Tijd voor een kostenbewust onderwijs, nú. Voor de toekomst van onze kinderen.

Elf miljoen euro aan onbetaalde schoolfacturen, dat bracht het gemeenschapsonderwijs aan het licht. Het debat over betaalbaar onderwijs is terug van nooit weggeweest. Het Netwerk tegen Armoede, SAAMO, Welzijnszorg, Levl, de Gezinsbond, vzw Krijt, de Vlaamse Scholierenkoepel en academici Ides Nicaise en Michel Vandenbroeck zetten zich in om gezinnen in armoede en scholen te ondersteunen in de strijd voor betaalbaar onderwijs voor iedereen. Zij verenigen zich in deze open brief om het debat dan ook actueel te houden. Zolang er leerlingen zijn die niet volledig kunnen participeren aan het onderwijsaanbod van onze scholen als gevolg van armoede, is dit een thema dat nooit uit ons bewustzijn mag verdwijnen.

Cultuurparticipatie van mensen in armoede: moeilijk bereikbare groepen bestaan niet

Deelname aan cultuur is een grondrecht. Investeren in cultuur is belangrijk voor het inclusiever en duurzamer maken van onze samenleving. Cultuur zorgt namelijk voor inclusiviteit, creativiteit, innovatie, en verbinding in een wereld gekenmerkt door verstedelijking, digitalisering, migratie, en groeiende socio-economische ongelijkheden. Voor maatschappelijk kwetsbare individuen kan deelnemen aan culturele activiteiten enorm veel betekenen: op een laagdrempelige en plezierige manier opnieuw deelnemen aan de samenleving. Deelnemen aan cultuur zorgt ervoor dat mensen in armoede afstand kunnen nemen van chronische stress, zelfvertrouwen opbouwen, talenten ontwikkelen, en een sociaal netwerk kunnen uitbouwen

Gelijke onderwijskansen, voor iedereen?

Onbetaalde schoolfacturen: het Netwerk tegen Armoede kent en volgt het thema al 20 jaar en is er in geslaagd om aanzienlijke stappen te zetten in de strijd tegen schulden op school: zo wordt de schooltoeslag ondertussen automatisch toegekend en is er een maximumfactuur in het basisonderwijs. We zijn echter nog ver verwijderd van gelijke onderwijskansen in Vlaanderen. We blijven strijden voor een onderwijs dat álle kinderen de kans geeft hun talenten te ontplooien, oog heeft voor hun noden om zich ten volle te kunnen ontwikkelen en ouders als een volwaardige partner ziet om dit waar te maken.

Internationale dag voor Veiligheid en Gezondheid: nog winst te boeken

Op 28 april is het Internationale dag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk. Helaas valt er op dat vlak nog veel winst te boeken. De algemene werkzaamheidsgraad gaat er nog steeds op achteruit. Een sector waarin dat overduidelijk is, is die van de dienstencheques. De fysieke en mentale belasting van een job als huishoudhulp zijn groot.

Wetsontwerp Dermagne: een goede eerste stap, maar niet genoeg

Het recent goedgekeurde wetsontwerp Dermagne is bedoeld om oplopende schulden te voorkomen. Het is een eerste stap in de goede richting na jarenlange politieke stilstand waardoor heel veel mensen in de schuldenspiraal terecht zijn gekomen en nauwelijks een uitweg zagen. Dit wetsontwerp is een stap in de juiste richting, maar helaas verlaagt het de drempel niet voor mensen met betalingsproblemen om snel hulp te zoeken.

Trajectbegeleiding op maat van mensen in armoede

Vanaf 2024 zet Europa WSE versterkt in op de sociale inclusie van niet-beroepsactieve mensen in - veelal - maatschappelijk kwetsbare situaties. Omdat het bestaande aanbod deze groep niet voldoende bereikt of ‘activeert’, zetten ze in op de uitbouw van lokale netwerken of partnerschappen. Daarmee willen ze effectiever inspelen op de noden deze groep. De zogenaamde capacity building voor deze lokale partnerschappen wordt momenteel vormgegeven door VVSG en VDAB, met ondersteuning van Europa WSE. Het Netwerk tegen Armoede maakt zich zorgen over deze samenstelling. Beide partners kampen namelijk met heel wat administratieve en institutionele drempels, waardoor het effectief bereiken en vasthouden van werkzoekenden in kwetsbare situaties een uitdaging is. Een lokale inbedding met samenwerkingen op vlak van werk en welzijn zijn daarbij - zoals voorzien in de partnerschappen - nodig. Maar om de lokale partnerschappen zo goed mogelijk af te stemmen op de noden van de doelgroep, is het cruciaal om niet enkel bij de uitvoering, maar ook bij de uitwerking ervan te luisteren naar de stem van de doelgroep zelf.

Maatschappelijk kwetsbare jongeren aan het woord over vrije tijd en welbevinden

Dit rapport omvat advies over twee prioriteiten van het jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan namelijk “vrije tijd voor allen” en “welbevinden en positieve identiteitsontwikkeling”. Een belangrijke meerwaarde van dit rapport is dat de ervaringen van maatschappelijk kwetsbare jongeren over vrije tijd en welbevinden uitvoerig zijn meegenomen. Wij hopen dat dit rapport nuttig zal zijn voor beleidsmedewerkers, onderzoekers, en praktijkwerkers, zodat zij in de toekomst beter kunnen inspelen op de uitdagingen en kansen die jongeren in armoede ervaren op vlak van vrije tijd en welbevinden. Dit rapport is gebaseerd op de input van een tweedaagse themawerking die op 1 en 2 november 2022 plaatsvond, maar bouwt ook verder op de ruime expertise die het Netwerk tegen Armoede heeft opgebouwd over de jaren heen in dialoog met jongeren en jeugdwerkers uit armoedeverenigingen.

Bespaar niet op kap van mensen met laagste inkomens

Het begrotingsakkoord is uitgedraaid op besparingen op de kap van mensen met de laagste inkomens. De laatste schijf van de verhoging van de van de laagste uitkeringen is helemaal geschrapt en de minimumpensioenen stijgen ook minder dan voorzien. Daardoor breekt de federale regering haar belofte om de laagste inkomens boven de armoedegrens te brengen. Ook zal er strenger toegekeken worden op tijdelijke werkloosheid. Dat kunnen we als Netwerk tegen Armoede niet aanvaarden in een welvarend land als België. De opeenvolgende crisissen en stijgende kosten voor basisbehoeften, wonen en energie zorgen ervoor dat het water nog meer aan de lippen staat van kwetsbare mensen. Het tast hun koopkracht enorm aan en ze dreigen zo volledig kopje-onder te gaan.

Zorgcoalitie roept op voor meer waardering voor zorgarbeid

Het aantal openstaande vacatures in kinderopvang, woonzorgcentra en dienstencheques is torenhoog. Sectoren met een hoofdzakelijk vrouwelijke tewerkstelling maar ook met specifieke taken gelinkt aan zorg en huishoudelijk werk (de zogenaamd typisch vrouwelijke taken). De lonen zijn er (te) laag, de statuten ondermaats en de arbeidsomstandigheden zwaar. De wantoestanden in de kinderopvang en woonzorgcentra zijn voldoende gekend. Uit een verslag van de gezondheidsinspectie bleek dat 90% van de dienstencheque-ondernemingen niet in orde zijn met de wetgeving inzake gezondheid.

Collectieve schuldenregling: dat kan menselijk

Op uitnodiging van de Kamer gaf BAPN vorige week haar advies ter verbetering van de collectieve schuldenregeling tijdens een hoorzitting. Naast het inkorten van de looptijd van de procedure, moeten schuldbemiddelaars voorzien in een menswaardig leefgeld. Christophe, ervaringsdeskundige bij het Netwerk tegen Armoede vertelde over zijn eigen ervaringen

Wonen, een basisrecht voor iedereen: een bevraging bij nieuwkomers

Wonen is een basisrecht voor iedereen. Om zicht te hebben op de ervaringen en perceptie van nieuwkomers en hun woonnoden organiseerden LEVL in samenwerking met het Netwerk tegen Armoede, SAM, steunpunt Mens en Samenleving, ORBIT vzw, het Vlaams Huurdersplatform en Welzijnszorg vzw een algemene bevraging.

Sociale rechtvaardigheid onder druk door hardnekkig hoge armoedecijfers in België

“Helaas is de World Social Justice Day van de Verenigde Naties van vandaag 20 februari een bittere ervaring voor meer dan 1,5 miljoen Belgen die op of onder de armoedegrens leven”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede (Cijfers Statbel). Het Netwerk stelt samen met de 61 verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen vast dat de sociale rechtvaardigheid in Vlaanderen en Brussel steeds meer afbrokkelt. De opeenvolgende crisissen maken het voor kwetsbare mensen steeds moeilijker om uit armoede te geraken en een menswaardig leven te leiden.

“Hervorming energiefactuur is besparing op mensen die reeds onder armoedegrens leven”

De federale regering heeft op 6/2/2023 een beslissing genomen over de hervorming van de energiefactuur. De btw op gas en elektriciteit blijft permanent op 6 procent, het sociaal tarief is enkel voor personen met bepaalde uitkeringen of tegemoetkomingen, zoals een leefloon, een tegemoetkoming voor personen met een handicap of de inkomensgarantie voor ouderen. Over het algemeen zullen we de factuur met 20 euro zien stijgen. “Het Netwerk tegen Armoede is bezorgd over de vele gezinnen die nu al onder de armoedegrens leven en in de kou blijven staan”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx.

Dag van de CLB-medewerker

Op 2 februari 2023 is het de Dag van de CLB-medewerker. Voor deze dag willen we de dossiers vanuit onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen rond het CLB nog eens in de spotlights zetten. Niet altijd even recent, maar nog steeds brandend actueel.

Snelle digitalisering in de samenleving zorgt voor uitsluiting bij kwetsbaren: aanbevelingen vanuit de doelgroep van vzw De Sfeer voor de Stad Genk

Jackeline "Jacky" Pardo is studente maatschappelijk werk aan de UCLL. Voor haar eindwerk schreef ze een paper over digitalisering en werkte daarvoor nauw samen met De Sfeer, één van onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Samen met vrijwilligers van ontmoetingscentrum De Sfeer trok ze de straat op om lukraak mensen aan te spreken. Ze vroeg dan of ze ‘spijt hebben van de snelheid waarmee de digitalisering in onze samenleving evolueert’. Het werd geen lange lijst met vragen, omdat die de mensen zou afschrikken. Het eindresultaat kan u hier lezen.

Mensen uit armoedeverenigingen gaan in dialoog met minister Lalieux

Op initiatief van BAPN (Belgisch Netwerk Armoedebestrijding) ging federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor armoedebestrijding, op 31 januari 2023 in gesprek met mensen met armoede-ervaring uit Brusselse, Vlaamse en Waalse verenigingen. Ze bespraken de implementatie van het federaal plan tegen armoede en ongelijkheid. Dit plan is essentieel voor de armoedestrijd in België, gezien het richting geeft en de maatregelen omvat voor het beleid op het federaal niveau.

De Robin-pas verlaagt de drempel niet

Uit onderzoek bleek dat de Robin-pas, een initiatief dat moet helpen bij het betalen van de schoolrekening van kwetsbare gezinnen, amper gebruikt wordt. De drempel om zo'n pas aan te vragen en te gebruiken is dan ook hoog. Het Netwerk tegen Armoede reageert.

Hoe communiceren over klimaat in tijden van (energie)crisis?

Op 25 januari trokken ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp en communicatieverantwoordelijke Gert Van Tittelboom van het Netwerk tegen Armoede naar het inspiratiefestival: “Meer mensen engageren voor het klimaat: op zoek naar verbindende praktijken”.

“Toegang tot het internet moet voor iedereen worden gegarandeerd”

Een computer en internetverbinding zijn geen basisrecht. Toch is het voor mensen in armoede moeilijk om zonder die essentiële hulpmiddelen mee te kunnen. Zeker nu er een steeds diepere digitale kloof gaapt tussen arm en rijk. Dit artikel werd gepubliceerd in De Standaard in samenwerking met Telenet.

Eén reden waarom het geconventioneerd verhuren een goede zaak is en tien redenen waarom het dat niet is

Jarenlang stond de huurdersbeweging op de barricades om, naast meer sociale huurwoningen en meer huurtoelages voor kwetsbare huurders, ook een systeem van geconventioneerd verhuren in te voeren. Zelfs de Vlaamse Woonraad schreef er in 2019 nog een uitgebreid advies over. Nu de Vlaamse Regering besliste om het geconventioneerd verhuren effectief in te voeren, zou je verwachten dat er applaus klinkt op alle banken. Dat is echter helemaal niet het geval. Hoewel het systeem dezelfde naam heeft gekregen, krijgt het een volledig andere lading dan wat de Vlaamse Woonraad voorstelde. Dit artikel is geschreven door het Vlaams Huurdersplatform.

Taalachterstand koalatest: Geef een podium aan experts

De taalachterstand van onze kleuters blijft de gemoederen beroeren. Uit de koala-taalscreening blijkt dat 14% van de kleuters nood heeft aan extra taalondersteuning en 4% aan een intensieve begeleiding. Die cijfers zijn niet nieuw. Vorig jaar, bij de eerste afname van deze test, bleek dat 15% van de kleuters een taalachterstand voor Nederlands had. Er wordt met de vinger gewezen naar wie de schuldige zou zijn: de ouders, de scholen of de maatschappij. Met het Netwerk tegen Armoede opteren we ervoor om een podium te geven aan experten die met positieve oplossingen komen. Er zijn inspirerende voorbeelden door onze eigen verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen.

“Zoek zo snel mogelijk hulp en ondersteuning als je in de problemen komt”

Op 23 januari 2023 verscheen er een artikel in Het Nieuwsblad met de titel "OCMW’s hebben geld genoeg, maar te weinig mensen durven het te vragen". Er wordt verwezen naar de non take-up van de energiepremie. Verschillende OCMW's hebben de gekregen energiesteun niet volledig opgebruikt. Ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp van het Vlaams Netwerk tegen Armoede reageert.

Betaalbaarheid van de zorg (z)onder druk?

Het Vlaams Patiëntenplatform schreef dit opiniestuk. Het Netwerk tegen Armoede deelt hun bezorgdheid.

Een maatregel die zorgverleners verbiedt om (behalve bij een ziekenhuisopname) supplementen aan te rekenen voor patiënten die recht hebben op verhoogde tegemoetkoming (en dus patiënten in een financieel kwetsbare situatie). Broodnodig volgens ons en een struikelsteen voor sommige beroepsgroepen. Het conflict tussen minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke en artsensyndicaat BVAS is ondertussen van de baan. BVAS zal de overeenkomst tussen artsen en ziekenfondsen niet opzeggen en zal verder onderhandelen met de minister. Toch blijven wij met een wrang gevoel achter. Het Vlaams Patiëntenplatform schreef dit opiniestuk. Het Netwerk tegen Armoede deelt hun bezorgdheid.

Onze nieuwjaarswensen? “Recht op wonen voor iedereen, ook voor kwetsbare groepen."

‘Deze regering wil naar eigen zeggen sociale huisvesting voor zij die het wérkelijk nodig hebben. Met strengere voorwaarden bereikt ze net het tegenovergestelde’, schrijven organisaties Netwerk tegen Armoede, LEVL en Orbit.

Waarom werkloosheidsuitkeringen beperken in de tijd niet zal leiden tot snellere uitstroom naar werk bij mensen in armoede

In 2012 kende België een grote hervorming van haar werkloosheidsstelsel. Sindsdien zijn de uitkeringen versterkt degressief: na een periode van drie maanden werkloosheid neemt het bedrag geleidelijk af. Op die manier wil de overheid werklozen stimuleren om zo snel mogelijk terug aan het werk te gaan, en voorkomen dat ze blijven steken in de zogenaamde werkloosheidsval. Een recent onderzoek van de RVA bevestigt nu wat mensen in armoede al jaren zeggen: deze degressiviteit leidt niet tot meer uitstroom naar werk. Het blijken vooral de conjunctuur of de economische omstandigheden die bepalen in welke mate (langdurig) werkzoekenden de stap naar werk kunnen zetten.

Jongeren in kwetsbare situaties: Een moeizame transitie naar de arbeidsmarkt

De ambitie van de Vlaamse Regering op het vlak van arbeidsmarktparticipatie is groot: de algemene werkzaamheidsgraad van de bevolking op beroepsactieve leeftijd opkrikken tot 80%. Om dit te realiseren, zet het beleid extra in op het activeren van de niet-beroepsactieve bevolking. Een van de groepen die hieronder valt, zijn de zogenaamde NEET-jongeren. Dit zijn jongeren die niet aan het werk zijn en geen onderwijs, opleiding of training volgen. In 2021 viel 7,4 % van de jongeren onder de noemer ‘NEET-jongeren’. 6,7 % van de jongeren (15-24 jaar) verliet de schoolbanken zonder een diploma van het secundair onderwijs. Zij worden gezien als kwetsbare groep met een grote afstand tot de arbeidsmarkt(1). Het Netwerk tegen Armoede ging in dialoog en formuleerde aanbevelingen om de arbeidsmarktpositie van deze jongeren te versterken.

Onderwijs en armoede

Er is een groeiende aandacht voor armoede binnen het onderwijs. En terecht, want maar liefst 1 op de 8 Vlamingen wordt in kansarmoede geboren. Leerlingen in een kwetsbare situatie ondervinden meer moeilijkheden op school. Een te hoge boekenfactuur, stress waardoor ze zich moeilijk kunnen concentreren en geen stille plekken om huiswerk te maken zorgen voor slechte punten. Wanneer leerkrachten niet verder kijken dan hun prestaties, komen ze al snel in het watervalsysteem terecht of stoppen ze met school. Hoewel er gesproken wordt over gelijke onderwijskansen, zien we dit niet wanneer de bel gaat. Onderwijs kan armoede niet oplossen, maar wel het verschil maken. Directeurs merken steeds vaker op dat leerlingen met niet aangepaste kledij of ongezonde voeding op school komen. Ze gaan vaak zelf op zoek te gaan naar oplossingen, maar even vaak weten ze niet waar te beginnen, welke maatregelen het verschil maken en hoe ze armoede kunnen herkennen. Het Netwerk tegen Armoede ondersteunt scholen in hun zoektocht naar hoe zij het verschil kunnen maken in de strijd tegen armoede.

Netwerk tegen Armoede en Vlaamse Scholierenkoepel vragen betaalbaar secundair onderwijs

De Vlaamse Scholierenkoepel stelde een adviesrapport op om meer gelijke kansen te creëren in het onderwijs. Een onmiddellijke bevriezing van de schoolkosten, gratis openbaar vervoer en een maximumfactuur zijn enkele standpunten. Het Netwerk tegen Armoede is blij dat er aandacht is voor het recht op onderwijs. Algemeen coördinator Heidi Degerickx gaf in De Ochtend van Radio1 op 21 november een reactie. Op 22 november was Ingrid, ervaringsdeskundigde uit één van onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, te zien op VTM nieuws over de hoge schoolkosten.

Tweedaagse voor jongeren over vrije tijd en welbevinden

Op 1 en 2 november organiseerde het Netwerk tegen Armoede een thematische tweedaagse voor 14 jongeren uit vier verenigingen: Centrum Kauwenberg, Jong Gent in Actie, Betonne Jeugd en PSC Open huis. Ze dachten na over uitdagingen en aanbevelingen op vlak van ‘vrije tijd voor allen’ en ‘welbevinden en positieve identiteisontwikkeling’. Twee prioriteiten van het jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan. Dit wordt vervolgd aan de hand van een uitgebreid rapport dat begin 2023 zal gelanceerd worden. 

‘Mensen worden altijd en overal richting goedkope, ongezonde voeding gepusht’

Gezonde voeding is belangrijk, maar ligt niet altijd binnen ieders bereik. Mensen in armoede eten bijvoorbeeld vaak ongezonder. Maar dat heeft niets te maken met wilskracht of motivatie. “Betaalbaar en gezond winkelen vergt planning, tijd en mentale ruimte. Zaken die mensen in armoede vaak missen.”
Een uitgebreid en genuanceerd artikel op Sociaal.Net van 27/10/2022, waaraan onze vereniging T'ANtWOORD heeft meegewerkt dat sociaal restaurant t'HERT uitbaat in Turnhout.