Open nieuwjaarsbrief aan de Vlaamse Regering voor 2024

Beste Vlaamse Regering, 2024 wordt een topjaar voor u en de Vlaamse politiek. Een heel jaar campagne voeren, eerst voor de Vlaamse en nadien voor de lokale verkiezingen. U moet wel in topconditie zijn met zo’n druk en belangrijk jaar voor de boeg om Vlaanderen te laten excelleren. Een uitgebreid feestdiner zal daar zeker bij helpen. Helaas is dergelijk feestdiner steeds minder weggelegd voor financieel kwetsbare gezinnen. Met de sprankelende Mateus die u serveert (het Mattheuseffect, weet u wel), geeft u steeds meer aan hen die al veel hebben, en neemt u steeds meer af van hen die sowieso al niet rijkelijk bediend zijn. Ook al denkt u het tegendeel. De ‘tafelschuimers’ moet u niet aan de onderkant van de maatschappij zoeken. Daar troosten ze zich met de kruimels die van uw tafel vallen.

t'Hope wint Federale Prijs Armoedebestrijding 2023

Het project VINGER AAN DE POLS van de vereniging 't Hope in Roeselare wint de Federale Prijs Armoedebestrijding 2023 van de POD Maatschappelijke Integratie. Het project is ontstaan vanuit een bevraging van mensen met armoede-ervaringen naar hun algemeen welbevinden. Uit de gesprekken hebben ze een collectieve nood aan een meer toegankelijke gezondheidszorg in de ruime regio Roeselare gedetecteerd. Vervoersarmoede is daarbij een heel belangrijk aspect. Het project heeft op 21/11/2023 een cheque van 10.000 euro ontvangen van federaal minister voor armoedebestrijding Karine Lalieux.

24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid in '24

Aan de vooravond van heel belangrijke verkiezingen in 2024 heeft het Netwerk tegen Armoede 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid opgesteld. De eisen en aanbevelingen kwamen tot stand in samenwerking met de 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Ze zijn gebaseerd op onze standpunten van de voorbije jaren, die we hebben verdiept via kennisopbouw in de verenigingen en gevoed vanuit de ervaringskennis van mensen in armoede. We gaan met de speerpunten in gesprek met lokale, Vlaamse en federale beleidsmakers.

Mensen uit armoedeverenigingen gaan in dialoog met minister Lalieux

Op initiatief van BAPN (Belgisch Netwerk Armoedebestrijding) ging federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor armoedebestrijding, op 31 januari 2023 in gesprek met mensen met armoede-ervaring uit Brusselse, Vlaamse en Waalse verenigingen. Ze bespraken de implementatie van het federaal plan tegen armoede en ongelijkheid. Dit plan is essentieel voor de armoedestrijd in België, gezien het richting geeft en de maatregelen omvat voor het beleid op het federaal niveau.

Spoorvisie zoekt centen

Wordt het spoor de ruggengraat van de Belgische duurzame mobiliteit? De Spoorvisie 2040 én de nieuwe beheersovereenkomsten met spoorwegmaatschappij NMBS en spoornetbeheerder Infrabel beloven een radicale heropwaardering van het spoorvervoer. Vorige week vrijdag kreeg ook het goederenvervoersplan groen licht, na aandringen van vakbonden, werkgeversorganisaties als VOKA en de havenbedrijven. Tegen 2030 moet het goederenvervoer verdubbelen.

Fietsersbond en Netwerk tegen Armoede fietsen in tandem tegen vervoersarmoede

De Fietsersbond en het Netwerk tegen Armoede gaven op 15 september 2022 de aftrap van de solidaire fietscampagne Bike for Life bij de start van de Week van de Mobiliteit. Maar liefst 392.000 Vlaamse gezinnen hebben geen fiets in huis. 8% van de Vlamingen heeft geen toegang tot een vervoermiddel. Tijdens Bike for Life sponsoren werkgevers de fietsritten van hun personeel van 3 tot en met 31 oktober. De opbrengst gaat naar het project ‘Een fiets voor iedereen’ waarmee de Fietsersbond en het Netwerk tegen Armoede mensen in vervoersarmoede op weg helpen met een fiets.

Rechten van mensen in armoede steeds meer onder druk

Het Netwerk tegen Armoede blikt jaarlijks terug op de opvallendste ontwikkelingen en trends in de verenigingen waar armen het woord nemen. 33 van de 57 verenigingen in Vlaanderen en Brussel namen deel aan de bevraging over 2021. Het was opnieuw een uitdagend jaar. Ook in 2021 bleven de hulpvragen pieken bij de verenigingen, en die waren al veel hoger in 2020. Voor 2021 zegt nog eens de helft van de respondenten meer hulpvragen te krijgen. De vragen gingen vooral over de coronacrisis, noodhulp, psychische hulpverlening, huisvesting, energie … Gelukkig konden de verenigingen hun deuren terug meer openen en werkten ze ook meer outreachend. Mensen in armoede maakten zich het meeste zorgen over hun huisvesting, energiefactuur, gebrek aan inkomen, eenzaamheid en bereikbaarheid van (online) diensten.

Acties van armoedenetwerken op 17 oktober over heel het land vragen aandacht voor groeiende armoedeproblematiek

Op 17 oktober, de Werelddag van Verzet tegen Armoede, stellen de regionale netwerken
armoedebestrijding verenigd binnen het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) het onrecht aan de kaak dat armoede nog steeds is Volgens de laatste armoedecijfers leven in België maar liefst bijna 2 miljoen mensen in armoede of lopen zij een zeer groot armoederisico (18.9% van de ganse bevolking). Dit cijfer houdt nog geen rekening met de impact van de coronacrisis en de overstromingen in juli. Deze crisissen hebben net mensen in armoede het hardst getroffen. De grootste oversterfte door het coronavirus was bij mensen in armoede. Werknemers in precaire jobs waren het minst goed beschermd door de sociale zekerheid, door de grote stijging van de uitgaven voor basisgoederen (voeding, elektriciteit, gas,…) raakten vooral zij in de problemen om hun facturen en huur te betalen. De overstromingen hebben vooral lelijk huisgehouden in de wijken waar mensen in armoede leven. Dit hoeft ons niet te verbazen. Zij wonen immers in goedkope huurhuizen die vaak in minder goede staat zijn en zich bevinden in de wijken die het minst goed gelegen zijn.

Teken samen met mensen in armoede de krijtlijnen uit. Maak ruimte voor échte participatie

De Werelddag van Verzet tegen Armoede vindt jaarlijks plaats op 17 oktober. Het is dé gelegenheid bij uitstek om wereldwijd de armoedeproblematiek onder de aandacht te brengen. Het Netwerk tegen Armoede koos dit jaar het ‘recht op maatschappelijke participatie’ als centraal thema. Mensen in armoede hebben vaak met uitsluiting te maken. Dat is tijdens de coronacrisis nog meer op scherp gesteld doordat afstandsonderwijs vaak niet lukte, door een krappe behuizing tijdens de lockdown, door hogere prijzen voor basisproducten ... Mensen in armoede willen gewoon mens kunnen zijn, ze willen graag ergens deel van uitmaken, zichzelf kunnen zijn en ontwikkelen … kortom deel uitmaken van de samenleving. Ze willen gezien en gehoord worden en de armoedecirkel doorbreken.
Het Netwerk tegen Armoede lanceerde de campagne rond 17/10 op maandag 11/10/2021.

Nieuw Vlaams Actieplan Armoedebestrijding gemiste kans voor effectieve en structurele aanpak van armoede

De Vlaamse Regering heeft op 25 september 2020 het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024 (VAPA) goedgekeurd. Het Netwerk tegen Armoede is tevreden dat er werk is gemaakt van een VAPA, ondanks de coronacrisis. In volle crisis mensen in armoede betrekken is geen evidente opgave maar doet geen afbreuk aan het belang van een participatief beleid. “Dit actieplan stelt  teleur: er is weinig te merken van structurele maatregelen die een reëel verschil kunnen maken”, aldus waarnemend algemeen coördinator Nicolas Van Praet. “Omgekeerd valt in tal van acties de nadruk op de individuele verantwoordelijkheid van mensen op. We willen nu al aangeven dat er méér zal nodig zijn voor een VAPA dat die naam waardig is.” 

Lage emissiezone heeft negatieve sociale impact zonder investeringen in openbaar vervoer

De lage emissiezones duiken in steeds sneller tempo op in Vlaanderen. Antwerpen, Brussel en Gent zijn ermee gestart en kloppen zich op de borst over wat een voorbeeld moet worden van geslaagd milieubeleid. Het beleid moet volwaardige alternatieven aanbieden voor mensen die, noodgedwongen, een beroep moeten doen op een oudere, vervuilende wagen.

Klimaatbeleid kan niet zonder sociaal beleid

Klimaatbeleid zal sociaal zijn of zal niet zijn. Dat blijkt uit het 10de Tweejaarlijks Verslag van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting. Het verslag focuste deze keer op de sociale impact van het klimaatbeleid. Een terechte zorg, want terwijl mensen met een laag inkomen (vaak noodgedwongen) een kleine econlogische voetafdruk laten optekenen, dreigen ze wel de rekening te krijgen van een klimaatbeleid zonder sociale component. Denk maar aan de lage emissiezones of de koolstoftaks waar meer en meer over gesproken wordt. Mensen in armoede worden veel harder getroffen door dergelijke maatregelen, terwijl zij lang niet de grootste broeikasgasuitstoters zijn. Nochtans is een sociaal klimaatbeleid perfect mogelijk.

Lage emissiezone zonder alternatief vergroot vervoersarmoede

Het Netwerk tegen Armoede maakt zich zorgen over de lage emissiezones in Brussel, Gent en Antwerpen. Dergelijke maatregelen dreigen de vervoersarmoede te vergroten en de mobiliteitskloof tussen rijk en arm verder uit te diepen.

Netwerk tegen Armoede op stage in het Vlaams Parlement

Op 5 en 13/12/2023 waren we met een aantal beleidscollega's te gast in het Vlaams Parlement om kennis te maken met een aantal parlementsleden en de werking van het parlement. We wisselden uit over thema's die een link hebben met armoede. Armoede manifesteert zich vaak op verschillende levensdomeinen tegelijk en komt nooit alleen. Daarom is het belangrijk om ook beleidsmakers op die verschillende domeinen inzicht te geven om armoede structureel aan te pakken. Het waren twee inspirerende dagen met een aantal interessante debatten, zoals over de digitalisering van het statiegeld of de basisbereikbaarheid van het openbaar vervoer van De Lijn. We legden er ook onze 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid voor uit ons memorandum voor de verkiezingen 2024.