Open nieuwjaarsbrief aan de Vlaamse Regering voor 2024

Beste Vlaamse Regering, 2024 wordt een topjaar voor u en de Vlaamse politiek. Een heel jaar campagne voeren, eerst voor de Vlaamse en nadien voor de lokale verkiezingen. U moet wel in topconditie zijn met zo’n druk en belangrijk jaar voor de boeg om Vlaanderen te laten excelleren. Een uitgebreid feestdiner zal daar zeker bij helpen. Helaas is dergelijk feestdiner steeds minder weggelegd voor financieel kwetsbare gezinnen. Met de sprankelende Mateus die u serveert (het Mattheuseffect, weet u wel), geeft u steeds meer aan hen die al veel hebben, en neemt u steeds meer af van hen die sowieso al niet rijkelijk bediend zijn. Ook al denkt u het tegendeel. De ‘tafelschuimers’ moet u niet aan de onderkant van de maatschappij zoeken. Daar troosten ze zich met de kruimels die van uw tafel vallen.

Sociale woning is een fundament om armoedecirkel te doorbreken

Een sociale woning is geen activeringsmaatregel, wel het fundament om de armoedecirkel van gezinnen te kunnen doorbreken. “De klopjacht op mensen in een sociale woning om de wachtlijsten te verminderen, moet stoppen. Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele leidt de aandacht af van het echte probleem, namelijk dat er te weinig sociale woningen zijn en dat er 176.000 gezinnen op een wachtlijst staan. Zijn beleid van grote hervormingen heeft tot nu toe alleen maar geleid tot stilstand en stigmatisering van sociale huurders of kandidaat huurders.” Zo klonk de reactie van algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede op 26/12/2023 op een aankondiging van minister Diependaele om tegen 2025 voorrang te geven aan sociale huurders die werken en levenslange huurcontracten te laten verdwijnen.

Voorstelling van het tweejaarlijkse Verslag 2022-2023 ‘De financiële dimensie van armoede’

Op woensdag 20 december stelde het Interfederaal Steunpunt tot bestrijding van armoede zijn 12e tweejaarlijkse Verslag 'De financiële dimensie van armoede' voor. Na een inleiding door Ides Nicaise, voorzitter van het Beheerscomité van het Steunpunt, en de voorstelling van het Verslag door Henk Van Hootegem en Mélanie Joseph, respectievelijk coördinator en medewerkster van het Steunpunt, konden de deelnemers aan het overleg ter voorbereiding van het tweejaarlijkse Verslag vragen stellen aan de aanwezige beleidsverantwoordelijken. De Vlaamse minister van Armoedebestrijding, Benjamin Dalle, maakte van de gelegenheid gebruik om het belang te benadrukken van het samenkomen van de Interministeriële Conferentie Maatschappelijke Integratie, Wonen en Grootstedenbeleid (IMC). Samenwerking is essentieel om armoede effectief te bestrijden. Verschillende thema's vereisen een interfederale aanpak: de strijd tegen dakloosheid, het gebrek aan toegang tot rechten, het meten van armoede, de digitalisering van de samenleving, energiearmoede, enzovoort.

Jaarboek Armoede 2023: Armoede bestrijden vraagt om meerlagig bestuur

Op 11/12/2023 heeft de Universitaire Stichting voor Armoedebestrijding het Jaarboek Armoede en Ongelijkheid 2023 voorgesteld tijdens een colloquium. Armoedebestrijding vergt een aanpak over verschillende beleidsdomeinen heen. België kent daarbij een ingewikkelde staatsstructuur waar bevoegdheden verspreid zijn over verschillende niveaus. Bovendien is een veelheid aan actoren betrokken wat we een ‘meerlagig bestuur’ noemen. Lokale besturen zijn een cruciale partner, maar niet alles mag worden afgeschoven op het lokale niveau. Decentralisering kan ook gevaren inhouden. Het Netwerk tegen Armoede schreef een hoofdstuk met cases van hoe deze verschillende beleidsniveaus op elkaar inspelen en welke (positieve, maar ook negatieve) gevolgen dat heeft voor mensen in armoede.

t'Hope wint Federale Prijs Armoedebestrijding 2023

Het project VINGER AAN DE POLS van de vereniging 't Hope in Roeselare wint de Federale Prijs Armoedebestrijding 2023 van de POD Maatschappelijke Integratie. Het project is ontstaan vanuit een bevraging van mensen met armoede-ervaringen naar hun algemeen welbevinden. Uit de gesprekken hebben ze een collectieve nood aan een meer toegankelijke gezondheidszorg in de ruime regio Roeselare gedetecteerd. Vervoersarmoede is daarbij een heel belangrijk aspect. Het project heeft op 21/11/2023 een cheque van 10.000 euro ontvangen van federaal minister voor armoedebestrijding Karine Lalieux.

Gezondheidszorg voor mensen met verhoogde tegemoetkoming onder druk

Er komen alarmerende berichten binnen dat meer en meer tandartsen patiënten met verhoogde tegemoetkoming weigeren. Ze zouden er volgens hen te weinig aan verdienen omdat ze geen ereloonsupplementen zouden mogen aanrekenen. Het Netwerk tegen Armoede is net als Vlaams Patiëntenplatform vzw bezorgd dat patiënten de toegang tot zorg geweigerd wordt. Dat kan niet door de beugel. De ziekenfondsen pleiten om de toekenning van de verhoogde tegemoetkoming nét verder uit te breiden in plaats van in te perken. Zo zijn er nog grote groepen, onder wie de jongeren, die wel recht hebben op het statuut, maar het niet aanvragen. We nemen mee de handschoen op om de betaalbaarheid van de gezondheidszorg te blijven garanderen.

Participatie van mensen in armoede zit in ons DNA

Algemeen coördinator Heidi Degerickx en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp namen op 16/11/2023 deel aan het gesprek 'Gezien, gehoord, vertegenwoordigd?' op de Trefdag 'Alles Politiek' van Socius voor de socioculturele sector. Ze gaven ook een interview in het magazine dat voor die gelegenheid is verschenen.

Maxim en Ann op Europese vergadering van ervaringsdeskundigen in Madrid

België is voorzitter van de Europese Unie in de eerste helft van 2024. BAPN, het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding, speelde een actieve rol in het vormgeven van het sociaal programma van het Belgisch Voorzitterschap. BAPN ging naar de European Meeting of People Experiencing Poverty (PEP) in Madrid op 14 en 15/11/2023 om aanbevelingen te geven en te verzamelen. Ervaringsdeskundigen Maxim en Ann namen er beiden het woord voor België. "Participatie is belangrijk! Het zorgt ervoor dat de maatregelen worden versterkt en effectief kunnen helpen."

Nieuwe voorrang in de kinderopvang is een achteruitgang

Een 70-tal organisaties en personen slaat alarm over het voorstel tot wijziging van de voorrangsregeling in de kinderopvang, dat in de Vlaamse begroting 2024 sloop. Het nieuwe decreet wil bij het verdelen van de schaarse Vlaamse plaatsjes absolute voorrang voorzien voor ouders die minstens viervijfde werken of een vier vijfde opleiding volgen. Gezinnen zullen de optelsom moeten maken. Wanneer de ene partner voltijds werkt en de andere halftijds komen ze niet aan de vereiste vier vijfde. Ook alleenstaanden die de lat niet halen, vallen uit de boot. Een duurzame kinderopvang biedt vooral vrouwen de kans op een vaste job en financiële autonomie. Deze maatregelen zouden een directe impact hebben op de 41% van de beroepsactieve vrouwen die volgens Statbel deeltijds werken. Vaak doen ze dat om onbetaalde zorgtaken thuis op te nemen.

Mensen zonder papieren verdienen goede woon- en werkomstandigheden

Tussen 5.000 en 12.000 mensen zonder papieren leven in Antwerpen. Bij onze Antwerpse vereniging BZN Kansenhuis Filet Divers komen er ook vaak mensen zonder papieren over de vloer. Van de 600 dossiers die zij in 2022 behandelden, waren er 190 voor iemand zonder wettig verblijf. Coördinator Yves Bocklandt aan het woord op de website van VRT NWS.

5 aanbevelingen voor meer inclusief werk! Teken de petitie!

Mensen in armoede stoten op veel drempels en omwegen op weg naar duurzaam werk. Toch hoeft dat geen uitzichtloze 'werkomlegging' te zijn. We nemen samen barrières weg. Steun onze eisen voor trajectbegeleiding op maat, eerlijke arbeidsvoorwaarden, menswaardige jobs en inkomens boven de armoedegrens. Teken de petitie met onze 5 aanbevelingen voor inclusief werk!

Ik wil zo graag werken en bijdragen aan de maatschappij

Mensen in armoede willen wél werken, maar de zoektocht naar werk of de praktijk op de werkvloer zijn niet voor iedereen evident. Dat blijkt uit een artikel in De Morgen op 16/10/2023 aan de vooravond van de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober. Een aantal mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt getuigt over de drempels en obstakels in hun zoektocht naar werk of op de werkvloer. Het recht op werk voor iedereen staat centraal in de campagne Werkomlegging van het Netwerk tegen Armoede.

Gebrek aan kinderopvang als drempel naar werk voor vrouwen in armoede met migratieachtergrond

"Vrouwen op het kruispunt van armoede en migratie stuiten op een reeks hindernissen als ze economisch onafhankelijk willen zijn. Een gebrek aan betaalbare, betrouwbare, bereikbare, beschikbare en bruikbare kinderopvang maakt werken voor deze moeders bijna onmogelijk. Dat hindert hun carrièrekansen en verzwakt hun financiële positie." Dat staat te lezen op Sociaal.Net aan de vooravond van de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 16/10/2023.

Dossier Dak- en thuisloosheid

Dé dakloze persoon bestaat niet. Het gaat evengoed over mensen die gedurende korte periodes bij vrienden slapen om dan weer verder te trekken, de zogenaamde sofaslapers. Het gaat over jongeren die uit huis gezet zijn, in kraakpanden, garages of caravans wonen. Het gaat bijvoorbeeld ook om gezinnen met precair verblijfsrecht, of jonge mensen op de drempel van volwassenheid die zelf een precair verblijfsrecht hebben. Dak- en thuis is een complexe problematiek die een geïntegreerde aanpak vraagt op verschillende beleidsniveaus.

Wooncrisis neemt toe, ook voor mensen in dak- en thuisloosheid

10 oktober 2023 is de Internationale Dag tegen Dak- en Thuisloosheid. De problematiek van dak- en thuisloosheid is groot, niet alleen in steden, maar ook in kleinere gemeenten. Het is geen recente problematiek, maar toch wordt de situatie steeds erger. De problematiek neemt in heel Europa alarmerend toe. Volgens een rapport van FEANTSA hebben ongeveer 895.000 mensen in Europa geen veilige plek waar ze zich thuis voelen. Bovendien geven de regionale en lokale dak- en thuislozentellingen in België ons een schat aan informatie die we voorheen niet hadden. “Tijdens de jaarlijkse daklozentelling in oktober 2022 zijn niet alleen méér mensen in dak- en thuisloosheid geteld. Er waren ook opvallend meer alleenstaande moeders en gezinnen met kinderen. Dat baart ons grote zorgen”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede.

Acht oplossingen om het dienstenchequesysteem fundamenteel bij te sturen

Opnieuw heeft de Vlaamse Regering een kans gemist om het dienstenchequesysteem fundamenteel bij te sturen. Er wordt nu wel een extra budget vrijgemaakt, maar voorlopig blijft het onduidelijk wat daarmee zal gebeuren. Het ACV, het Vlaams, Brussels en Belgisch Netwerk tegen Armoede, Femma, Furia, Ella, Vrouwenraad en Vluchtelingenwerk Vlaanderen en LEVL hebben 8 concrete voorstellen om de situatie van de 90.000 huishoudhulpen in Vlaanderen fundamenteel te verbeteren.

Overlegdag over Diversiteit & Inclusie

Op de Overlegdag van 26/9/2023 kwamen we samen met verenigingen uit heel Vlaanderen en Brussel om te spreken over één belangrijk thema: Diversiteit & Inclusie. Want onze verenigingen zijn divers, net zoals onze samenleving. In een tijd van polarisering is het belangrijk de dialoog over het thema in alle openheid te voeren.

Beste antigifpil tegen armoede is ongelijkheid verkleinen

Op 25/9/2023 heeft minister-president Jan Jambon zijn Septemberverklaring toegelicht in het Vlaams Parlement. “Goed dat de minister-president stelt dat een job een antigifpil is tegen armoede. Helaas stellen wij vast dat een stabiele en lonende job vaak onbereikbaar is voor werkzoekenden in armoede. Eén van de cruciale redenen is dat ouders in armoede amper toegang hebben tot kinderopvang”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx. “Verder dreigt nog een grotere ongelijkheid door de verdieping en verbreding van armoede bij Vlamingen die niet in staat zijn om te werken door ziekte of andere omstandigheden.” Drempels wegnemen naar werk is cruciaal, wat centraal staat in de campagne Werkomlegging rond de Werelddag van Verzet tegen Armoede van 17 oktober.

Stimuleren van energierenovaties op de private huurmarkt: een noodzaak

In oktober 2022 besliste de Vlaamse Regering op voorzet van minister van Wonen Matthias Diependaele tot een tijdelijke indexeringsblokkering voor huurcontracten van energieverslindende panden. De zorgen over de betaalbaarheid van de energiefactuur waren dan ook groot. Die maatregel loopt eind deze maand af. Een diverse groep aan organisaties;, waaronder het Netwerk tegen Armoede, houdt een pleidooi voor het behoud van deze maatregel en wil zelfs nog een stap verder gaan. Willen we een volwaardige private huurmarkt, dan moet de Vlaamse overheid werk maken van een beleid dat energierenovaties op die huurmarkt aanmoedigt.

Gesprek met minister Dalle over beleid op het vlak van jeugd, Brussel en media

Op 20/9/2023 was het Netwerk tegen Armoede te gast bij Vlaams minister Benjamin Dalle voor een constructief en inspirerend overleg over zijn beleid ivm jeugd, Brussel en media. Op de agenda onder meer het toegankelijk en inclusief maken van jeugdwerk, het Jeugd- en Kinderrechtenbeleidsplan, de aanpak en beeldvorming van de dak- en thuislozencrisis in Brussel, mediawijsheid bij mensen in een kwetsbare positie, beeldvorming van mensen in armoede ...

Lerarenopleiding als fundament voor sterke leraren en kwaliteitsvol onderwijs

Leerkrachten in spé moeten tijdens hun opleiding alle nodige kansen krijgen om te kunnen omgaan met de maatschappelijke en educatieve uitdagingen binnen ons onderwijs. Ook het Netwerk tegen Armoede merkte het afgelopen jaar tijdens vormingen in het hoger onderwijs dat studenten het gevoel hebben dat ze onvoldoende voorbereid aan hun carrière beginnen. We zijn dan ook blij dat we de kans kregen om mee te schrijven aan het advies van de Vlaamse Onderwijsraad rond de lerarenopleiding als fundament om sterke leraren af te leveren. Lees onze belangrijkste vaststellingen en aanbevelingen zijn mee opgenomen in het advies.

Armoedebarometer 2023. Armoede stagneert, maar verdiept en verbreedt

Armoedebarometer 2023. Armoede stagneert, maar verdiept en verbreedt. Selectieve maatregelen die mensen in armoede ondersteunen werken, maatregelen vanuit het individuele schuldmodel werken niet. Solidariteit en herverdeling zijn de enige antwoorden voor een leefbare samenleving.

Gezocht: gelijke kansen in het onderwijs

Het is een grijze, regenachtige dag voor de start van het nieuwe schooljaar. Niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk. Het Vlaamse onderwijs daalt in internationale onderzoeken, er is een groot lerarentekort, de onderwijskwaliteit staat onder druk … Allemaal elementen die zeker ook niet bijdragen aan de gelijke kansen in het onderwijs. Kinderen en jongeren in kwetsbare positie dreigen hierdoor aan het kortste eind te trekken. “We doen een oproep voor gelijke kansen in het onderwijs, met een kostenbewust beleid, een getrapte maximumfactuur in het secundair en brugfiguren tussen ouders en de school”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede. Armoede op school vraagt een gecoördineerde aanpak.

Breng alle uitkeringen boven de Europese armoederisicogrens

Ondanks herhaaldelijke beloftes, over alle partijgrenzen heen, laten de politiek verantwoordelijken het al decennia na om deze belofte waar te maken. Algemeen coördinator van het Netwerk tegen Armoede Heidi Degerickx schrijft over het belang van het leefloon. Het Netwerk tegen Armoede roept op tot politieke moed: Hef alle inkomens tot boven de armoederisicogrens, nu!

Zomerscholen bereiken gewenste doelgroep niet

Recent ontving het Netwerk tegen Armoede het signaal dat verschillende scholen die een zomerschool aanbieden het moeilijk vinden om kwetsbare leerlingen te bereiken. “Voor ons is het jammer genoeg niet nieuw dat zomerscholen de gewenste doelgroep niet bereiken. Al in 2021 trokken we aan de alarmbel. Het is nog niet tot in alle zomerscholen doorgedrongen hoe belangrijk het is op de hoogte te zijn van de specifieke context en noden van kwetsbare leerlingen”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx. “We vragen meer dialoog tussen beleid, ouders en scholen.”

Geen pauzeknop voor sociaal energietarief voor half miljoen gezinnen

OPEN BRIEF: Vanaf 1 juli, over één week dus, stopt de uitbreiding van het sociaal tarief voor elektriciteit en aardgas voor een grotere groep mensen. U had die uitbreiding met de federale regering ingevoerd als maatregel tijdens de coronacrisis en verlengd aan het begin van de oorlog in Oekraïne om het hoofd te bieden aan de daaropvolgende energiecrisis. Die maatregel was broodnodig voor heel wat mensen om het hoofd boven water te houden. 500.000 elektriciteitsverbruikers en 300.000 gasverbruikers kregen eind mei of begin juni echter de boodschap van hun energieleverancier dat ze niet langer in aanmerking komen voor het sociaal energietarief. Er heerst heel wat onduidelijkheid over het alternatief. We vragen dus dat u de pauzeknop voor het sociaal energietarief niet induwt, zoals voor het klimaatbeleid.

Bied gratis menstruatieproducten aan op het werk

In België kan 1 op de 15 vrouwen het zich niet veroorloven om elke maand menstruatieproducten te kopen. Zeker op de werkvloer zorgt dat voor problemen. Nochtans voorzien werkgevers wel in toiletpapier. Hoog tijd om ook gratis menstruatieproducten aan te bieden. Voor je regels kies je niet!

Maak een eind aan menstruatie-armoede op de schoolbanken

9 op 10 scholieren vindt dat menstruatie-armoede op school moet worden aangepakt. Dat blijkt uit een bevraging van de Vlaamse Scholierenkoepel bij zo’n 11.000 scholieren. Op donderdag 25 mei, naar aanleiding van Wereld Menstruatiedag, vraagt de Vlaamse Scholierenkoepel daarom aandacht voor de onzichtbare en vaak vergeten problematiek rond menstruatie-armoede. Dat doen we op basis van ons advies rond menstruatie-armoede.

Hervorming van het sociaal energietarief

De vele nieuwsberichten rond de afschaffing van het uitgebreid sociaal tarief, de verhoging van het sociaal tarief, etc. zorgen voor veel onduidelijkheden bij gezinnen in armoede en mensen met een laag inkomen. Ze zijn al kampioen in bezuinigen en moeten nu op zoek naar nog extremere manieren om te besparen op hun energieverbruik en andere essentiële zaken om te kunnen overleven. Het is kiezen tussen eten of zich verwarmen. Mensen dragen niet één, maar twee extra truien en verwarmen slechts één ruimte in de woning. Mensen sluiten zichzelf de facto af door nulverbruik met ongezonde en onmenselijke woonomstandigheden tot gevolg. Dit staat een menswaardig leven in de weg.

24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid in '24

Aan de vooravond van heel belangrijke verkiezingen in 2024 heeft het Netwerk tegen Armoede 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid opgesteld. De eisen en aanbevelingen kwamen tot stand in samenwerking met de 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Ze zijn gebaseerd op onze standpunten van de voorbije jaren, die we hebben verdiept via kennisopbouw in de verenigingen en gevoed vanuit de ervaringskennis van mensen in armoede. We gaan met de speerpunten in gesprek met lokale, Vlaamse en federale beleidsmakers.