Warm en welvarend Vlaanderen, maar niet voor iedereen?

Het regeerakkoord 2024-2029 van de nieuwe Vlaamse Regering heeft de ambitie om een warm en welvarend Vlaanderen uit te bouwen. Maar geldt dat wel voor iedereen? “We hebben het Vlaamse regeerakkoord gescreend op het vlak van armoedebestrijding voor de prioritaire thema’s werk, inkomen, onderwijs, wonen en vrijetijdsbesteding. We zien helaas een toenemende nadruk op individuele verantwoordelijkheid waarbij er meer en meer voorwaarden komen voor mensen om hun grondrechten te laten gelden. Het regeerakkoord verheft werk en activering terecht tot een cruciale hefboom in de strijd tegen armoede. Maar de sociale bescherming voor wie ziek is of niet kan werken, blijft vaag of onderbelicht”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx. Het Netwerk tegen Armoede nodigt de nieuwe Vlaamse Regering uit om de structurele dialoog met mensen in armoede aan te gaan om armoede écht te herkennen en erkennen. “Samen willen we structurele oplossingen uitwerken om armoede te bestrijden.”

Mensen in armoede aan het woord over de UiTPAS

Het Netwerk tegen Armoede maakte een dossier over de UiTPAS naar aanleiding van de officiële evaluatie van de UiTPAS in 2024. De UiTPAS met kansentarief is ontstaan vanuit een sterke samenwerking met het Netwerk tegen Armoede. De doelstelling van de UiTPAS met kansentarief is: het reguliere, georganiseerde vrijetijdsaanbod betaalbaar en toegankelijk maken voor mensen met een beperkt budget. Tijdens de evaluatie van het bereiken van deze doelstelling, is het essentieel om ervaringskennis van mensen in armoede en toeleiders mee te nemen. Foto: © Gert Cools

Voor duizenden Vlamingen is vakantie niet vanzelfsprekend

Voor duizenden Vlamingen is vakantie niet vanzelfsprekend. 1 op 8 Vlamingen kan zich geen vakantie veroorloven. Dankzij het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie kunnen ze er even tussenuit knijpen en ontsnappen aan de dagelijkse stress. Het magazine Apache publiceerde op 19/7/2024 een interview met Myriam, vrijwilliger van het Rap op Stap-kantoor bij onze vereniging Ontmoetingshuis De Moazoart in Lokeren. Algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede legt uit waarom het werk van Iedereen Verdient Vakantie enorm belangrijk is, maar ook dat de tussenkomst van de organisatie lang niet toereikend voor iedereen.

Een menswaardig bestaan is geen luxe!

Over exact een week weten we hoe de kaarten zijn geschud van de regionale, federale en Europese verkiezingen. Het Netwerk tegen Armoede volgt op de voet welk effect de verkiezingsuitslagen kunnen hebben op het leven van gezinnen in armoede. Hun rechten staan immers steeds meer onder druk. De koopkracht aan de onderkant van de samenleving is de voorbije maanden gekelderd, dat hebben recente onderzoeken aangetoond. “We lezen hoeraberichten over de dalende armoedecijfers. Helaas is de realiteit dat vandaag nog steeds een half miljoen Vlamingen in armoede leven, waaronder steeds meer kinderen en jongeren. (bron: Statbel) Dat is een zeer zorgwekkende evolutie. Dak- en thuisloosheid wordt een groeiend probleem. Kortom, een menswaardig bestaan is geen luxe, het is een basisrecht. De menselijkheid van een samenleving kunnen we afmeten aan hoe ze met de meest kwetsbare burgers omgaat”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx.

Tweedaagse vorming: naar een inclusief en armoedesensitief vrijetijdsaanbod

Kunnen deelnemen aan vrije tijd is een grondrecht. Toch kan bijna de helft van de Vlamingen in een kwetsbare positie zich niet veroorloven om wekelijks een klein bedrag uit te geven aan persoonlijke behoeftes van ontspanning of om regelmatig te participeren aan vrijetijdsactiviteiten zoals sport, film, concerten. Dit heeft te maken met tal van financiële, praktische, informatieve, digitale, sociale, én psychologische drempels die mensen in armoede ervaren. In dit opzicht worden lokale besturen, cultuurhuizen, sportclubs, jeugdwerkingen, en vakantieaanbieders de laatste jaren steeds duidelijker aangesproken op hun opdracht naar publieksdiversiteit en het bereik van kansengroepen. Het Netwerk tegen Armoede ontwikkelde daarom een tweedaags vormingstraject.

Vijfde Interministeriële Conferentie Maatschappelijke integratie, Wonen en Grootstedenbeleid

Op 15/3/2024 vond de vijfde bijeenkomst van de Interministeriële Conferentie ‘Maatschappelijke integratie, Wonen en Grootstedenbeleid’ plaats. Het overleg tussen ministers van de verschillende beleidsdomeinen en bevoegdheidsniveaus heeft tot doel een sterk transversaal en structureel armoedebeleid te faciliteren. Onder leiding van het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) brachten alle regionale armoedenetwerken hun gemeenschappelijke aanbevelingen en speerpunten voor de komende verkiezingen. We schoven specifiek 6 actiedomeinen naar voor: het belang van participatie van mensen in armoede, het recht op werk en een inkomen boven de armoedegrens, een sociaal rechtvaardige klimaattransitie door het pact wonen-energie, specifieke maatregelen voor mensen zonder wettig verblijf, het aanpakken van de digitale kloof en ten slotte het belang van de Europese Kindgarantie als hefboom voor de preventie van armoede bij kinderen en hun gezinnen.

Open nieuwjaarsbrief aan de Vlaamse Regering voor 2024

Beste Vlaamse Regering, 2024 wordt een topjaar voor u en de Vlaamse politiek. Een heel jaar campagne voeren, eerst voor de Vlaamse en nadien voor de lokale verkiezingen. U moet wel in topconditie zijn met zo’n druk en belangrijk jaar voor de boeg om Vlaanderen te laten excelleren. Een uitgebreid feestdiner zal daar zeker bij helpen. Helaas is dergelijk feestdiner steeds minder weggelegd voor financieel kwetsbare gezinnen. Met de sprankelende Mateus die u serveert (het Mattheuseffect, weet u wel), geeft u steeds meer aan hen die al veel hebben, en neemt u steeds meer af van hen die sowieso al niet rijkelijk bediend zijn. Ook al denkt u het tegendeel. De ‘tafelschuimers’ moet u niet aan de onderkant van de maatschappij zoeken. Daar troosten ze zich met de kruimels die van uw tafel vallen.

Arm Vlaanderen 10 jaar later in PANO

Op 6/12/2023 zond het programma PANO op VRT 1 een heel sterke reportage 'Arm Vlaanderen 10 jaar later uit'. De reportage geeft een gezicht aan armoede en toont heel goed dat worstelen met armoede een werk van lange adem is en immense volharding vraagt van de mensen. Maar het toont ook hoe een globale aanpak op verschillende levensdomeinen nodig is om armoede structureel te bestrijden. We mogen mensen in een kwetsbare positie niet in de steek laten. Armoedebeleid vraagt een langetermijnvisie en samenwerking van overheid, beleidsmakers, middenveld, media ... samen met en in dialoog met de mensen zelf. De avond van de uitzending en de volgende morgen kwamen verschillende experts aan het woord die het opnemen van de structurele strijd tegen armoede.

Gesprek met minister Dalle over beleid op het vlak van jeugd, Brussel en media

Op 20/9/2023 was het Netwerk tegen Armoede te gast bij Vlaams minister Benjamin Dalle voor een constructief en inspirerend overleg over zijn beleid ivm jeugd, Brussel en media. Op de agenda onder meer het toegankelijk en inclusief maken van jeugdwerk, het Jeugd- en Kinderrechtenbeleidsplan, de aanpak en beeldvorming van de dak- en thuislozencrisis in Brussel, mediawijsheid bij mensen in een kwetsbare positie, beeldvorming van mensen in armoede ...

Overzicht vrijetijdsaanbod voor mensen met een beperkt budget of kwetsbaarheid

Een overzicht voor vrijetijdsaanbieders en sociale partnerorganisaties die op zoek zijn naar een structureel (kortings)aanbod op vrijetijdsactiviteiten voor mensen met een beperkt budget.

Tweedaagse armoedevorming en intervisie voor cultuuraanbieders

Kunnen deelnemen aan cultuur is een grondrecht. Toch is er nog steeds een kloof voor mensen in armoede om actief deel te nemen aan cultuur. Dit heeft te maken met tal van financiële, praktische, sociale, én psychologische drempels die mensen in armoede ervaren. In dit opzicht worden cultuurhuizen, musea, bibliotheken, de laatste jaren steeds duidelijker aangesproken op hun opdracht naar publieksdiversiteit en het bereik van kansengroepen. Het Netwerk tegen Armoede ontwikkelde daarom in samenwerking met partnerorganisaties en verenigingen een tweedaags vormingstraject.

24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid in '24

Aan de vooravond van heel belangrijke verkiezingen in 2024 heeft het Netwerk tegen Armoede 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid opgesteld. De eisen en aanbevelingen kwamen tot stand in samenwerking met de 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Ze zijn gebaseerd op onze standpunten van de voorbije jaren, die we hebben verdiept via kennisopbouw in de verenigingen en gevoed vanuit de ervaringskennis van mensen in armoede. We gaan met de speerpunten in gesprek met lokale, Vlaamse en federale beleidsmakers.

Cultuurparticipatie van mensen in armoede: moeilijk bereikbare groepen bestaan niet

Deelname aan cultuur is een grondrecht. Investeren in cultuur is belangrijk voor het inclusiever en duurzamer maken van onze samenleving. Cultuur zorgt namelijk voor inclusiviteit, creativiteit, innovatie, en verbinding in een wereld gekenmerkt door verstedelijking, digitalisering, migratie, en groeiende socio-economische ongelijkheden. Voor maatschappelijk kwetsbare individuen kan deelnemen aan culturele activiteiten enorm veel betekenen: op een laagdrempelige en plezierige manier opnieuw deelnemen aan de samenleving. Deelnemen aan cultuur zorgt ervoor dat mensen in armoede afstand kunnen nemen van chronische stress, zelfvertrouwen opbouwen, talenten ontwikkelen, en een sociaal netwerk kunnen uitbouwen

Maatschappelijk kwetsbare jongeren aan het woord over vrije tijd en welbevinden

Dit rapport omvat advies over twee prioriteiten van het jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan namelijk “vrije tijd voor allen” en “welbevinden en positieve identiteitsontwikkeling”. Een belangrijke meerwaarde van dit rapport is dat de ervaringen van maatschappelijk kwetsbare jongeren over vrije tijd en welbevinden uitvoerig zijn meegenomen. Wij hopen dat dit rapport nuttig zal zijn voor beleidsmedewerkers, onderzoekers, en praktijkwerkers, zodat zij in de toekomst beter kunnen inspelen op de uitdagingen en kansen die jongeren in armoede ervaren op vlak van vrije tijd en welbevinden. Dit rapport is gebaseerd op de input van een tweedaagse themawerking die op 1 en 2 november 2022 plaatsvond, maar bouwt ook verder op de ruime expertise die het Netwerk tegen Armoede heeft opgebouwd over de jaren heen in dialoog met jongeren en jeugdwerkers uit armoedeverenigingen.

Mensen uit armoedeverenigingen gaan in dialoog met minister Lalieux

Op initiatief van BAPN (Belgisch Netwerk Armoedebestrijding) ging federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor armoedebestrijding, op 31 januari 2023 in gesprek met mensen met armoede-ervaring uit Brusselse, Vlaamse en Waalse verenigingen. Ze bespraken de implementatie van het federaal plan tegen armoede en ongelijkheid. Dit plan is essentieel voor de armoedestrijd in België, gezien het richting geeft en de maatregelen omvat voor het beleid op het federaal niveau.

Startdag 2023: Met een toekomstblik het nieuwe jaar in

Maar liefst 145 mensen uit 32 verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, kwamen samen om het nieuwe jaar goed in te zetten op onze Startdag 24 januari. Dat we dit jaar 20 jaar zullen bestaan, lieten we niet onbesproken. De Startdag was de ideale manier om naar de toekomst en naar onszelf te kijken. Aan de hand van verschillende originele workshops kwamen we meer te weten over elkaars toekomstdromen. Daarnaast gingen we in gesprek over wat een vereniging betekent voor ons en hoe we de leefwereld van iemand in armoede zichtbaar kunnen maken op een creatieve manier. Het was een inspirerende dag die veel energie gaf om te blijven strijden tegen armoede. 

Vlaams minister Benjamin Dalle erkent 7 bijkomende verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen

Vlaanderen kent al sinds het armoededecreet in 2003 een structureel kader om de participatie van mensen in armoede aan het beleid te verzekeren. In 2009 werd hier uitvoering aan gegeven met onder meer de erkenning en subsidiëring van verenigingen waar armen het woord nemen. Sinds de laatste uitbreiding in 2013 werden er 52 van deze verenigingen erkend en gesubsidieerd. Dit voorjaar besliste de Vlaamse Regering om dit aantal op te trekken tot 58. Op 5/12/2022 maakte minister Dalle bij Doucheflux bekend welke 7 verenigingen vanaf 2023 een erkenning en bijhorende subsidiëring ontvangen: Compagnie & Co uit Lommel, Uit het Niets uit Vilvoorde, Kinderfonds De Tondeldoos uit Dendermonde, Doucheflux uit Anderlecht, Het Vonkje uit Beringen, Jong Gent in Actie uit Gent en VLOS uit Sint-Niklaas.

Tweedaagse voor jongeren over vrije tijd en welbevinden

Op 1 en 2 november organiseerde het Netwerk tegen Armoede een thematische tweedaagse voor 14 jongeren uit vier verenigingen: Centrum Kauwenberg, Jong Gent in Actie, Betonne Jeugd en PSC Open huis. Ze dachten na over uitdagingen en aanbevelingen op vlak van ‘vrije tijd voor allen’ en ‘welbevinden en positieve identiteisontwikkeling’. Twee prioriteiten van het jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan. Dit wordt vervolgd aan de hand van een uitgebreid rapport dat begin 2023 zal gelanceerd worden. 

Armoede is als een spinnenweb waarin alles met elkaar verweven is

Op de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober lanceerde de VRT een video met Linde Merckpoel en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp. Ze vergelijken er armoede met een spinnenweb waarin alles met elkaar verweven is. Een probleem komt nooit alleen, maar gaat vaak gepaard met problemen op andere vlakken. Zo is het voor mensen in armoede vaak moeilijk uit het spinnenweb te geraken. Cindy getuigt in de video wat dat voor haar betekende en hoe ze er is uitgeraakt.

In gesprek met kabinet & administratie cultuur over de optimalisatie van het bovenlokaal cultuurdecreet

Op 14 september 2022 ging het Vlaams Netwerk tegen Armoede (NtA), op vraag naar advies vanuit het kabinet, samen met twee verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen (Vierdewereldgroep Mensen voor Mensen Aalst en ’T Kringske) in gesprek met het kabinet Jambon, De Federatie Sociaal-Cultureel Werk en Amateurkunsten en de Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten

Tweedaagse armoedevorming en intervisie voor cultuuraanbieders op 16 en 17/11/2022

Er is nog steeds een kloof voor mensen in armoede om actief deel te nemen aan cultuur. Uit een bevraging bij één van onze Verenigingen waar Armen het Woord Nemen kwam naar boven dat slechts 5% van mensen in armoede af en toe een culturele uitstap maakt. Dit heeft te maken met tal van financiële, praktische, sociale, én psychologische drempels die mensen in armoede ervaren. Nochtans worden cultuurhuizen, musea, bibliotheken, de laatste jaren steeds duidelijker aangesproken op hun opdracht naar publieksdiversiteit en het bereik van kansengroepen.
Het Netwerk tegen Armoede ontwikkelde daarom in samenwerking met partnerorganisaties en verenigingen een tweedaags vormingstraject op 16 en 17 november 2022.

Vakantie, maar niet voor iedereen

‘Veel mensen in armoede denken dat ze daar geen recht op hebben’: 13 procent van de Vlamingen kan zich geen week vakantie veroorloven. Gelukkig heeft Iedereen Verdient Vakantie een aanbod van toegankelijke uitstappen en vakanties in eigen land, ook al zijn die voor sommige mensen nog te duur. Ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp getuigde over wat het is om niet of met een beperkt budget met vakantie te kunnen gaan in De Morgen van 9/7/2022.

In gesprek met kabinet Jambon over Participatiedecreet

Op 29/06/2022 ging het Vlaams Netwerk tegen Armoede samen met vier verenigingen in gesprek met 5 kabinetsmedewerkers over de heroriëntering van het Participatiedecreet. We gaven advies over twee fiches over vrijetijdsparticipatie die opgenomen zijn in het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding (VAPA) van 2020-2024. Het gesprek kaderde in de evaluatie en bijsturing van het VAPA vanuit de kennis en ervaring van mensen in armoede.

De Keeting genomineerd voor Prijs Armoede Uitsluiten 2022

Armoedevereniging De Keeting uit Mechelen is genomineerd voor de Prijs Armoede Uitsluiten van Welzijnszorg. De vereniging was één van de vijf genomineerden voor de prijs. De jury apprecieerde De Keeting voor haar strijd voor het recht op cultuur en vrije tijd. Jongerenorganisatie D'Broej Centrum West kaapte de prijs weg op 9/6/2022.

Op bezoek bij minister Dalle voor Armoedebestrijding

Op 8/6/2022 was het Netwerk tegen Armoede op bezoek bij de kersverse Vlaamse minister voor Armoedebestrijding Benjamin Dalle. Het was een verrijkend en constructief gesprek. Hij toonde veel interesse in het gesprek met de ervaringsdeskundigen. Hij wil de kennis en ervaring van mensen in armoede maximaal meenemen in zijn beleid. Wij gaven hem onze prioriteiten in de strijd tegen armoede mee.

Wat na de pandemie? Signalen en aanbevelingen na 2 jaar corona

Twee jaar coronacrisis weegt zwaar op de samenleving, op elke mens. Voor mensen die al in armoede leefden of kwetsbaar waren, heeft de crisis er extra zwaar op ingehakt. Van begin 2020 verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Na twee jaar is de crisis helaas nog niet helemaal bezworen. Intussen komen daar de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne bovenop en worden de gevolgen op middellange en langere termijn duidelijk. De structurele problemen die de coronacrisis op scherp stelde verdienen ook structurele oplossingen en maatregelen. De signalenbundel beschrijft de situatie na twee jaar coronacrisis en bevat signalen en ervaringen van mensen in armoede uit de verenigingen, maar ook aanbevelingen rond zeven thema’s: inkomen, sociaal isolement en vrije tijd, communicatie en toegankelijkheid van diensten, zorg en gezondheid, onderwijs, wonen en lokaal sociaal beleid.

4 op 10 gezinnen heeft het moeilijker, vooral eenoudergezinnen

Naar aanleiding van de Dag van het Gezin op 15 mei hield de Gezinsbond een enquête bij haar leden naar de impact van de stijgende (energie)prijzen op de gezinsportemonnee. Daaruit blijkt dat bijna 4 op 10 gezinnen niet rondkomt. Bij eenoudergezinnen is dat zelfs 7 op 10. Het Netwerk tegen Armoede trekt mee aan de alarmbel.

Ontmoetingsdag in de ZOO op 12/5/2022

Op 12/5/2022 verzamelde het Netwerk tegen Armoede met een 30-tal verenigingen uit Vlaanderen en Brussel in de ZOO van Antwerpen voor een Ontmoetingsdag. Het bracht een 280 mensen op de been. Deze leuke uitstap was een ideale gelegenheid om elkaar terug te zien en beter te leren kennen. Een ontspannende dag met een bezoek aan de dieren, maar we koppelden er ook een inhoudelijk luik aan rond het centrale thema wonen van de campagne voor 17/10. Een heel geslaagde dag, dankzij het mooie weer en ook de sociale tarieven van Iedereen Verdient Vakantie in het kader van vakantieparticipatie.

Kwetsbare jongeren in gesprek met minister van Jeugd Benjamin Dalle

Op woensdagnamiddag 11/5/2022 ging het Netwerk tegen Armoede met een delegatie kwetsbare jongeren naar het kabinet van minister Benjamin Dalle om over mentaal welzijn en vrijetijdsparticipatie te praten bij kinderen en jongeren in armoede. In het gezelschap 10 kinderen en jongeren van de verenigingen Betonne Jeugd, Recht-Op Jongeren en Centrum Kauwenberg en twee jeugdwerkers van Jongerenwerking Den Tube (buurtwerk 't Lampeke).

Rechten van mensen in armoede steeds meer onder druk

Het Netwerk tegen Armoede blikt jaarlijks terug op de opvallendste ontwikkelingen en trends in de verenigingen waar armen het woord nemen. 33 van de 57 verenigingen in Vlaanderen en Brussel namen deel aan de bevraging over 2021. Het was opnieuw een uitdagend jaar. Ook in 2021 bleven de hulpvragen pieken bij de verenigingen, en die waren al veel hoger in 2020. Voor 2021 zegt nog eens de helft van de respondenten meer hulpvragen te krijgen. De vragen gingen vooral over de coronacrisis, noodhulp, psychische hulpverlening, huisvesting, energie … Gelukkig konden de verenigingen hun deuren terug meer openen en werkten ze ook meer outreachend. Mensen in armoede maakten zich het meeste zorgen over hun huisvesting, energiefactuur, gebrek aan inkomen, eenzaamheid en bereikbaarheid van (online) diensten.