Wonen, een basisrecht voor iedereen: een bevraging bij nieuwkomers

Wonen is een basisrecht voor iedereen. Om zicht te hebben op de ervaringen en perceptie van nieuwkomers en hun woonnoden organiseerden LEVL in samenwerking met het Netwerk tegen Armoede, SAM, steunpunt Mens en Samenleving, ORBIT vzw, het Vlaams Huurdersplatform en Welzijnszorg vzw een algemene bevraging.

Dag van de CLB-medewerker

Op 2 februari 2023 is het de Dag van de CLB-medewerker. Voor deze dag willen we de dossiers vanuit onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen rond het CLB nog eens in de spotlights zetten. Niet altijd even recent, maar nog steeds brandend actueel.

Jongeren in kwetsbare situaties: Een moeizame transitie naar de arbeidsmarkt

De ambitie van de Vlaamse Regering op het vlak van arbeidsmarktparticipatie is groot: de algemene werkzaamheidsgraad van de bevolking op beroepsactieve leeftijd opkrikken tot 80%. Om dit te realiseren, zet het beleid extra in op het activeren van de niet-beroepsactieve bevolking. Een van de groepen die hieronder valt, zijn de zogenaamde NEET-jongeren. Dit zijn jongeren die niet aan het werk zijn en geen onderwijs, opleiding of training volgen. In 2021 viel 7,4 % van de jongeren onder de noemer ‘NEET-jongeren’. 6,7 % van de jongeren (15-24 jaar) verliet de schoolbanken zonder een diploma van het secundair onderwijs. Zij worden gezien als kwetsbare groep met een grote afstand tot de arbeidsmarkt(1). Het Netwerk tegen Armoede ging in dialoog en formuleerde aanbevelingen om de arbeidsmarktpositie van deze jongeren te versterken.

Vlaams minister Benjamin Dalle erkent 7 bijkomende verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen

Vlaanderen kent al sinds het armoededecreet in 2003 een structureel kader om de participatie van mensen in armoede aan het beleid te verzekeren. In 2009 werd hier uitvoering aan gegeven met onder meer de erkenning en subsidiëring van verenigingen waar armen het woord nemen. Sinds de laatste uitbreiding in 2013 werden er 52 van deze verenigingen erkend en gesubsidieerd. Dit voorjaar besliste de Vlaamse Regering om dit aantal op te trekken tot 58. Op 5/12/2022 maakte minister Dalle bij Doucheflux bekend welke 7 verenigingen vanaf 2023 een erkenning en bijhorende subsidiëring ontvangen: Compagnie & Co uit Lommel, Uit het Niets uit Vilvoorde, Kinderfonds De Tondeldoos uit Dendermonde, Doucheflux uit Anderlecht, Het Vonkje uit Beringen, Jong Gent in Actie uit Gent en VLOS uit Sint-Niklaas.

Onderwijs en armoede

Er is een groeiende aandacht voor armoede binnen het onderwijs. En terecht, want maar liefst 1 op de 8 Vlamingen wordt in kansarmoede geboren. Leerlingen in een kwetsbare situatie ondervinden meer moeilijkheden op school. Een te hoge boekenfactuur, stress waardoor ze zich moeilijk kunnen concentreren en geen stille plekken om huiswerk te maken zorgen voor slechte punten. Wanneer leerkrachten niet verder kijken dan hun prestaties, komen ze al snel in het watervalsysteem terecht of stoppen ze met school. Hoewel er gesproken wordt over gelijke onderwijskansen, zien we dit niet wanneer de bel gaat. Onderwijs kan armoede niet oplossen, maar wel het verschil maken. Directeurs merken steeds vaker op dat leerlingen met niet aangepaste kledij of ongezonde voeding op school komen. Ze gaan vaak zelf op zoek te gaan naar oplossingen, maar even vaak weten ze niet waar te beginnen, welke maatregelen het verschil maken en hoe ze armoede kunnen herkennen. Het Netwerk tegen Armoede ondersteunt scholen in hun zoektocht naar hoe zij het verschil kunnen maken in de strijd tegen armoede.

‘Mensen worden altijd en overal richting goedkope, ongezonde voeding gepusht’

Gezonde voeding is belangrijk, maar ligt niet altijd binnen ieders bereik. Mensen in armoede eten bijvoorbeeld vaak ongezonder. Maar dat heeft niets te maken met wilskracht of motivatie. “Betaalbaar en gezond winkelen vergt planning, tijd en mentale ruimte. Zaken die mensen in armoede vaak missen.”
Een uitgebreid en genuanceerd artikel op Sociaal.Net van 27/10/2022, waaraan onze vereniging T'ANtWOORD heeft meegewerkt dat sociaal restaurant t'HERT uitbaat in Turnhout.

Achter de energiecrisis schuilt een veel grotere wooncrisis

Op 17 oktober vindt de Werelddag van het Verzet tegen Armoede plaats. In december volgt De Warmste Week met steun voor initiatieven rond kansarmoede, waar het Netwerk tegen Armoede nauw bij betrokken is. "Door de energiecrisis staat armoede meer dan ooit in de schijnwerpers. Maar achter die energiecrisis schuilt een veel grotere wooncrisis", zeggen algemeen coördinator Heidi Degerickx en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp in een interview met Sociaal.Net op 13/10/2022.

Vlaanderen hinkt achterop op vlak van tewerkstelling mensen met migratieachtergrond

Op 14 en 15 juni 2022 vond de Federale Werkgelegenheidsconferentie plaats. Die boog zich over de bevordering van de werkzaamheidsgraad van mensen met een migratieachtergrond. Gezien de krapte en de ongelijke toegang van mensen met een migratieachtergrond op de arbeidsmarkt, is deze focus broodnodig. De cijfers tonen aan dat we achterop hinken wat betreft de werkzaamheidsgraad van personen geboren buiten de Europese Unie. Om het debat over de ongelijke arbeidsmarktparticipatie te voeden legde het Vlaams Netwerk tegen Armoede samen met enkele Verenigingen Waar Armen het Woord Nemen de knelpunten bloot die bijdragen aan deze participatiekloof.

Voedselhulp onder protest

Het cahier 'Bouwen aan een breed sociaal beleid: Voedselhulp onder protest' van Politeia en VVSG is uit!
Het Netwerk tegen Armoede schreef ook een bijdrage: "Nieuwe liefdadigheid en voedseloverschotten: hoe noodhulp terug hip is in de strijd tegen armoede". We pleiten daarin voor meer structurele maatregelen in de strijd tegen armoede, ondanks de welgemeende initiatieven van burgers of overheid.

Forumdag over inkomen en schulden - 24/5/2022

Op 24/5/2022 organiseerde het Netwerk tegen Armoede een Forumdag met als thema 'Een leefbaar inkomen voor iedereen, ook als je schulden hebt?!" Een boeiende en leerrijke voormiddag waar we met de verenigingen aan de slag gingen in twee werkgroepen: één waar we samen nadachten over de kwaliteit van de bestaande diensten voor schuldhulpverlening en één waar we in gesprek gingen over een menswaardig inkomen.

Wat na de pandemie? Signalen en aanbevelingen na 2 jaar corona

Twee jaar coronacrisis weegt zwaar op de samenleving, op elke mens. Voor mensen die al in armoede leefden of kwetsbaar waren, heeft de crisis er extra zwaar op ingehakt. Van begin 2020 verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Na twee jaar is de crisis helaas nog niet helemaal bezworen. Intussen komen daar de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne bovenop en worden de gevolgen op middellange en langere termijn duidelijk. De structurele problemen die de coronacrisis op scherp stelde verdienen ook structurele oplossingen en maatregelen. De signalenbundel beschrijft de situatie na twee jaar coronacrisis en bevat signalen en ervaringen van mensen in armoede uit de verenigingen, maar ook aanbevelingen rond zeven thema’s: inkomen, sociaal isolement en vrije tijd, communicatie en toegankelijkheid van diensten, zorg en gezondheid, onderwijs, wonen en lokaal sociaal beleid.

Dossier Dienstencheques: voordelig en efficiënt - Ook voor de huishoudhulp?

Het systeem van de dienstencheques trad begin 2004 in voege om de combinatie werk en gezin te ondersteunen, zwartwerk tegen te gaan en jobs te creëren voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. Vlaanderen investeert sindsdien fors in dit systeem. Volgens een evaluatie door het Departement Werk en Sociale economie in 2021 slaagt het stelsel grotendeels in het bereiken van de doelstellingen. Evaluaties van het systeem beperken zich echter voornamelijk tot onderzoek naar tevredenheid van klanten en kosten-batenanalyses voor de overheid. Het Vlaams Netwerk tegen Armoede vraagt meer aandacht voor het perspectief van de werknemer in dit verhaal. Het stelde samen met mensen in armoede een dossier op met ervaringen en aanbevelingen. Daarmee hopen we de kwaliteit en werkbaarheid van het dienstenchequesysteem ook voor de werknemers zelf te verhogen.

Laat de digitale sneltrein te veel mensen achter?

De voorbije 2 jaar werd ons leven digitaler dan ooit. Heeft de digitale sneltrein ook voldoende haltes en zitjes voor mensen in armoede, nieuwkomers, ouderen, anderstaligen en laaggeletterden? Sociaal.net vroeg het aan een aantal organisaties en experts, waaronder onze vereniging De Lage Drempel in Mechelen.

Dossier 20 jaar leefloon: een evaluatie

Op 18 april 2002 werd het leefloon ingevoerd. Het moest een positiever beeld geven dan het verguisde bestaansminimum, zoals de uitkering tot dan heette. Het moest ook meer perspectief bieden aan steuntrekkers én voor meer jobs zorgen, zeker bij jongeren. Twintig jaar later maakt Het Nieuwsblad de balans op. Drie mensen met leefloon delen hun ervaringen. Het Netwerk tegen Armoede geeft zijn standpunt mee.

Lessen en aanbevelingen 2 jaar Activate Together ESF Vlaanderen

Op 22/3/2022 ging het Netwerk tegen Armoede in gesprek met de partners van het lerend netwerk Activate Together over het belang van integrale trajectbegeleiding op maat van mensen in armoede, die rekening houdt met uitdagingen op de verschillende levensdomeinen. Vandaag zijn de lessen en aanbevelingen vanuit 2 jaar ervaring met outreach en activering beschikbaar, die ook wij onderschrijven.

Armoede gaat om meer dan financiële problemen

In 62% van de bedrijven werken werknemers met financiële problemen, door structurele armoede, scheiding, ziekte of inkomensverlies van een partner. Dat vertaalt zich vaak in problematische afwezigheden en chronische stress. Met een armoedebewust hr-beleid maken bedrijven duurzame tewerkstelling mogelijk voor medewerkers in armoede. Ze krijgen er meer gemotiveerde medewerkers voor in de plaats. Ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp en Corporate Partnerships Manager Christine Castille van het Netwerk tegen Armoede geven toelichting in het februarinummer 2022 van MagMetal van ABVV Metaal.

Kansen en uitdagingen voor het project Digibanken

E-inclusie is een hot topic. In het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting van 2020 schetste het Vlaams Netwerk tegen Armoede hoe het in Vlaanderen is gesteld met de toegang tot de digitale omgeving voor mensen in armoede. In een maatschappij waarin bijna iedere dienstverlening volop digitaliseert, heeft maar liefst 34% van de huishoudens met een inkomen lager dan 1.200 euro geen breedbandinternet. Bij de huishoudens met een inkomen van minstens 3.000 euro netto is dat slechts bij 2% het geval. Deze cijfers betreffen de periode vóór de coronacrisis.

14e Armoedebarometer

De 14de Armoedebarometer, die werd voorgesteld op 20/1/2022, zet armoede terug in de “spotlights”: over armoede mag men niet meer zwijgen. Armoede vraag degelijk beleid en effectieve uitwerking van het armoedebeleid. Armoede blijft in Vlaanderen hangen rond 10%. Ook op Belgisch niveau verandert er amper iets. De 14de Armoedebarometer toont aan dat de samenleving niet gul is, integendeel. Het “tekort hebben” is voor gezinnen in of nabij armoede een dagelijks verhaal. Er is een Vlaanderen/België waar het goed gaat, er is een Vlaanderen/België dat probeert te overleven. Over armoede mag niemand meer zwijgen. Decenniumdoelen vraagt degelijk en effectief beleid.

Investeren in sociale en private huurmarkt

Begin januari 2022 werd een aantal voorstellen gelanceerd om de wooncrisis in Vlaanderen op te lossen. Het Netwerk tegen Armoede vindt de voorstellen om verschillende redenen problematisch. Om de wooncrisis op te lossen, moet niet minder maar meer in sociale woningen geïnvesteerd worden. En het recht op wonen van sociale huurders beperken zal misschien de wachtlijsten op papier inkorten, maar in de realiteit geen enkel woonprobleem oplossen. De ‘werkbekwame huurder’ die terug naar de private markt wordt gestuurd, beschikt vaak niet over voldoende middelen om een degelijke woning op de private markt te huren. Veel mensen in een kwetsbare situatie zijn afhankelijk van tijdelijke, precaire jobs met een laag loon. De kans is groot dat veel huurders die terug naar de private markt moeten, toch terug in de problemen komen.

We willen de voorstellen aangrijpen als een kans om het debat te voeren over investeringen in sociale en private huurmarkt. Het Netwerk tegen Armoede is al langer vragende partij, samen met andere organisaties, voor meer en ambitieuzere investeringen in de private huurmarkt. We verzamelden een aantal aanbevelingen in de nota "Investeren in sociale en private huurmarkt"

Versterken van de solidariteit, een essentiële basis voor de samenleving

Op de Internationale Dag van de Solidariteit op 20/12/2021 heeft het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting zijn 11de tweejaarlijkse Verslag ‘Solidariteit en armoede’ voorgesteld. Het interfederaal Steunpunt organiseerde – midden in de COVID-19-crisis – gedurende anderhalf jaar een overleg rond het thema van solidariteit, met mensen in armoede en hun verenigingen en netwerken, terreinorganisaties, instellingen en wetenschappers.

Woonzaak on tour

Vanaf 13 t/m 17/12/2021 ging Woonzaak de boer op! Met een caravan bezocht Woonzaak on tour een aantal plaatsen doorheen Vlaanderen, om vervolgens op weg te gaan naar Straatsburg om de klacht tegen het Vlaamse woonbeleid neer te leggen. Ze zetten het vergrootglas op de Vlaamse woonproblematiek, en gebruikten de tocht om de verschillende aspecten ervan in beeld te brengen.

Verplichte gemeenschapsdienst is géén hefboom voor tewerkstelling

Het Vlaams Netwerk tegen Armoede is opgetogen met de ambitie van de Vlaamse Regering om de werkzaamheidsgraad op te trekken tot 80 procent. Werk is geen garantie om uit armoede te geraken, maar in de meeste gevallen is het een goede start: in België leeft minder dan 5 procent van de werkende mensen in armoede. Bovendien willen mensen in armoede niets liever dan het vinden van duurzaam, werkbaar werk. Er bestaan verschillende benaderingen om mensen naar werk toe te leiden. In het Vlaams regeerakkoord wordt de invoering van een verplichte gemeenschapsdienst aangekondigd. In een beleidsnota kaderen we waarom verplichte gemeenschapsdienst voor langdurig werkloze mensen geen duurzame toeleiding naar werk betekent. Velen zetten zich al actief in en willen graag werken. Verplichte gemeenschapsdienst is daarom een onrechtvaardige, stigmatiserende maatregel die niet tot het gewenste effect zal leiden.

Evaluatienota bij ontwerpdecreet individueel maatwerk

Op 9/12/2021 keurde de Commissie Werk en sociale economie van het Vlaams Parlement het ontwerpdecreet individueel maatwerk goed. De parlementsleden konden zich bij de bespreking baseren op beleidsnota’s van het Vlaams Netwerk tegen Armoede. Met onze armoedetoets op het ontwerpdecreet individueel maatwerk pleiten we ervoor dat het individueel maatwerk geen afromingseffect in de hand mag werken, waarbij de meest kwetsbare werknemers uit de boot vallen. Reguliere werkgevers beschikken vaak over onvoldoende kennis, handvaten en ruimte om de nodige integrale begeleiding te bieden aan werknemers in armoede.

Jaarboek Armoede 2021: 30 jaar beleidsparticipatie vanuit armoede-ervaring

Het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting bestaat dertig jaar, net als beleidsparticipatie van mensen in armoede. Vanuit de visie dat mensen in armoede het best zelf spreken over die beleidsparticipatie, ging het Vlaams Netwerk tegen Armoede in gesprek met negen ervaringsdeskundigen. We vroegen hen waarom zij zich actief engageren in de strijd tegen armoede, naar hun visie op participatie, wat de meerwaarde is van het delen van ervaringskennis, het spreken vanuit ervaringskennis en naar evoluties in de armoedebestrijding. Hun reflecties vormen de ruggengraat van deze bijdrage.

Het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 2021 van Universiteit Antwerpen werd voorgesteld tijdens een online colloquium op 1/12/2021.

Inzetten op een armoedebewust HR-beleid loont

Werken wordt vaak beschouwd als dé manier om armoede tegen te gaan. De armoedecijfers maken echter snel duidelijk dat dat niet altijd het geval is. In 2020 leefden 4,2% van de werkende mensen in armoede. Daarenboven is er nog een groter aantal mensen dat werkt en maar net het hoofd boven water weet te houden. Werk is met andere woorden een belangrijke schakel in de weg uit de armoede, maar er is meer nodig. Naast de toegang tot duurzame jobs is een integrale benadering noodzakelijk die ook het welzijnsaspect in rekening neemt, zowel bij de toeleiding naar werk als op de werkvloer.

Tine Claes en Christine Castille schreven een artikel over het belang van een armoedebewust HR-beleid op de website van het Sterpunt Inclusief Ondernemen

Woonzaak in december naar Straatsburg tegen Vlaams woonbeleid

38 sociale organisaties stappen op 17 december onder de noemer Woonzaak naar het Europees Comité voor Sociale Rechten om de problemen in het Vlaamse woonbeleid aan te kaarten. Een juridische studie heeft aangetoond dat zo’n zaak kans maakt. Hugo Beersmans, woordvoerder van de Vlaamse Woonzaak, legt de vinger op de wonde in De Morgen van 4/10/2021 naar aanleiding van een webinar.

Werkbaar werk voor mensen in armoede

Werkbaar werk is momenteel een hot topic met veel dimensies. Het gaat over kwalitatief werk waarin je een goede werk-privé balans ervaart, werk dat motiveert, waar je geen last hebt van een te hoge werkdruk of emotionele belasting, werk dat plaatsvindt in voldoende veilige omstandigheden en waar je de nodige leermogelijkheden, autonomie en ondersteuning ervaart … Werkbaar werk zou doenbaar moeten zijn tot aan je pensioen. In dit beleidsdossier gaan we dieper in op wat werkbaar werk inhoudt voor mensen in armoede en formuleren we aanbevelingen voor beleidsmakers.

Naar een inclusieve arbeidsmarkt

Aan het einde van het schooljaar komen heel wat schoolverlaters op de arbeidsmarkt. De arbeidsmarkt in België geeft helaas niet voor iedereen dezelfde kansen en staat al jaren bekend voor de achterstelling van kwetsbare werknemers. De eerdere economische hoogconjunctuur tot 2020 heeft niet geleid tot een sterke verbetering. Bovendien heeft de coronacrisis die uitsluiting en achterstelling alleen maar vergroot. Daadkrachtig streven naar inclusie is de enige manier om structurele uitsluiting van kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt aan te pakken, zo stellen LEVL, Handicap & Arbeid en het Netwerk tegen Armoede in de nota ‘Naar een inclusieve arbeidsmarkt’.

Zo ga je om met armoede op de werkvloer

Het aantal Belgen dat het risico loopt in armoede te belanden neemt jaarlijks toe. De kans dat een van je werknemers met armoede heeft af te rekenen is reëel. Er gepast mee omgaan, is moeilijk.
Vormingsmedewerker Heleen Dom en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp aan het woord op MT.be.

Programma Zeitgeist op Klara belicht beeldvorming en diversiteit

Hoe mediamakers hun boodschap brengen is nooit neutraal. Beeldvorming in de media bepaalt hoe mensen in de maatschappij worden behandeld en bekeken. Is communicatie een te weinig belichte kant van de identiteitsdebatten? Geertje De Ceuleneer trok op onderzoek in drie afleveringen in het programma Zeitgeist op Klara.