Acht oplossingen om het dienstenchequesysteem fundamenteel bij te sturen

Opnieuw heeft de Vlaamse Regering een kans gemist om het dienstenchequesysteem fundamenteel bij te sturen. Er wordt nu wel een extra budget vrijgemaakt, maar voorlopig blijft het onduidelijk wat daarmee zal gebeuren. Het ACV, het Vlaams, Brussels en Belgisch Netwerk tegen Armoede, Femma, Furia, Ella, Vrouwenraad en Vluchtelingenwerk Vlaanderen en LEVL hebben 8 concrete voorstellen om de situatie van de 90.000 huishoudhulpen in Vlaanderen fundamenteel te verbeteren.

Beste antigifpil tegen armoede is ongelijkheid verkleinen

Op 25/9/2023 heeft minister-president Jan Jambon zijn Septemberverklaring toegelicht in het Vlaams Parlement. “Goed dat de minister-president stelt dat een job een antigifpil is tegen armoede. Helaas stellen wij vast dat een stabiele en lonende job vaak onbereikbaar is voor werkzoekenden in armoede. Eén van de cruciale redenen is dat ouders in armoede amper toegang hebben tot kinderopvang”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx. “Verder dreigt nog een grotere ongelijkheid door de verdieping en verbreding van armoede bij Vlamingen die niet in staat zijn om te werken door ziekte of andere omstandigheden.” Drempels wegnemen naar werk is cruciaal, wat centraal staat in de campagne Werkomlegging rond de Werelddag van Verzet tegen Armoede van 17 oktober.

24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid in '24

Aan de vooravond van heel belangrijke verkiezingen in 2024 heeft het Netwerk tegen Armoede 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid opgesteld. De eisen en aanbevelingen kwamen tot stand in samenwerking met de 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Ze zijn gebaseerd op onze standpunten van de voorbije jaren, die we hebben verdiept via kennisopbouw in de verenigingen en gevoed vanuit de ervaringskennis van mensen in armoede. We gaan met de speerpunten in gesprek met lokale, Vlaamse en federale beleidsmakers.

Internationale dag voor Veiligheid en Gezondheid: nog winst te boeken

Op 28 april is het Internationale dag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk. Helaas valt er op dat vlak nog veel winst te boeken. De algemene werkzaamheidsgraad gaat er nog steeds op achteruit. Een sector waarin dat overduidelijk is, is die van de dienstencheques. De fysieke en mentale belasting van een job als huishoudhulp zijn groot.

Trajectbegeleiding op maat van mensen in armoede

Vanaf 2024 zet Europa WSE versterkt in op de sociale inclusie van niet-beroepsactieve mensen in - veelal - maatschappelijk kwetsbare situaties. Omdat het bestaande aanbod deze groep niet voldoende bereikt of ‘activeert’, zetten ze in op de uitbouw van lokale netwerken of partnerschappen. Daarmee willen ze effectiever inspelen op de noden deze groep. De zogenaamde capacity building voor deze lokale partnerschappen wordt momenteel vormgegeven door VVSG en VDAB, met ondersteuning van Europa WSE. Het Netwerk tegen Armoede maakt zich zorgen over deze samenstelling. Beide partners kampen namelijk met heel wat administratieve en institutionele drempels, waardoor het effectief bereiken en vasthouden van werkzoekenden in kwetsbare situaties een uitdaging is. Een lokale inbedding met samenwerkingen op vlak van werk en welzijn zijn daarbij - zoals voorzien in de partnerschappen - nodig. Maar om de lokale partnerschappen zo goed mogelijk af te stemmen op de noden van de doelgroep, is het cruciaal om niet enkel bij de uitvoering, maar ook bij de uitwerking ervan te luisteren naar de stem van de doelgroep zelf.

Bespaar niet op kap van mensen met laagste inkomens

Het begrotingsakkoord is uitgedraaid op besparingen op de kap van mensen met de laagste inkomens. De laatste schijf van de verhoging van de van de laagste uitkeringen is helemaal geschrapt en de minimumpensioenen stijgen ook minder dan voorzien. Daardoor breekt de federale regering haar belofte om de laagste inkomens boven de armoedegrens te brengen. Ook zal er strenger toegekeken worden op tijdelijke werkloosheid. Dat kunnen we als Netwerk tegen Armoede niet aanvaarden in een welvarend land als België. De opeenvolgende crisissen en stijgende kosten voor basisbehoeften, wonen en energie zorgen ervoor dat het water nog meer aan de lippen staat van kwetsbare mensen. Het tast hun koopkracht enorm aan en ze dreigen zo volledig kopje-onder te gaan.

Zorgcoalitie roept op voor meer waardering voor zorgarbeid

Het aantal openstaande vacatures in kinderopvang, woonzorgcentra en dienstencheques is torenhoog. Sectoren met een hoofdzakelijk vrouwelijke tewerkstelling maar ook met specifieke taken gelinkt aan zorg en huishoudelijk werk (de zogenaamd typisch vrouwelijke taken). De lonen zijn er (te) laag, de statuten ondermaats en de arbeidsomstandigheden zwaar. De wantoestanden in de kinderopvang en woonzorgcentra zijn voldoende gekend. Uit een verslag van de gezondheidsinspectie bleek dat 90% van de dienstencheque-ondernemingen niet in orde zijn met de wetgeving inzake gezondheid.

Mensen uit armoedeverenigingen gaan in dialoog met minister Lalieux

Op initiatief van BAPN (Belgisch Netwerk Armoedebestrijding) ging federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor armoedebestrijding, op 31 januari 2023 in gesprek met mensen met armoede-ervaring uit Brusselse, Vlaamse en Waalse verenigingen. Ze bespraken de implementatie van het federaal plan tegen armoede en ongelijkheid. Dit plan is essentieel voor de armoedestrijd in België, gezien het richting geeft en de maatregelen omvat voor het beleid op het federaal niveau.

Onze nieuwjaarswensen? “Recht op wonen voor iedereen, ook voor kwetsbare groepen."

‘Deze regering wil naar eigen zeggen sociale huisvesting voor zij die het wérkelijk nodig hebben. Met strengere voorwaarden bereikt ze net het tegenovergestelde’, schrijven organisaties Netwerk tegen Armoede, LEVL en Orbit.

Waarom werkloosheidsuitkeringen beperken in de tijd niet zal leiden tot snellere uitstroom naar werk bij mensen in armoede

In 2012 kende België een grote hervorming van haar werkloosheidsstelsel. Sindsdien zijn de uitkeringen versterkt degressief: na een periode van drie maanden werkloosheid neemt het bedrag geleidelijk af. Op die manier wil de overheid werklozen stimuleren om zo snel mogelijk terug aan het werk te gaan, en voorkomen dat ze blijven steken in de zogenaamde werkloosheidsval. Een recent onderzoek van de RVA bevestigt nu wat mensen in armoede al jaren zeggen: deze degressiviteit leidt niet tot meer uitstroom naar werk. Het blijken vooral de conjunctuur of de economische omstandigheden die bepalen in welke mate (langdurig) werkzoekenden de stap naar werk kunnen zetten.

Jongeren in kwetsbare situaties: Een moeizame transitie naar de arbeidsmarkt

De ambitie van de Vlaamse Regering op het vlak van arbeidsmarktparticipatie is groot: de algemene werkzaamheidsgraad van de bevolking op beroepsactieve leeftijd opkrikken tot 80%. Om dit te realiseren, zet het beleid extra in op het activeren van de niet-beroepsactieve bevolking. Een van de groepen die hieronder valt, zijn de zogenaamde NEET-jongeren. Dit zijn jongeren die niet aan het werk zijn en geen onderwijs, opleiding of training volgen. In 2021 viel 7,4 % van de jongeren onder de noemer ‘NEET-jongeren’. 6,7 % van de jongeren (15-24 jaar) verliet de schoolbanken zonder een diploma van het secundair onderwijs. Zij worden gezien als kwetsbare groep met een grote afstand tot de arbeidsmarkt(1). Het Netwerk tegen Armoede ging in dialoog en formuleerde aanbevelingen om de arbeidsmarktpositie van deze jongeren te versterken.

Netwerk tegen Armoede leert werkgevers signalen herkennen

Algemeen coördinator van het Netwerk tegen Armoede Heidi Degerickx en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp spraken met Rekto:Verso over armoede op de werkvloer. Dat is ook nodig, want maar liefst 62 procent van de ondernemingen heeft werknemers met financiële problemen. Hun slechte situatie blijft vaak onder de radar. Dat is jammer, want werkgevers kunnen een win-win situatie creëren waar er een betere werkomgeving is voor kwetsbare werknemers met gevolg van een hogere productiviteit en minder uitval op de werkvloer. Het Netwerk tegen Armoede help bedrijven met een audit en een actieplan om bewuster te worden en structurele maatregelen te nemen.

Gerichte en sociale maatregelen Septemberverklaring kunnen acute noden helpen lenigen

Met een aantal dagen uitstel heeft minister-president Jan Jambon op 29/9/2022 zijn Septemberverklaring toegelicht in het Vlaams Parlement. “De maatregelen uit de Septemberverklaring kunnen een verschil maken voor mensen in armoede gedurende de komende wintermaanden”, zegt algemeen coördinator Heidi Degerickx. “We blijven verdere maatregelen bepleiten voor de langere termijn, in de eerste plaats om de woon- en energiecrisis een halt toe te roepen."

Netwerk tegen Armoede in gesprek met kabinet Vlaams minister van Werk Jo Brouns

Op 6/7/2022 ging het Netwerk tegen Armoede in gesprek met het kabinet van Vlaams minister van Werk en Sociale Economie Jo Brouns, samen met de verenigingen De Moazoart en De RuimteVaart. We brachten er onze belangrijkste bedenkingen bij de aspecten over het thema Werk van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding en gingen in gesprek over de fiches die voor ons prioritair zijn.

Eén tegenslag kan voldoende zijn

Naar aanleiding van de betoging over koopkracht op 20/6/2022 hield ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp een sterke getuigenis in De Tijd in het weekend. Ze getuigde over haar eigen ervaringen: "Als ze weten waar je wieg staat, krijg je een etiket opgeplakt". Maar pleitte ook voor structurele oplossingen om de koopkracht van mensen in armoede te verhogen: "Weinig mensen beseffen dat, maar één tegenslag kan voldoende zijn".

Sociaal akkoord dienstencheques beschermt huishoudhulpen onvoldoende tegen armoede

Ook de sociale partners van de dienstenchequesector zetten met het sociaal akkoord een eerste stap richting de verbetering van het statuut, na maanden kibbelen over de arbeidsvoorwaarden van huishoudhulpen. Die ommekeer was broodnodig en ruimschoots te laat, maar zelfs nu zijn we er nog lang niet. Op het vlak van duurzaam en werkbaar werk blijft het Vlaams Netwerk tegen Armoede op zijn honger zitten bij het ontwerpakkoord. De werkbaarheid van een job als huishoudhulp laat vandaag sterk te wensen over. Sterker nog, steeds meer huishoudhulpen vallen onder de categorie ‘werkende armen’. Dat mag je gerust beschouwen als een alarmsignaal. Heel vaak gaat het over alleenstaande ouders die door de zorg voor hun gezin niet in staat zijn om de job voltijds te doen.

Vlaanderen hinkt achterop op vlak van tewerkstelling mensen met migratieachtergrond

Op 14 en 15 juni 2022 vond de Federale Werkgelegenheidsconferentie plaats. Die boog zich over de bevordering van de werkzaamheidsgraad van mensen met een migratieachtergrond. Gezien de krapte en de ongelijke toegang van mensen met een migratieachtergrond op de arbeidsmarkt, is deze focus broodnodig. De cijfers tonen aan dat we achterop hinken wat betreft de werkzaamheidsgraad van personen geboren buiten de Europese Unie. Om het debat over de ongelijke arbeidsmarktparticipatie te voeden legde het Vlaams Netwerk tegen Armoede samen met enkele Verenigingen Waar Armen het Woord Nemen de knelpunten bloot die bijdragen aan deze participatiekloof.

Wat na de pandemie? Signalen en aanbevelingen na 2 jaar corona

Twee jaar coronacrisis weegt zwaar op de samenleving, op elke mens. Voor mensen die al in armoede leefden of kwetsbaar waren, heeft de crisis er extra zwaar op ingehakt. Van begin 2020 verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Na twee jaar is de crisis helaas nog niet helemaal bezworen. Intussen komen daar de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne bovenop en worden de gevolgen op middellange en langere termijn duidelijk. De structurele problemen die de coronacrisis op scherp stelde verdienen ook structurele oplossingen en maatregelen. De signalenbundel beschrijft de situatie na twee jaar coronacrisis en bevat signalen en ervaringen van mensen in armoede uit de verenigingen, maar ook aanbevelingen rond zeven thema’s: inkomen, sociaal isolement en vrije tijd, communicatie en toegankelijkheid van diensten, zorg en gezondheid, onderwijs, wonen en lokaal sociaal beleid.

Dossier Dienstencheques: voordelig en efficiënt - Ook voor de huishoudhulp?

Het systeem van de dienstencheques trad begin 2004 in voege om de combinatie werk en gezin te ondersteunen, zwartwerk tegen te gaan en jobs te creëren voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. Vlaanderen investeert sindsdien fors in dit systeem. Volgens een evaluatie door het Departement Werk en Sociale economie in 2021 slaagt het stelsel grotendeels in het bereiken van de doelstellingen. Evaluaties van het systeem beperken zich echter voornamelijk tot onderzoek naar tevredenheid van klanten en kosten-batenanalyses voor de overheid. Het Vlaams Netwerk tegen Armoede vraagt meer aandacht voor het perspectief van de werknemer in dit verhaal. Het stelde samen met mensen in armoede een dossier op met ervaringen en aanbevelingen. Daarmee hopen we de kwaliteit en werkbaarheid van het dienstenchequesysteem ook voor de werknemers zelf te verhogen.

Van krapte naar kansen op de Vlaamse arbeidsmarkt

Op 19/4/2022 vertegenwoordigde beleidsmedewerker Tine Claes het Netwerk tegen Armoede op de conferentie over de Vlaamse arbeidsmarkt van Hilde Crevits, het Departement Werk en Sociale Economie en VDAB. Vol verwachting kijken we nu uit naar het vervolg van de interessante gesprekken en denken we graag mee over de uitdagingen op de Vlaamse arbeidsmarkt, een resultaatgericht activeringsbeleid, een doorgedreven opleidingsbeleid en werkbaar werk. Onze klemtoon ligt daarbij, zoals steeds, op kansen voor duurzame tewerkstelling voor mensen in armoede.

Hoe ‘Blind gesprongen’ de vinger op de wonden van de arbeidsmarkt legt

De arbeidsmarkt schreeuwt om extra werknemers. Om het doel van een werkgelegenheidsgraad van 80 procent te bereiken in 2030, moeten 670.000 extra mensen aan de slag. Dat blijkt geen fluitje van een cent te zijn. Nochtans is 9 % van de beroepsactieve bevolking ook op zoek naar een job, of loopt tegen hoge drempels aan om toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt. Hoe komt het dat deze mensen en de jobs elkaar niet vinden? Het VTM-programma ‘Blind gesprongen’ legt enkele pijnpunten bloot die wij maar al te goed kennen bij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Lessen en aanbevelingen 2 jaar Activate Together ESF Vlaanderen

Op 22/3/2022 ging het Netwerk tegen Armoede in gesprek met de partners van het lerend netwerk Activate Together over het belang van integrale trajectbegeleiding op maat van mensen in armoede, die rekening houdt met uitdagingen op de verschillende levensdomeinen. Vandaag zijn de lessen en aanbevelingen vanuit 2 jaar ervaring met outreach en activering beschikbaar, die ook wij onderschrijven.

Rechten van mensen in armoede steeds meer onder druk

Het Netwerk tegen Armoede blikt jaarlijks terug op de opvallendste ontwikkelingen en trends in de verenigingen waar armen het woord nemen. 33 van de 57 verenigingen in Vlaanderen en Brussel namen deel aan de bevraging over 2021. Het was opnieuw een uitdagend jaar. Ook in 2021 bleven de hulpvragen pieken bij de verenigingen, en die waren al veel hoger in 2020. Voor 2021 zegt nog eens de helft van de respondenten meer hulpvragen te krijgen. De vragen gingen vooral over de coronacrisis, noodhulp, psychische hulpverlening, huisvesting, energie … Gelukkig konden de verenigingen hun deuren terug meer openen en werkten ze ook meer outreachend. Mensen in armoede maakten zich het meeste zorgen over hun huisvesting, energiefactuur, gebrek aan inkomen, eenzaamheid en bereikbaarheid van (online) diensten.

Verplichte gemeenschapsdienst is géén hefboom voor tewerkstelling

Het Vlaams Netwerk tegen Armoede is opgetogen met de ambitie van de Vlaamse Regering om de werkzaamheidsgraad op te trekken tot 80 procent. Werk is geen garantie om uit armoede te geraken, maar in de meeste gevallen is het een goede start: in België leeft minder dan 5 procent van de werkende mensen in armoede. Bovendien willen mensen in armoede niets liever dan het vinden van duurzaam, werkbaar werk. Er bestaan verschillende benaderingen om mensen naar werk toe te leiden. In het Vlaams regeerakkoord wordt de invoering van een verplichte gemeenschapsdienst aangekondigd. In een beleidsnota kaderen we waarom verplichte gemeenschapsdienst voor langdurig werkloze mensen geen duurzame toeleiding naar werk betekent. Velen zetten zich al actief in en willen graag werken. Verplichte gemeenschapsdienst is daarom een onrechtvaardige, stigmatiserende maatregel die niet tot het gewenste effect zal leiden.

Uitzendarbeid blijkt geen opstap naar duurzame tewerkstelling voor mensen in armoede

De zoektocht naar een duurzame job is voor mensen in armoede niet vanzelfsprekend. Hun positie op de arbeidsmarkt is dikwijls verzwakt door allerlei factoren zoals een korte scholing, geringe werkervaring of langdurige werkloosheid, een laag zelfbeeld, gezondheidsklachten, mobiliteitsproblemen, zorg voor kinderen …. Het activeringsbeleid beschouwt uitzendarbeid als een springplank naar de duurzame arbeidsmarkt voor mensen met een kwetsbare positie. Het wordt zo opgenomen in actie- en beleidsplannen om kwetsbare, niet-beroepsactieve groepen te activeren of te re-integreren op de arbeidsmarkt. Een recent voorbeeld hiervan is het Vlaams actieplan re-integratie van langdurig zieken.

Evaluatienota bij ontwerpdecreet individueel maatwerk

Op 9/12/2021 keurde de Commissie Werk en sociale economie van het Vlaams Parlement het ontwerpdecreet individueel maatwerk goed. De parlementsleden konden zich bij de bespreking baseren op beleidsnota’s van het Vlaams Netwerk tegen Armoede. Met onze armoedetoets op het ontwerpdecreet individueel maatwerk pleiten we ervoor dat het individueel maatwerk geen afromingseffect in de hand mag werken, waarbij de meest kwetsbare werknemers uit de boot vallen. Reguliere werkgevers beschikken vaak over onvoldoende kennis, handvaten en ruimte om de nodige integrale begeleiding te bieden aan werknemers in armoede.

Effecten van het “actieplan re-integratie langdurig zieken” op mensen in armoede

De Vlaamse Regering wil tegen het einde van de legislatuur 2019-2024 80 % van de 20-64 jarigen aan het werk om zo de sociale zekerheid betaalbaar te houden. Om meer mensen aan het werk te krijgen, wordt er onder meer gekeken naar langdurig zieke mensen. Het afgelopen jaar trad een actieplan in werking met 15 acties voor de re-integratie van langdurig zieke mensen. Het Vlaams Netwerk tegen Armoede maakte een evaluatie van het actieplan en verzamelde de bijhorende aanbevelingen in een beleidsnota.

Het GPMI werkt niet. Schaf het af en maak tijd voor kwaliteitsvolle begeleiding

Het Platform GPMI, dat over de taalgrens heen armoedebestrijdingsorganisaties verenigt met vakbonden en beroepsverenigingen van maatschappelijk werkers in OCMW’s, gelooft niet dat kleine aanpassingen in het Geïndividualiseerde Project Maatschappelijke Integratie (GPMI) soelaas bieden. De uitgangspunten achter het GPMI zijn fout. Daarom vragen ze minister Karine Lalieux om het systeem af te schaffen en te investeren in kwaliteitsvolle begeleiding. Het Platform vraagt dat de overheid de structurele oorzaken van armoede aanpakt, niet de mensen die een beroep op het leefloon moeten doen.

Acties van armoedenetwerken op 17 oktober over heel het land vragen aandacht voor groeiende armoedeproblematiek

Op 17 oktober, de Werelddag van Verzet tegen Armoede, stellen de regionale netwerken
armoedebestrijding verenigd binnen het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) het onrecht aan de kaak dat armoede nog steeds is Volgens de laatste armoedecijfers leven in België maar liefst bijna 2 miljoen mensen in armoede of lopen zij een zeer groot armoederisico (18.9% van de ganse bevolking). Dit cijfer houdt nog geen rekening met de impact van de coronacrisis en de overstromingen in juli. Deze crisissen hebben net mensen in armoede het hardst getroffen. De grootste oversterfte door het coronavirus was bij mensen in armoede. Werknemers in precaire jobs waren het minst goed beschermd door de sociale zekerheid, door de grote stijging van de uitgaven voor basisgoederen (voeding, elektriciteit, gas,…) raakten vooral zij in de problemen om hun facturen en huur te betalen. De overstromingen hebben vooral lelijk huisgehouden in de wijken waar mensen in armoede leven. Dit hoeft ons niet te verbazen. Zij wonen immers in goedkope huurhuizen die vaak in minder goede staat zijn en zich bevinden in de wijken die het minst goed gelegen zijn.

Luister ook naar oplossingen van mensen in armoede

Algemeen coördinator Heidi Degerickx en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp pleiten in Apache voor meer maatschappelijke participatie van mensen in armoede aan de vooravond van de Werelddag tegen Armoede op 17 oktober. Ze pleiten ervoor dat mensen hun stem meer kunnen laten horen. Mensen in armoede kunnen zelf ook mee nadenken over oplossingen voor de problemen waarmee ze te maken hebben.