit. “Maar ik steun ze volmondig. We hebben hier wel wat leerlingen uit gezinnen die het niet breed hebben, maar zij moeten en zullen aan alle activiteiten meedoen, binnen- en buitenschools. En wij staan er ook op dat elke leerling van bij het begin van het schooljaar over alle lesmateriaal beschikt. Dat lukt, en wij hebben maar weinig onbetaalde facturen. Net dankzij de maximumfactuur. Die daagt ons uit om creatief te zijn.”

Armoedebestrijding wordt vooral een strijd tegen mensen in armoede

Het Netwerk tegen Armoede kan niet anders dan teleurgesteld zijn over het regeerakkoord dat N-VA, Open VLD en CD&V na lange onderhandelingen afklopten. Armoedebestrijding lijkt verworden tot een strijd tegen mensen in armoede.

#elktalent: 16 september is Boekencheckdag!

Armoede-organisaties en onderwijskoepels roepen vandaag, 16 september, leerkrachten en schoolbesturen in het secundair onderwijs op om deel te nemen aan de Boekencheckdag. Ze kunnen op www.boekencheck.be melden hoeveel leerlingen in hun klas geen ...

Automatische toekenning schooltoelage is positief, maar bedrag blijft ontoereikend

Vanaf september wordt de schooltoelage, een financiële tegemoetkoming voor schoolgaande kinderen, automatisch toegekend als onderdeel van het groeipakket, de vroegere kinderbijslag. Het Netwerk tegen Armoede was al langer vragende partij voor die ...

Schooltoelage terugvorderen helpt niet tegen spijbelen

Schooltoelagen mogen niet gekoppeld worden aan aanwezigheden/spijbelen. We begrijpen heel goed dat er een heel systeem aan voorafgaat van ‚'problematische afwezigheden‚'. Maar net als de Vlaamse ombudsman geloven we niet in deze maatregel. Sch ...

Geen enkele reden om maximumfactuur in secundair onderwijs nog langer uit te stellen

De Studiekostenmonitor die de Vlaamse regering liet uitvoeren voor het secundair onderwijs slaat nagels met koppen. Gemiddeld betalen ouders in de eerste graad een factuur van €945,50, los van het vervoer. Vervoerskosten doen de schoolfactuur tot r ...

Samen tegen Onbetaalde Schoolfacturen

Op 14 maart kregen de projectmedewerkers van 'Samen tegen Onbetaalde Schoolfacturen' de kans om in dialoog te gaan over het project met de volksvertegenwoordigers in de commissie onderwijs van het Vlaams Parlement. Eerst stelden ze het project voor, ...

12 maart: Kinderen zonder wettig verblijf - Dialoogmoment met onderwijs

Niet alle kinderen krijgen dezelfde kansen op school. Enkele Brusselse ouders zonder wettig verblijf gaan hier graag over in dialoog. Hun bekommernis: ervoor zorgen dat de maatschappelijke uitsluiting waar ze dagelijks mee geconfronteerd worden, ...

Vandaag zitten leerlingen nog altijd zonder schoolboeken in de klas

Half januari zitten op heel wat scholen nog altijd leerlingen in de klas zonder schoolboeken. Reden? Hun ouders slagen er niet in om de schoolfactuur te betalen of zitten nog met schulden van voorgaande schooljaren. Een pak ouders slaagt er niet in ...

Lezen is leuk: Rugzak en leesmaatjes

De Rugzak/Leesmaatjes is een project van kinderwerking Fabota (binnen onze vereniging Buurtwerk 't Lampeke) rond leesplezier en taalstimulering en situeert zich (hoofdzakelijk) tijdens de schoolvakanties. Kinderen uit kans- en taalarme gezinnen en/of anderstalige gezinnen lopen tijdens schoolvakanties heel veel achterstand op, op het vlak van het Nederlands (zomerverlies). Dit beïnvloedt hun schoolcarrière. Het project is op te splitsen in twee onderdelen. De rugzak is er voor kinderen die in de zomermaanden naar het buitenland trekken, bijvoorbeeld om familie te bezoeken. De leesmaatjes zorgen ervoor dat kinderen ook in zomer leesplezier kunnen ervaren.

Samenwerken: leidraad voor het opzetten en onderhouden van samenwerking

Hoe zet je als vereniging waar armen het woord nemen en/of als Welzijnsschakel een samenwerking op met een externe partner, en in het bijzonder met een onderwijspartner zoals een Centrum voor Basiseducatie. Netwerk tegen Armoede en Welzijnsschakels deden de oefening met de Centra voor Basiseducatie en VOCVO. Samenwerking heeft een grote meerwaarde voor alle partners in het project. In dit dossier bestuderen we hoe we die samenwerking duurzaam en productief maken.

Het ideale CLB volgens Netwerk tegen Armoede

Op basis van recente dossiers van vier verenigingen waar armen het woord nemen en het overleg onderwijs van het Netwerk tegen Armoede ontstaan de contouren van een ideaal CLB.

De vier dossiers zijn :

• ‘Dossier CLB: Van wantrouwen naar dialoog.’ Van Recht-Op, Anwterpen (2009).
• ‘Ouder, je bent het en blijft het. Onderwijs en ouderbetrokkenheid : aanzet tot
  praktijk voor scholen, brugfiguren, CLB en gezinsbetrokken welzijnsdiensten.’ Van De
  Zuidpoort, Gent (2009).
• ‘Ouders in armoede en het CLB. Een andere kijk.’ Van Vierdewereldgroep Mensen
  voor mensen, Aalst (2014).
• ‘Kansarmoede en Onderwijs. Beleidsdossier : Sociale dienst of Cel
  Schoolmaatschappelijk werk.’ Van Vrienden van het Huizeke, Brussel (2014).

Uit de dossiers en het overleg blijkt dat ouders in armoede het CLB een centralere rol willen geven, als brug tussen leerlingen, ouders en leerkrachten/directies. Een 15-tal aandachtspunten onderstrepen dit ideaal.

Download hier het dossier van Netwerk tegen Armoede.

Leerkansen: formeel en informeel leren als hefboom in verenigingen waar armen het woord nemen en welzijnsschakels

In het voorjaar 2007 hebben verenigingen waar armen het woord nemen de samenwerking met de Centra voor Basiseducatie (CBE) bediscussieerd. Dit resulteerde in een oplijsting van de drempels die mensen in armoede ervaren om naar de CBE te stappen, maar ook drempels die het moeilijk maken om lessen te blijven volgen. In het najaar 2007 is op basis van deze lijst een dialoog aangegaan met de CBE: per drempel werd bekeken “wie” daaraan “wat” kan doen. Wat kan een vereniging waar armen het woord nemen doen? Wat kunnen de CBE doen? Maar ook wat kan de minister van Onderwijs doen?

Ouders in armoede en het CLB. Een andere kijk.

Vierdewereldgroep Mensen voor Mensen uit Aalst stelde vast dat veel kwetsbare ouders moeilijk tot een positief contact kwamen met het CLB. De ouders uit de werkgroep onderwijs gingen hierrond aan de slag. Wat zijn de drempels richting CLB? Waar loopt het fout? Hoe kun je als CLB een vertrouwensband opbouwen met leerlingen en ouders? Het werd een handleiding met 40 concrete tips over hoe het ideale CLB zou kunnen werken.

Download hier het dossier.